İntegral Menkul Değerler Araştırma Müdürü Egemen Candır ile Merkez Bankası'nın faiz artırım kararının ekonomiye yansımasını ve döviz kurunu konuştuk.
Merkez Bankası vur deyince öldürdü mü? Diğer ülkelerde bu kadar artış olmadı.
Bence 3 puan artışla faizi tek hanede bırakıp, sözel olarak yeniden sıkılaştırma sinyali verebilirdi. Vur deyince öldürmek gerekmezdi. Parça parça artırmalıydı. Merkez, sanırım döviz kurunu düşürmek değil, volatiliteyi almak istedi. Volatiliteye oynayan yabancıyı kırmak istedi. Beklemek lazım.
Pek işe yaramadı gibi... Hükümet B ve C planlarından bahsetti. Bunlar ne olabilir?
Tek kurşun harcadı. Yetmezse yeniden istisnai güne başlayıp yüzde 12'den para verir. Piyasa yapıcılara limit koyar. Faizi artırmak yerine bankaların borçlanmasını azaltabilir. Mesela şu anda 28-30 milyar alıyorlar. "İhaleler bir sonraki PPK'ya kadar 25 milyar olacak" deyip sınır koyar. O zaman bankalar üst banda kaçar. TL çekilince banka ihtiyacını karşılamak için mecbur döviz satacak.
KOBİ'LERE FİNANSMAN
Faiz artmaz mı bu durumda...
Artar bir miktar. Bu sert bir müdahale. Uzun süre bankaya parayı kesemezsiniz ama kısa süreli olabilir. Dolar/TL swaplarında kısıtlamaya gidilmesi de bir seçenek olabilir. Hükümet büyümeyi destekleyecek adımlar atabilir. Teşvikler, KOBİ'lere ucuz finansman vs. gibi... Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu üzerinden bir yönetmelik değişikliğiyle ya da kanuni bir düzenlemeyle bankaların bilançosunun bir kısmını KOBİ'lere özel ve düşük faizli kredi olarak sunması sağlanabilir. Bu, şirketlere kolaylık sağlar, rahatlatır.
Günlük döviz talebi ne kadar?
Mesela Merkez Bankası'nın ihalesine gelen 33 milyarın 5-6 milyarı dövize gitti. Bankalar 5-7 milyar dolar arasında döviz alımı yapabiliyor.
Büyüme % 2.5'in altına inmez
Karar büyümeye nasıl yansıyacak?
10 yıldır Türkiye'de iyi bir dönem geçti. Siyasi risk yoktu. ABD'den gelen ucuz para vardı. Mayıs'tan bu yana para kısılıyor. Yavaş büyümeye geçiş sürecindeyiz. 2008'den bu yana büyüdük, reformlar yaptık, siyasi ve ekonomik krize kendimizi hazır etmedik. Yatırım yapılıyordu, notumuz artmıştı. Biraz rehavete kapıldık. Bu şu anda yüzümüze çarpıyor. Bu derin bir ekonomik krize gireceğimiz anlamına gelmez. Çünkü temeller sağlam. 2014 zor dönem ama tedbir alındığında karamsar tahminlerden daha iyi büyürüz.
Ne kadar mesela?
Fed kararından önce tahminlerimiz yüzde 3.2- 3.3'tü. 2'nin altına inmez. Resesyonda değiliz. Yüzde 2.5 civarında büyürüz.
Döviz portföyünüz yüzde 25 olmalı
Paramızı 2014'te nereye yatıralım?
Minimum yüzde 25'i döviz portföyünde tutulmalı. Dengelenmenin alt bandı 2.16-2.20 TL. İhtiyaçlar o bölgede karşılanabilir. Şu anda TL bonolarına talep az ama marttan sonra olabilir. Hisse portföyü yüzde 25'te tutulmalı. Kalan portföy ise eurobond tahvil ya da TL nakit olarak değerlendirilebilir.
Bu yıl tasarrufçu ekonomi olacağız
Faiz artışı kredilere nasıl yansır?
Konut kredisinde artış yüzde 1.5-2 olur. Tüketici kredilerinde faiz ciddi artmaz. Mevduat faizleri artar. Yani tasarrufçu bir ekonomi olabiliriz. Harcamalar da biraz kesilebilir.
Dolar kuru ne olur?
Dolar seçim sonrası sakinleşir. Ama bu yıl 2 TL'nin altını unutalım. İkinci yarıda sermaye akışı hızlanabilir. Şu anda ABD çekici. Japonya da çekici, gevşek para politikası var. Çin biraz çekiciliğini yitirdi. Biz, ABD ve Japonya'yla kapışıyoruz. Bakın faiz artırımıyla kur pek düşmedi. Ama dolar/TL opsiyon volatilitesinde düşüş gördük. Opsiyonların fiyatlanmasında çalkantı büyüklüğü önem taşır. Önceden bu oran yüksek riskliydi. Yüzde 18'lere varmıştı. Şimdi yüzde 2 geri çekildi. Bu sakinleşme ortamını gösteriyor. Sürece bakmak lazım.
