Egeli Sabah'ın Sabah Kahvesi köşesine konuk olan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Güney Hizmet Merkezi Müdürü Mustafa Çanakçı, verilen desteklerden nasıl yararlanılabileceğini anlattı. Öncelikleri olduğunu kaydeden Çanakçı, "Girişimcilik için iş fikri, yenilikçi ve inovatif olmalı. Yeni teknik ve teknolojileri kullanabilmeli. Katma değeri yüksek, ihracat potansiyeline sahip, üretime yönelik fikirler olmalı. Mesleki ve teknik eğitim mezunlarını çalıştırabilecek fikirler, önceliklerimiz" dedi.
"İZMİR EN FAZLA PAYI ALSIN"
Bir genç girişimci sizden destek almak için ne yapmalı? - Herhangi bir tüzel kişiliğe kavuşmamış ve bir iş fikri olanlar için iki modelimiz var. Girişimcilik destek programı ve yenilikçi fikirler için ar-ge, inovasyon destek programı. Genel bir iş fikrine sahipse, örneğin kuru temizleme üzerine çalışmak istiyorsa önce uygulamalı girişimcilik eğitimine alıyoruz. 70 saat eğitim yapılıyor. Eğitime alırken sınav uyguluyoruz. 70 puan alması gerekiyor. Sonra mülakata alıyoruz. Bazı önceliklerimiz var. İş fikri, yenilikçi ve inovatif olmalı. Yeni teknik ve teknolojileri kullanabilmeli. Katma değeri yüksek, ihracat potansiyeline sahip, üretime yönelik fikirleri olmalı. Mesleki ve teknik eğitim mezunlarını çalıştırabilecek olanlar, önceliklerimiz. İşbirliği yaptığımız kurumlar, bu eğitimlerle ilgili şartlar isteyebiliyor. Mesela üniversiteler kendi öğrencisi olma; İŞ-KUR, işsizlik kaydının bulunması; belediyeler ilçe sınırlarında yaşaması şartlarını koşabiliyor. Destek almak için girişimcinin mutlaka işini kurması gerekiyor. Sonra bizden öğrendiği planı hazırlayıp sunuyor. Biz onay verince desteğe hak kazanıyor.
Ne kadar destek veriyorsunuz? - Bu programda toplam 100 bin lira destek sağlıyoruz. 30 bini hibe, 70 bini geri ödemeli. 2 yıl ödeme yok. 2 yıl içinde 3'er aylık eşit taksitlerle, faizsiz ve komisyonsuz geri ödeniyor.
"B
u parayı babam bile vermez!" dediğiniz oluyor mu? - Halk arasında konuşuluyor, duyuyoruz. 2012'de 82 sınıf açılmış. 2 bin 350 kişinin eğitim alması planlanmış. 1900 kişi sertifikaya hak kazanmış; 1176'sı kadın, 785'i erkek. 175 işletme kurulmuş; 100'ü kadın, 75'i erkek. KOSGEB Başkanlığımızın ve sayın bakanımızın ifade ettiği hedef, 2013'te ülkede 5 bin yeni girişimcinin işletmesini kurmasına destek olmak. İzmir olarak en fazla payı almak için çalışıyoruz.
Hepsi işini kuruyor mu? - Kurmuyor. Dünya ortalamasında bu rakamlar yüzde 10. Biz bunun çok üzerindeyiz. Ülkede girişimcilik kültürünü yaygınlaştırmak istiyoruz. 70 saatlik eğitimde girişimci, fikrinin çok iyi olduğuna bir kez daha karar verebiliyor veya tam tersi, hedeflerine ulaşamayacağını görüp geri çekiliyor. Girişimcinin destek alabilmesi için işini kurması gerekiyor.
İşini kuranlar arasında kapatanlar oldu mu? - Şu ana kadar 300 kişide bir kişi işini kapattı.
