Bloomberg sitesi, ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson'ın Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani'ye gönderdiği mektubun tam metnini yayımladı. Tillerson mektupta, Barzani'den Bağdat'la içeriği ve zaman çizelgesi belirli müzakerelere son bir şans tanımasını öneriyor.
ABD'nin BM'nin de desteğiyle bir yıl sürecek bu müzakere takvimine yardımını taahhüt ediyor. Mektupta, Erbil ile Bağdat arasındaki gelir ve toprak anlaşmazlıklarının aşılması, Kerkük'te de referandum öngören anayasa maddesinin uygulanması vaat ediliyor.
ABD "GÖRÜŞÜN, ANLAŞAMAZSANIZ REFERANDUMU TANIYACAĞIZ"
Mektubun en dikkat çeken noktası ise bu sözler. ABD Dışişleri Bakanı, Irak ile IKBY arasında yapılacak görüşmeler sonrasında uzlaşı sağlanmazsa, Kürtlerin yapmak istediği referandumu tanıyacaklarını vaat ediyor.
Tillerson, Barzani tarafından reddedilen öneriyi aktardığı mektubunda, "Elbette bu sürecin sonunda görüşmeler karşılıklı olarak kabul edilebilir bir sonuca ulaşmaz veya Bağdat'tan iyi niyet gelmemesi nedeniyle başarısız olursa, referandum düzenleme ihtiyacınızı tanıyacağız" ifadelerini kullandı.
23 Eylül 2017 tarihli mektubun tam metni şöyle:
"Sayın Başkan Mesut Barzani, bu mektubu, size ve Kürdistan Bölgesi halkına duyduğumuz derin saygıyı ifade etmek için ABD adına kaleme alıyorum. On yıllar boyu birlikte tarihi bir ilişki geliştirdik ve bu ilişkinin önümüzdeki on yıllar boyu güçlenerek etmesini istiyoruz, buna kararlıyız. Özellikle son üç yılda, güçlü ortaklığımız ve sizin Irak güvenlik güçleriyle tam işbirliği yapmak yönündeki cesur kararlarınız DAEŞ'e karşı akıntıyı tersine çevirdi. Teröre karşı ortak mücadelemizde Peşmergeye saygı duyuyoruz ve fedakârlıklarını hiç unutmayacağız.
Şu an önümüzde IKBY'nin geleceği üzerine 25 Eylül'de düzenlenmesi planlanan referandum meselesi var. Kaygılarımızı dile getirdik. Bu kaygılar, Havice'de beklenen operasyon dahil DAEŞ'e karşı devam eden mücadele, belirsiz bölgesel ortam ve DAEŞ'in hiçbir zaman dönmemesini garanti etmek için kurtarılan bölgelere istikrar getirmeye yoğun bir biçimde odaklanma ihtiyacını içeriyor. Bu bağlamda sizden, amaçlarınıza ulaşmanıza ve DAEŞ'e karşı bu elzem savaşın ardından istikrar ile barışı garanti etmeye daha iyi bir şekilde yardımcı olacağına inandığımız bir alternatifi kabul etmenizi rica ediyoruz.
Bu alternatif öneri, Başbakan İbadi liderliğindeki merkezi Irak hükümetiyle yeni ve hızlandırılmış müzakereler için bir çerçeve çiziyor. Bu hızlandırılmış müzakere çerçevesi açık uçlu bir gündem içeriyor ve yenilenme ihtimaliyle birlikte, bir yıldan uzun sürmemesi öngörülüyor. Amacı, Bağdat ile Erbil arasında öne çıkan bütün meseleleri çözüme kavuşturmak ve ikisi arasındaki ilişkinin gelecekteki doğasını belirlemek. Aynı zamanda, sizin acil mali güvenlik ihtiyaçlarınızı da ele almaya çalışacağız.
Sayın Başkan, son 10 yıla dair hayal kırıklığınızı ve Irak'taki Kürt halkının 1921'den bu yana maruz bırakıldığı tarihsel yanlışları sahiden anlıyoruz. Bu kadim topraklardaki bütün ırkların, mezheplerin ihtiyaç ve zorunluluklarına karşılık verebilen, üzerinde uzlaşılmış bir yol bulunmasının hayati bir ihtiyaç olduğunu kabul ediyoruz.
Bu, bölgenizin istikrarı ve sizin kendi ulusal güvenlik çıkarlarınız için hayati önem taşıyor. Tüm bu sebeplerden ötürü, Başkan Donald Trump'ın yönetiminde ABD'nin politikası, size ve merkezi hükümete bu sorunları çözmenizde yardım etmek için elimizden geleni yapmak ve bu yeni müzakere çerçevesini tam ağırlığımız ve yetkimizle desteklemek yönündedir.
