Sınırları belli olan bir alanda yaşayan insan sayısına nüfus denir. Yeryüzünün belirli bir sahasında yaşayan insan sayısı nüfus sayımları yolu ile tespit edilir. Nüfus sayımı, sınırları belirli olan bir alanda yaşayan insanların belirli bir günde sayılması işlemidir.
1. Nüfus üretimi arttırır. Genel olarak bir bölgede, gelişmişlik düzeyi aynı olan iki ülkeden nüfusu fazla olan, nüfusu az olana göre daha fazla üretim yapmaktadır.
2. Nüfus tüketimi arttırarak gelişmeyi sağlar. Ülkelerde nüfus artışı, yerleşme, ulaşım, Sanayileşme, e itim, beslenme ve sağlık hizmetlerini doğrudan etkiler. Artan nüfusla birlikte şehirleşme gelişir.
3. Fazla nüfus artışı işsizliğe ve göçe neden olur. Nüfus artışı, ülkenin üretim kapasitesinin ve kalkınma hızının üzerinde seyrediyorsa, birçok sorunları beraberinde getirir. (Eğitim, beslenme, altyapı yetersizliği gibi)
4. Ülkelerin kalkınmasını eğitilmiş nüfus sağlar. Doğal ortamın zenginliklerinden ve kaynaklarından faydalanma ancak insan gücüyle olmaktadır.
5. Nüfusun dengeli olarak artması gerekmektedir. Aksi halde aşırı nüfus artışı gelişmeyi engeller. Bazen de nüfus azalması olur. Bu durumda da iş gücü azalır. Bu da gelişmeyi olumsuz etkiler.
TÜRKİYE'NİN NÜFUS COĞRAFYASI:
Türkiye'nin nüfusu 1997 yılına göre 62, 8 milyon ile Dünya'da 15. sırada ve Avrupa'da Almanya'dan sonra 2. sırada bulunur. Ancak bu haliyle kalabalık olmayan ülkeler arasındadır.
TÜRKİYE'DE NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI:
Nüfusla ilgili bilgiler nüfus sayımı sonuçlarından elde edilir. Bu sayımlarda ülkenin toplam nüfusu, yerleşim bilimlerinin nüfusu ile nüfusu yaş ve meslek grupları, evli veya bekar olma durumu, eğitim seviyesi yabancı dili, aile nüfusu gibi bilgiler elde edilir.
Türkiye'de ilk resmi nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır. İkincisi ise 1935 yılında Gerçekleştirilmiş ve bunda sonra 1990 yılına kadar her beşİ yılda bir düzenli olarak sayım yapılmıştır.1997 yılında ise zorunlu sayım yapılmıştır.
NÜFUS ARTIŞI VE SONUÇLARI:
Ülkemizde nüfus artış oranı 1950–1990 yılları arasında ortalama %20'nin üzerinde olmuştur. Nüfus artışı hızı ülkemizin her tarafında aynı oranda olmamı tır.1950'den sonra bağlayan iç göçler nedeniyle Marmara ve Ege bölgelerinde artış en fazla olmuştur.1997 nüfus sayımına göre binde 15, 08artıİ oranının altında olan bölgeler iç ve Doğu Anadolu bölgeleridir. SONUÇLARI:
1. Türkiye'de nüfus artışının yüksek seviyede seyretmesinin sebebi sağlık hizmetlerinin gelişmesi ve bebek ölümlerinin azalmasıdır.
2. Türkiye'nin nüfusu 1927–1997 arasında yaklaşık beş kata yakın artmıştır.
3. En düşük artış1940–1945 yılları arasındadır. (2. Dünya savaşı)
4. En yüksek artış1955–1960 yılları arasındadır. (Sağlık hizmetlerinin gelişmesi)
5. 1985'ten sonra artışında devamlı bir düşme başlamıştır.
BUNLARIN NEDENLERİ;
a) Do urganlık oranı, kentleşme ve sanayileşme süresine bağlı olarak düşmüştür. iyi koşullarda yetişme ve kadının iş hayatına girmesi doğumu azaltır.
b) Aile planlaması çalışmaları.
c) 6.Türkiye'de nüfus artışı oranı, gelişmekte olan ülkelere göre fazla, Afrika ve orta do u ülkelerine göre azdır.
Cumhuriyetten önce:
a) Nüfusun büyük çoğunluğu kırsal alanlarda yaşıyordu.
b) Salgın hastalıklar ve Savaş nedeniyle genç azaldı, kadın nüfusu fazlaydı.
c) Nüfusun %90'a yakını tarımla uğraşmaktaydı.
DÜNYA NÜFUSUNUN ÖZELLİKLERİ:
1. Son yıllardaki artışın nedeni sanayi devrimi ile birlikte sanayileşmenin artması, tıp alanındaki gelişmeler, verimin artması, yeni tarım alanlarının açılması.
2. 1890 yılında 1 milyar dolayında, 1990'da ise 6 milyar olmuştur.
3. Dünyada nüfus artışı gelişmekte olan ülkelerde 82 milyon, gelişmiş ülkelerde 5 milyon olmak üzere 87 milyondur.
4. Dünyada ortalama kadın başına düşen çocuk sayısı 2, 5'tur.
Türkiye'de nüfus artışının sonuçları: 1. Türkiye'de şehirlerin nüfusları ve şehir sayılarında artış olmuştur.
2. şehirlerin kurulduğu alanlar genişlemiştir. Şehirlerde artan nüfusa bağlı olarak yerleşme alanları genişlemiştir.
3. Büyük şehirlere olan göç gecekondulaşmayı özendirmiştir.
4. Hızlı nüfus artışı, genç ve dinamik nüfusun artmasına neden olmuştur.
5. Hızlı nüfus artışı, eğitim, sağlık hizmetleri, konut yapımı ve iş bulma konusunda bazı sıkıntıları da beraberinde getirmiştir.
6. Büyük şehirlerimizde çevre sorunları artmakta ve belediye hizmetleri zorlaşmaktadır.