Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, yeni Orta Vadeli Program'la (OVP) ilgili iddialara yanıt verdi. Yılmaz, "Rakamlar ayakları havada değil. Gerçekçi rakamlar. Üzerinde çalıştık aklımıza gelip yazmadık" dedi. Türkiye'nin enerji hariç cari fazla verdiğini söyleyen Yılmaz, altın ithalatının cari açığı 1 puan şişirdiğini belirterek "Bu olmasaydı cari açık yüzde 6.1 olurdu" dedi. Çin'de tasarruf oranlarının yüzde 50'lere vardığını söyleyen Yılmaz, önümüzdeki yıl büyümenin yüzde 2.5'i tüketimden geleceğini bu yıl eksi 1.6 katkı yapan net ihracatın da 0.8'lik destek vermesini beklediklerini söyledi. Yılmaz'ın verdiği bilgiye göre kalan kısım da yatırımdan gelecek. Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz'la, OVP ve çözüm sürecini konuştuk.
OVP'de hedefler çok tartışıldı. Hedefler gerçekçi mi?
Dünyada küresel krizin etkileri devam ediyor. Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) alacağı kararlar gelişmekte olan ülkeleri etkileyecek. Avrupa'da borç ortalaması yüzde 90'larda. ABD'de bu oran yüzde 110'lara ulaştı. Sonsuza kadar para basamazsınız ve kamu harcamalarını artıramazsınız. Dünya genelinde büyümeler aşağı yönlü revize edildi. Avrupa'da eksi büyüme konuşuluyor. Geçmişte çift haneli büyüyen Çin'de oran yüzde 7-8'lerde. Biz önümüzdeki yıl yüzde 4 öngördük. Bu yıl da yüzde 3.6'ya revize ettik. Rakamlar Avrupalılar'ın kıskançlıkla baktıkları bir büyüme hızı. Hedefleri belirlerken pek çok analiz yapıp çalıştık. Bu rakamların ayakları yere basıyor. Havada değil. Gerçekçiler. Hiçbirini aklımıza gelip yazmadık.
KREDİLER GELİRDEN KOPUK
"Kaliteli büyüme" kavramı ortaya atıldı. İç tüketim kısılacak ihracat ve yatırımla büyüme sağlanacak. Ama dünyanın durumu belli. Bu nasıl gerçekleşecek?
Tüketim, büyümeye katkı sağlamaya devam edecek. Ama tamamen iç tüketimle büyümek istemiyoruz. 2014'te büyümenin 2.5'i tüketimden gelecek. Bu yıl net ihracatın büyümeye katkısı eksi 1.6. Gelecek yıl bunun artı 0.8'lik desteğe dönüşmesini bekliyoruz. Yüzde 4'lük büyümenin kalan kısmı da yatırımdan gelecek. Büyümenin kompozisyonunu dengelemek istiyoruz.
Kredilerde atılan adımlar işe yarar mı?
Biz kredilerde israfı önleyecek adımlar atıyoruz. 2011'deki gibi tamamen kredileri kısacak bir önlem almıyoruz. Üretime ve yatırıma dönük olanların artmasını, iç tüketimi uyaran kredilerin ise düşmesini istiyoruz. Şu anda gelirden kopuk tüketim var. Bunun sosyal etkileri de olur.
Bu yıl altın ithalatı cari açığı çok etkiledi. Önümüzdeki yıl da benzer durum yaşanırsa...
Cari açık için tahminimiz yüzde 7.1. Bunun 1 puanı altın ithalatından geliyor. Onu çıkarırsak yüzde 6.1'e iniyor. Enerji hariç ise fazla veriyoruz. Şimdi enerjide iki türlü teşviklerle ithalatı azaltmaya çalışacağız. Birincisi yerli kaynaklara teşvik vereceğiz. Kömürden başladık. Bu tür yatırımları 5'inci bölge kapsamına aldık. Enerji verimliliğiyle ilgili de teşvikler vereceğiz. Örneğin kentsel dönüşümde yalıtımı mevzuatın içine yerleştirdik.
ÇİN'DE TASARRUF ORANI YÜZDE 50'YE YAKIN
Tasarrufu özel sektör yapacak, kamu da aynı oranda harcamalarını kısmayacak diye eleştiriler var...