Dahası, bu sürece desteğimizi ilerletmek için en kısa süre içinde BM Güvenlik Konseyi tasdiki alınmasına, BM'nin ve İngiltere ile Fransa gibi kritik ortaklarımızın tam katılımını sağlamaya yardım etmeye de hazırız. Bu, ciddi sonuçları olacağına ve hatta, aksine, sizin amaçlarınızı gerileteceğine inandığımız referanduma bir alternatif olarak kabul etmenizi rica ettiğimiz, nadir bulunacak türden bir fırsat.
Kürt halkının tarihi göz önünde bulundurulduğunda, bu önerilen diyaloğu bir son şans olarak gördüğünüzün farkındayız. Fakat özellikle de sizin DAEŞ'e karşı tarihi zaferlerinizin, Irak güvenlik güçleri ile Peşmerge arasındaki görülmemiş işbirliğinin ve güçlü uluslararası desteğin ardından bunun kullanılması gereken bir şans olduğuna inanıyoruz.
Elbette bu sürecin sonunda görüşmeler karşılıklı olarak kabul edilebilir bir sonuca ulaşmaz veya Bağdat'tan iyi niyet gelmemesi nedeniyle başarısız olursa, referandum düzenleme ihtiyacınızı tanıyacağız. Planlanan referandumu ertelemeye bir alternatif olacak bu ciddi diyalog çerçevesine yardım etmemiz karşılığında, sizin şu konulara bağlılığınızı talep ediyoruz:
Öncelikle, IKBY ile Irak hükümeti arasındaki ilişkinin geleceği konusunda bir uzlaşmaya ve ortak anlaşmaya varmanın temeli, Bağdat'la müzakere olacak. Bunun gerçekten işleyen bir federalizm mi, bir tür konfederasyon formülü mü, yoksa bağımsızlık mı olacağı meselesinde barışçıl müzakere yoluyla karar verilmeli.
İkincisi, IKBY ve Peşmerge DAEŞ karşıtı Uluslararası Koalisyon'da kilit ortaklarımız olmaya devam edecek; siz Irak güvenlik güçleriyle tarihi işbirliğini sürdürürken, Peşmerge de gerekli koalisyon desteğini alacak. ABD, Ortak Güvenlik Mekanizmaları'nı özellikle de Sincar (Şengal) gibi DAEŞ'den sonra istikrarsız olan bölgelerde destekleme çabalarını artıracak. Bu hassas bölgelerde istikrar sağlamak için ortak çalışmak zorundayız.
Üçüncüsü, Irak Kürdistan Bölgesi'nin sınırları, anayasanın 140'ıncı maddeyle uyumlu biçimde Bağdat'la müzakere yoluyla belirlenecek. ABD, bu sorunların hızlandırılmış bir süreçle, belirlenmiş bir takvim dahilinde çözülmesine BM ile birlikte ve Irak hükümetinin işbirliğinde yardım edecek.
Dördüncüsü, sizin, 2018'deki genel seçimlere katılım da dahil Başbakan Abadi liderliğindeki mevcut Irak hükümetiyle işbirliği çabalarınızı sürdürmenizi, bu seçimlerin ardından hükümet kurulurken olumlu bir nüfuz kullanmanızı bekliyoruz. Sizin devlet adamlığınız ve liderliğiniz, DAEŞ sonrası bu dönemde bütün bölge için hayati önem taşıyacaktır.
Müzakere çerçevesine paralel olarak, şu meselelerin bir yıl içinde çözülmesini destekleyeceğiz ve buna yardımcı olacağız:
- Anlamlı iktidar ve gelir paylaşımı anlaşmalarının uygulanması.
- 140'ıncı maddenin hayata geçirilmesi.
- Peşmerge, sivil havacılık, diplomatik temsil gibi konuların çözümlenmesi.
Bu mektubun ve sizin bu alternatifi kabul ederek alacağınız cesur kararın, DAEŞ'e karşı ortak fedakârlıklarımızın ve zaferlerimizin ardından ABD, IKBY ve Irak hükümeti arasında tarihi bir fırsatın temellerini atacağına inanıyoruz. ABD, Başkan Donald Trump ve Bütün Ulusal Güvenlik ekibimiz adına, sizinle çalışmaktan onur duyuyoruz.
Saygılarımla Rex Tillerson."