İkinci destek modeliniz? - O daha cazip. Teknolojik, inovatif bir projesi var ise, ar-ge inovasyon destek programına yönlendiriyoruz. 6 kişilik kurulumuz karar veriyor. 3 temel kritere bakıyoruz. Projeyi sunan, bunu yapmaya yeterli mi? Ortaya çıkacak ürün veya hizmet teknolojik yenilikçimi, ilkler içeriyor mu? Ticarileşme şansı var mı? Bunları sağlıyorsa destekliyoruz Diyoruz ki; 2 teknoloji geliştirme merkezimiz var, yerin yoksa işletmeni kuluçkada kurabilirsin. Kuluçka merkezimizde yer tahsis ediyoruz. Boş yerimiz yok ise, dışarıdan bir yer tut, kira desteği vereceğiz, diyoruz. Kuluçka merkezimizde ilk olarak ücret almadan ofis hizmetleri sunuyoruz. Teknoloji geliştirme merkezlerimize istediği zaman girip çalışabilir. Girişimci son 5 yılda bir üniversiteden mezun ise, başlangıç sermayesi veriyoruz. Yüzde 100'ü hibe, 20 bin lira. Hibe olarak personel desteği veriyoruz, üst limiti 100 bin lira. "Lisans ya da doktora yapanlardan oluşan bir ekip kur" diyoruz. 100 bin lira da makine, teçhizat, hammadde, yazılım ya da prototipin dışarıda çalışmaları ile ilgili hizmet alımı desteği veriyoruz. Toplam 100 bin lira. İçinde danışmanlık, eğitim, sınai ve fikri mükiyet hakları başvurusu/tescili, tanıtım, yurtdışı kongre, konferans, fuar ziyareti ve teknolojik işbirliği ziyareti, test-analiz ve belgelendirme giderleri yer alıyor. 332 bin lira hibe var. Makine donanım için 100 bin lira yeterli olmaz ise 200 bin lira geri dönüşümlü destek veriyoruz. Toplam 500 bin lirayı geçiyor.
BEDAVAYA PATRONLUK
Patronluk bedava yani... - Evet. Bu, teknolojik bir fikrin ürüne dönüştürülmesine veriliyor. Bu kısımdan başarılı çıkarsa bizden mezun olan o prototipin seri üretimini yapabilmek için, endüstriyel üretim destek programından yararlanma amacıyla bir proje daha sunabiliyor. Kuluçka merkezimizden çıkmış, destek verdiğimiz projelerden mezun olanlar başvurabiliyor. Bir kamu kurumundan benzer şekilde prototipini başarıyla hazırlamış olanlar da başvurabiliyor. Doktorasında sanayiye yönelik çalışmalar yapan, tezi başarılı öğretim elemanları da endüstriyel destek uygulamasına başvurabiliyor. Kuluçka merkezimizden çıktığı için 18 bin lira hibe kira veriyoruz. 100 bin lira da personel desteği var. Sadece üniversite mezunu değil, teknik personel de çalıştırabiliyorlar. 150 bin lira makine teçhizat ve donanıma, seri üretime yönelik destek var. Bu yetmezse bir 200 bin lira daha var. 1 milyon lirayı buluyor.
Diğer programlarınız neler? - Meslek kuruluşları gibi, üyelerinin sorunlarını çözmeye yönelik projeleri destekleyebiliyoruz. 150 bin liraya kadar hibe alabiliyorlar. Gelişen işletmeler piyasası, KOBİ destek programında, İMKB'ye açılmak isteyen firmalara 100 bin lira hibe, veriliyor. KOBİ programımızda işletme, bir sorununu çözmek için bir proje geliştirmişse ve uygun görülürse 150 bin liraya kadar destekliyoruz. 100'ün üzerinde KOBİ'ye destek veriyoruz. Kurumsallaşma, teknolojik altyapı, ihracat, markalaşma gibi konularda 150 bin lira hibe alabiliyorlar.
'PARAYI NAKİT OLARAK ELLERİNE VERMİYORUZ'
Peki bu paraları nasıl veriyorsunuz? - Hak ediş modeli uyguluyoruz. Bir izleyici 3'er aylık dönemlerde iş planına göre projenizi izliyor. Harcamalar belgeli olmalı.
Üçkağıt durumu olmuyor yani... - Mümkün değil. Parayı kesinlikle eline vermiyoruz.
Ar-ge desteklerinden örnekler verebilir misiniz? - Ticari sır var. Olmayan bir ürünle çıkıyorlar. İnovatif girişimcilere ödüller dağıtıldı. Finale kalanlardan biri, bizim teknoloji geliştirme merkezimizdendi.
EN AZ 5 İŞLETME ORTAK ŞİRKET KURARAK BÜYÜYOR
İşbirliği-güç birliği destek programı hakkında bilgi verir misiniz? - Ortak sorunları olan işletmeleri bir araya getirerek çözüm üretme amaçlı. En az 5 ortağın bir şirket kurması gerekiyor. Mesela Terziler ve Konfeksiyoncular Odası çatısı altında İzmir Tasarım ve Moda Merkezi kurduk. Tek başına alamadıkları üç boyutlu kalıp-tasarım makinelere, yazılımlara, personele ihtiyaçları vardı. Hem kendi işyerlerini sürdürüyorlar hem de dışarı iş yapıyorlar. Tasarımlarını yapıp para kazanıyorlar. 750 bin lira destek sağlıyoruz. 250 bin lirası hibe, 500 bini ise işletme kurulduktan 8 ay sonra başlayıp 2 yılda ödüyorlar. Henüz 3 projeyi uygulayabildik. İzmir'de bir araya gelme sıkıntısı var.
