Beşar Esad dün başkent Şam'da, aylar sonra kameralar karşısına çıktığı ilk konuşmasında, ''Allah düşmanları'' diye nitelediği Suriye muhalefetini Batı'nın kuklası olmakla suçlayarak, hükümetinin ''hizmetkarlarla değil, doğrudan efendiyle'' görüşmek istediğini söyledi.
Ancak ABD Dışişleri'nden gelen tepkide, Beşar Esad'ın öne sürdüğü barış planı ''gerçeklerden kopuk'' ve ''rejimin iktidara tutunma çabalarından biri'' olarak nitelenerek reddedildi.
Avrupa Birliği de Beşar Esad'ın iktidardan inmesi gerektiği görüşünü yineleyerek, Suriye liderinden siyasi dönüşüm sürecine izin vermesini istedi.
Birleşmiş Milletler yetkilileri, Mart 2011 tarihinde başlayan ayaklanmadan bu yana Suriye'de ölenlerin sayısının 60 bini geçtiğini söylüyor.
Yol haritası
Beşar Esad dünkü konuşmasında hükümetinin diplomatik girişimleri reddetmediğini, ancak ''terörist'' fikirler taşıyan kişi ve gruplarla pazarlık masasına oturmayacağını belirtti.
Şam'dan bildiren gazeteci Hediye Levent, siyasi uzlaşı için bir yol haritası açıklayan Beşar Esad'ın bu sürecin ilk aşamasını ateşkes olarak belirlediğini bildiriyor.
Daha önceki ateşes girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasında Suriye'ye komşu ülkelerin "sorumluluğu olduğunu" söyleyen Beşar Esad'a göre, "Komşu ülkeler silahlı gruplara silah desteğini kesmeli ve sınırlarını kontrol altına almalı." Esad, bu çerçevede silahlı muhaliflerin de eylemlerine son vermelerinin ardından ordunun operasyonlarını durduracağını söylüyor.
Çatışmaların sona ermesinden sonra "ulusal çıkarlar çerçevesinde hareket eden herkese açık" bir zirve tertip edileceğini kaydeden Esad, zirveden çıkacak bir ''ulusal sözleşmenin'' referanduma götüreleceğini ve buna göre oluşacak yeni bir anayasanın ve hükümetin hayata geçirileceğini kaydetti.
Suriye lideri ayrıca, siyasi sürecin tamamlanmasının ardından bir Ulusal Barış Konferansı düzenleneceğini ve olaylar nedeniyle gözaltına alınan veya tutuklananlar için -zarar gören şahısların hakkı saklı kalmak üzere- af ilan edileceğini vaadetti.
Muhalefet olumlu bakmıyor
BBC'nin İstanbul'daki muhabiri James Reynolds, Suriye muhalefeti içinde Beşar Esad'ın bu konuşmasını ikna edici bulan bir kişiye rastlanmasını olası görmüyor.
Muhalefetten gelen ilk tepkilerinden birinde, Ulusal Koordinasyon Komiteleri'nden Ahmed Asravi, "Yol haritasını yetersiz bulduklarını" belirterek, "Suriye halkı krizin çözülmesini istiyor, yönetimin krize bakış açısını öğrenmek değil." dedi.
Doha Koalisyonu olarak da bilinen Ulusal Koalisyon sözcüsü Velid Bunni de, Esad'ın açıkladığı yol haritasını reddediklerini ve "Esad ile mevcut yönetimin içinde olduğu hiçbir girişimi kabul etmeyeceklerini" söyledi.
Washington'da ABD Dışişleri sözcüsü Victoria Nuland, Esad'ın konuşmasına verdiği tepkide, ''Suriye halkının siyasi dönüşüm isteğine'' katkıda bulunacak bir öneri getirilmediğini ve Esad'ın konuşmasını ''rejimin iktidara tutunma çabalarından biri olarak'' değerlendirdiklerini açıkladı.
Amerikalı sözcü, Esad'ın öne sürdüğü planın, BM'nin atadığı uluslararası Suriye elçisi Lahkdar Brahimi'nin gayretlerine gölge düşürdüğünü de kaydetti.
"Bazı ülkeler..."
Şam'dan bildiren Hediye Levent, Beşar Esad'ın doğrudan isim vermeden ''bazı ülkeler'' diye başlayan cümlelerinde, aralarında Türkiye'nin de olduğu sanılan bölge ülkelerine eleştirilerini dile getirdiğini söylüyor.
''Bazı bölge ülkelerinin Suriye'deki iç krizi kullanarak Suriye'nin bölgedeki pozisyonunu zayıflatmaya çalıştığını" belirten Esad, ''Bölgedeki bazı liderler Suriye'nin krizden çıkması halinde siyasi hayatlarının biteceğinin farkında.'' dedi.
''Dünya batı ülkelerinden ibaret değil.'' diyen Esad, ''Batı ülkelerinin Suriye'yi bölgenin siyasi denkleminden çıkarmaya ve direniş eksenini zayıflatmaya çalıştığını'' savundu.
BBC Türkçe
