Konut finansmanı ve alternatif finansman modelleri hakkında bilgi veren Gökkaya, konut sektörünün en önemli unsurlarının başında konut finansman sistemi ve konut kredilerinin geldiğini söyledi.
Gökkaya, kaynağı konut finansman sistemi olan küresel krizle birlikte hem konut hem de ticari gayrimenkul birincil ve ikincil finansman piyasalarının küresel ölçekte zarar gördüğünü belirterek, küresel krizin hemen öncesinde Türkiye'de konut finansman sistemi konusunda düzenlemeler yapılmasının Türk konut sektörünü belli bir ölçüye kadar koruduğunu kaydetti.
Ancak yine de konut kredi hacmindeki büyümenin beklentilerin altında gerçekleşerek, 2011'de milli gelirin yüzde 5,56'sına ulaşabildiğini vurgulayan Gökkaya, 2012'de konut kredi hacmindeki büyümenin bir önceki yıla göre yavaşlayarak, yüzde 15,4 arttığını dile getirdi.
"ETKİN ÇALIŞAN İKİNCİL PİYASALAR, KONUT SEKTÖRÜNÜN İSTİKRARI İÇİN ÖNEM TAŞIYOR"
Gökkaya, şu an itibariyle 86 milyar lira olan konut kredi stokunun, 10 yıl içinde 233 milyar dolara genişlemesinin beklendiğini ifade ederek, bu öngörüye ulaşılabilmesi, konut kredi stokunun tabana yayılması ve konut kredisi kullanan hane halkı sayısının artması için konut finansman sisteminde ikincil piyasaların kurulması gerektiğini dile getirdi.
Gökkaya, Amerika'daki "Freddie Mac" ve "Fannie Mae" örneklerinin krize sebep olmasının, bu sistemin Türkiye'de kurulmasına engel olmaması gerektiğine dikkati çekerek, "Etkin çalışan ikincil piyasalar, Türkiye'de konut sektörünün sağlıklı ve istikrarlı bir şekilde gelişimi açısından da önem arz etmektedir" dedi.
Türkiye'nin sermaye piyasalarının büyüyememesi, 10 yıllık süreçte beklenen ivmeyi kazanamaması, gayrimenkul sektöründeki sermaye yetersizliği ve tasarruf oranlarının GSYİH'nın yüzde 11'i oranında olmasının alternatif finansman modellerinin geliştirilmesini gerekli kıldığını söyledi.
Bu çerçevede değerlendirildiğinde, Türkiye'de gayrimenkul sektörünün daha uzun vadeli kaynaklar kullanabilir durumda olmasının bir zorunluluk durumuna geldiğine vurgu yapan Gökkaya, "Bunun için yurt içinde uzun vadeli kaynaklar geliştirilmelidir. Sermaye piyasaları daha etkin kullanılmalı, gayrimenkul varlıklarına ve kredilerine yönelik menkul kıymetleştirme araçları zenginleştirilmelidir" dedi.
"ALTERNATİF FİNANSAL ENSTRÜMANLAR 400 MİLYAR DOLARLIK KENTSEL DÖNÜŞÜME DE KATKI SAĞLAR"
Gökkaya, GYO ve altyapı GYO'ların sayısının artırılması için çalışmalar yapılması gerektiğine vurgu yaparak, gayrimenkul sertifikaları, imar hakları transferi, imar haklarının menkulleştirilmesi, afet-bono tahvil ihracı gibi alternatif finansal enstrümanların oluşturulup, olgunlaştırılması gerektiğini kaydetti.
Bahsedilen modellerin hayata geçirilmesinin aynı zamanda maliyeti 400 milyar doları bulması beklenen kentsel dönüşümün başarıyla gerçekleştirilmesine de katkı sağlayacağını ifade eden Gökkaya, şunları kaydetti:
"Bu modeller, kentsel dönüşüm projelerinin hızla gerçekleşmesi, projelerin ekonomik olarak getirisinin artması, kaynak oluşturulması, devletin kaynaklarını minimum kullanılması, talebin çeşitlenmesi ve yatırımcılar için alternatif yatırım araçlarının oluşması açısından faydalı olacaktır."
"İKİNCİL PİYASALAR ÜLKENİN MAKROEKONOMİK VERİLERİNİ DE OLUMLU ETKİLEYECEK"
Gökkaya, imar hakkı transferi, var olan imar hakkının bir başka alana transferini sağlarken, imar haklarının menkulleştirilmesi ise arsa sahibinin imar hakkını kullanmayıp, bu hakkı, yerel yönetim işbirliği ile serbest piyasa koşullarında bir başka projede kullanılmak üzere likite çevirmesi üzerine kurulduğunu belirterek, imar hakları transferi dere yatağı, fay hattı gibi yapılaşmaya izin verilmeyen riskli alanlarda evi bulunanların mağduriyetinin önüne geçilmesini sağlaması açısından oldukça önemli olduğunu kaydetti.
İkincil piyasaların kurulmasının sadece gayrimenkul sektörüne ivme ve derinlik kazandırmakla kalmayıp, ülkenin makroekonomik verilerini de olumlu anlamda etkileyecek bir gelişme olacağını belirten Gökkaya, ülke varlığının çoğunluğunu oluşturan gayrimenkul varlıklarının azami surette değerlendirilmesi ve piyasadaki sermaye hareketinin artmasının ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeylerini belirleyen önemli unsurlardan olduğunu ifade etti.
Gökkaya, buna ek olarak gayrimenkul sektöründeki bir birimlik büyümenin genel ekonomiye katkısının 2,5 kat olarak gerçekleşmesinin, gayrimenkul sektörünün büyümesinin Türkiye ekonomisi açısından önemini ortaya koyduğunu dile getirdi.