90'larda özel tasarruflar yüksekti, kamuda ise bu oranlar düşüktü. 10 yılda kamu, kendine çeki-düzen verdi. Daha az açık verip daha fazla tasarruf ediyor. Elbette daha fazlası yapılabilir. Ama geçmişle kıyaslandığında kamu çok tasarruf ediyor. Özelde ise bu oranlar düştü. Çin'de tasarruf oranları yüzde 50'ye yakın. Hindistan'da bu oran yüzde 30. Bizde ise yüzde 12.6. Bunu mutlaka artırmak gerek.
Neden düştü peki?
Kredi şartları bu sebeplerden biri. İnsanımız artık geleceğe güvenle bakıyor. Tasarruf genelde gelecekten korkulduğu zamanlarda yapılır. Bu korku, sosyal devletin katkısıyla zayıfladı. Toplumun gelecek kaygısı azaldı. Bu da tasarrufları aşağı çekti. Kadın istihdamı ve gelirin artması da tasarruf oranlarını artıracak.
Konut yatırımı bir tasarruf değil mi?
Evet birinci konut, tasarruf. Ama aldığınız ikinci, üçüncü konut ve yazlık tüketime giriyor.
Peki tasarruf için başka araçlar geliştirecek misiniz?
Finansal okuryazarlığı artıracağız. Tabi ki farklı enstrümanlar da bulacağız. Mesela BES ve sukuk bunun parçasıydı.
ÖNLEM ALMAZSAK 2023'TE YAŞLI BİR ÜLKE OLACAĞIZ
Kadın teşvik paketiyle ilgili çalışmalar ne durumda?
Nüfusla ilgili bir çalışma yaptık. Hesaplamalarımıza göre Nüfus 2023-2050'de 93-94 milyona çıkıyor. 2070'lerde ise rakam tekrar 88 milyona iniyor. Doğurganlık hızında da bir düşüş var. Geçen yıl bu 2.08'di. Nüfusun yenilenmesi için doğurganlık hızının 2.1 olması gerek. Türkiye bu oranın altına inmiş durumda. Hatta çalışan kadınlarda bu oran 1'lerde. Yaşlanma da artıyor. 65 yaş üstü nüfusun toplam içindeki payı yüzde 7.5'i buldu. Bu yüzde 10'u aşarsa dünya literatüründe yaşlı nüfus deniyor. Biz de bu rakama 2023'lerde ulaşacağız. Yaşlı ve yoksul bir nüfus olmak istemiyoruz. Bugünkü gelişmiş ülkeler zenginleştikten sonra yaşlandı. Hem zengin hem yaşlıysanız idare edebilirsiniz ama diğer türlüsü büyük bir kalkınma problemidir. Biz bu hale dönüşmek istemiyoruz. İşletmelere yük getirmeyeceğiz. Yük olursa kadınları istihdam etmezler. Çalışma ve aile hayatını aynı anda gözeten politikalar uygulayacağız. Önümüzdeki aylarda paketi açıklayacağız.
ÇOCUKLARIMIN ZAZACA ÖĞRENMESİNİ İSTERİM
Bingöllüsünüz. Orada demokratikleşme paketini nasıl karşılıyorlar?
Halk pakete olumlu bakıyor. 90'lı yıllardaki durumu bilenler 10 yıldır atılan adımların önemini daha iyi anlıyor. Çünkü gerçekten sessiz bir devrim oldu. Son paket kritik bir eşiğin aşıldığını gösteriyor. Devletin aklı dönüştü, zihniyeti değişti. Bu adımların devamı gelecek. BDP bölgede atılan adımları küçümseyerek halkın oyunu toplamak istiyor. Muhalefetin de artık yeni Türkiye'ye ayak uydurması gerekir.
Sizin köyünüzün adı değişti mi?
Yok bizimki değişmedi. Ama şehirimizde birçok köyün adı eski haline döndü.
Kürtçe biliyor musunuz? Çocuklara eğitim aldırır mısınız?
Bizde Zazaca konuşulur. Iyi anlarım ama tam konuşamıyorum. Çocuklar hiç bilmiyor seçmeli ders olsa öğrenmelerini isterim.
YATIRIMDA ÖNCELİK ALTYAPIDA
Kamu yatırımlarında ne kadarlık büyüme olacak?
Kamuda 77 milyar yatırım öngörüyoruz. Geçen yılın başlangıç ödeneğine göre yüzde 12'nin üzerinde artış var.
Önceliği hangi alanlara vereceksiniz?
Yatırımlarda temel önceliği ulaştırma altyapılar, sulama, eğitim ve sağlık sektörlerine yönelik olanlara vereceğiz.
