'Erbil – Bağdat anlaşması bölgeye barış getirir'

Ali Değermenci'nin sorularını yanıtlayan Yıldız, "Erbil – Bağdat Anlaşması bölgedeki siyasi sorunları çözer ve bölge huzur içinde zenginleşir" dedi. Bakan Yıldız iki kesimin anlaşma ihtimalinin çok yakın olduğunu ve bölgeden çıkarılacak petrol ve doğalgazın batı pazarına Türkiye üzerinden aktarılmasının Türkiye'ye çok büyük katkısı olacağını belirtti.

Seçerek bir şey söyleyeyim uluslararası hukukta da önemli olduğu için. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti merkezi Irak Hükümeti ile anlaşmalar ve Kuzey Irak'la sözleşmeler yapıyor. Çünkü özel hukuk hükümlerine tabi olan ister kamu şirketleri olsun ister ise özel şirketler olsun özel hukuk hükümlerini göre bir kısım sözleşmeler yapabilirler.

Türkiye Merkezi Irak hükümeti ile kendi hissesine düşen beş buçuk milyar dolarlık toplam yirmi beş milyar dolarlık konsorsiyum üyeleriyle beraber anlaşma yaptı.

Şimdi Ali Bey Mansuriye, Siba gibi bölgelerde. Daha sonra Güney'den Basra'dan doğru çıkabilecek petrolün Kuzey'e aktarılmasıyla alakalı çalışmalar yapılıyor.

Biz Türkiye üzerinden böyle bir petrolün akmasını istiyoruz. Daha sonra Kuzey Irak'la yapılan sözleşmelerle de ortada hem arama faaliyetleri hem oradaki iletim faaliyetleriyle alakalı bir kısım sözleşmeler yaptı. Bunların her birisi özel hukuk hükümlerine tabi oldu.

Şimdi bir tartışma çıktı malum. O tartışmada Bağdat'la Erbil'in kendi arasında mutlaka anlaşması lazım dedik. Biz onay bekliyor muyuz hayır biz onay beklemiyoruz ama biz böyle bir olayda mutlaka tarafların rızasını aranacağını, aranması lazım geldiğini söyledik. Çünkü bu bölge açısından önemli olduğu kadar her iki ülke ilişkilerini geliştirmek açısından da son derece önemli.

Erbil ve Bağdat kurmuş oldukları bir komite var. Biz şunu sorduk bize ihtiyacınız varsa biz her zaman yanınızdayız. Çünkü böyle kardeşane yapılan bir projenin mutlaka bir varı paylaşmak üzere gelişen projenin uzlaşması sağlanmalıdır. Zaman zaman uzlaştıklarını ama şu şartta uzlaştıklarını, zaman zaman da uzlaşmadıklarını taraflar açıkladılar. Bazen Bağdat'tan bazen de Erbil'den bu tarz açıklamaların olduğunu görüyoruz.

Tabii ki bizim amacımız; Oradaki yapılan sözleşmeler, yalnızca Türkiye için yalnızca Kuzey Irak için değil. Hem merkezi Irak hükümeti Bağdat için hem de bölge için son derece kritik önemli projelerdir. Biz bu projelerin gerçekleşilmesi lazım geldiğine inanıyoruz ve tabii ki bu konuda Bağdat'ın da bir rahatsızlığı olduğunu biliyoruz. Ama gelinen sonuçta eğer o sıkıntı büyüyor ve bir şey paylaşamıyorsanız bu ülkeye yazık ediliyor demektir. Bakın Irak'ın çok iyi bir performans koyabileceği çok iyi bir potansiyeli var. Bu altı milyon varillik günlük üretim noktasını hedeflemesiyle beraber başladı. O anki üretimi 2.7 milyon varildi. Şuanda 2,5 milyon variller civarında üretiyor. O yüzden onun mutlaka normalleşmesi ve orada daha çok bu yapının güçlendirilmesi lazım. Kendi aralarında ben anlaşmaları lazım geldiğine inanıyorum. Çünkü bu Irak'ın tamamıyla ilgili bir husustur.

Tabii bununla alakalı şuanda bir tarih vermek çok doğru olmaz. Ama gerek arama faaliyetleri gerekse aramadan sonra bulunan petrol veya doğalgazın nakliyle alakalı önemli bir dönemeç olur diye düşünüyorum. Önümüzdeki günlerde bir uzlaşma sağlanacağını düşünüyorum. Bizler bu yapıyı mutlaka orada güçlendirmemiz lazım. Mutlaka aynı zamanda bölgenin de normalleşmesini sağlamamız lazım. Türkiye Bağdat'la Erbil arasındaki yapıyı güçlendirmek üzere olan bir sistem olacağını düşünüyor. Ben er yada geç bir pozitif noktada buluşacaklarına inanıyorum.

Mutlaka katkı koyar. Bugün Kuzey Irak'ın coğrafyasını biliyoruz Suriye'ninkini biliyoruz Irak'ınkini biliyoruz. Onların mutlaka bu manada bir artıları olacaktır.

Kesinlikle bölge barışını başlatmış olacak. Biz Kuzey Irak'ın petrol gelirlerinden ve petrolden alamadığı kamu bütçesinden alamadığı payı sistematik bir şekilde ödenmesine dönük bir yapı kurgulamıştık. Şimdi tabii ki burada zaman zaman bu işe fikir üretenler müdahil olanlar fazla olabiliyor ama biz çok açık ve net söylüyoruz politikamızı. Bizim Kuzey Irak'tan da, Merkezi Irak'tan da yapacağımız Iraklı kardeşlerimizle yapacağımız çok fazla iş var. Yani biz bunu gerçekleştirebiliriz, biz bunu yaparız. Kısaca yoklukta değil, varlıkta varlığın paylaşımında bir arada olmamız lazım Irak'la.

Bu Bağdat yönetimiyle Kuzey Irak yönetiminin de arasındaki husumeti de arasından kaldırmış olacak. Bir uzlaşma sağlanırsa..

Çok doğru. Kendi aralarındaki kuramadıkları sistemi ekonomik olarak kurmuş olacaklar. Yok paylaşılmaz, var paylaşılır. Bunu bu yüzden bunu mutlaka kendi lehlerine çevirebilecek bir anlaşma haline getirmeleri gerekiyor. Bu kesin.

Tabii Halk Bankası buna hazır. Yapılan sözleşmeler gereğince. Şimdi buradan çıkartılan petrol Türkiye'nin petrolü değil. Bu Irak'ın petrolü. Eğer siz üretirseniz biz iletiriz dedik. Siz üretin biz de iletelim. Nereye? Dünya borsalarına, uluslararası arenaya. Bunu rahatlıkla yapabiliriz. Geçecek miktarı siz ölçün dediler, biz ölçelim ama aynı zamanda siz de bulunun. Peki satılacak miktarı? O önemli... Mutlaka onu paralandıralım ve bunu da şeffaf olarak yapalım. Dünya kasalarına her gün yapalım. Siz gelsin, başkası gelsin bunu buradan ölçsün. Biz farklı bir şeyi mi söylüyoruz rakam olarak aynı şeyleri mi söylüyoruz buna bakılsın. Paralandırdık bu sefer Irak petrolünün bu biriken rakamları nerede bloke edilsin? Biz dedik ki Halk Bankasında olabilir, Ziraat de olabilir. Halk Bankası'nda olsun diyelim. Şimdi bununla alakalı çok fazla kaygı ve endişe görüyorum hâlbuki ona mahal yok. Burada birikecek para. Şimdi Amerika bankalarında birikip oradan buraya gelmesi isteniyor. Niçin gidip gelecek? Türkiye bunu sistematiğe koyduysa, bu çözümü ortaya attıysa bunu yapabilecek güçteyiz.