ABD gayrimenkul piyasasının en etkili isimlerinden olan ve kariyeri boyunca 3 bin 500'den fazla ev satan Keller Williams Worldwide CEO'su Chris Heller ile buluştuk. Türkiye'deki emlak piyasasını, kentsel dönüşümü, yabancı yatırımcıların bakışını konuştuk.
Türkler küresel krizden sonra ABD'den daire almaya başlamışlardı. Hâlâ ilgileri devam ediyor mu?
5 yıl önce Amerika'dan daire alanların hemen hepsi kârlı durumda. 2009'da emlak pazarı dibe vurmuştu. Bugün belli yerlerde fiyatlar yüzde 40 arttı.
Türkler en çok nerelerde alım yapıyorlar?
Son 3 yılda Florida, Miami, Washington, Santa Barbara, New York'ta önceki dönemlere göre ev alanların sayısı iki misli arttı. Çünkü finansman olanakları çok avantajlı. Bir gayrimenkulü alırken yüzde 25-30'unu ödüyorsunuz. Yüzde 70-80'i çok düşük faizle finanse ediyorsunuz. Ayrıca Türkiye son yıllarda çok büyük refaha kavuştu. Büyüme ve milli gelirin artmasıyla gelen zenginleşme ev alımlarını da artırıyor. Gayrimenkullerini satmıyorlar, hatta yatırımları artarak devam ediyor. Çünkü artık Türkler çok zenginleşti.
POTANSİYELE GELDİK
Keller Williams neden Türkiye'ye geldi?
Kuzey Amerika dışında ilk tecrübemizi 2012'de Vietnam'la yaşadık. Ondan sonra Güney Afrika, Endonezya, Türkiye, Birleşik Krallık, Dubai geldi. Amerikan markalarının başarılı olduğu her yer bizim için iyi bir pazardır. Gittiğimiz ülkede istikrar ve potansiyel olmalı. Türkiye'ye de bu nedenle geldik.
Türk emlak piyasası ve ekonomisini nasıl görüyorsunuz?
Türk ekonomisi ve gayrimenkul pazarı son yıllarda çok güçlendi. Yakın zamana kadar talep arzın önündeydi. Bu da fiyatları artırıyordu. Ama arz belli bölgelerde talebi yakalamaya başladı. Bazılarında da arz-talep dengesi oluştu. Böyle olması pazar açısından sağlıklı. Çünkü sonuçta fiyatlar sonsuza dek hızlı bir şekilde artamaz. Bu mümkün değil.
Pazar yatırımcıya fırsat sunuyor mu?
Türkiye'de yatırım ortamı güvenli bir liman gibi. İyi bir finansmanla gayrimenkul yatırımları cazip. Gayrimenkulü yatırım olarak gören Türk yatırımcıya fırsat doğuyor. Ülkede çok fırsat var. Sırf bunun için Miami'deki yatırımcı iki günlüğüne Türkiye'ye yatırım yapmaya geliyor. Kuzey Amerika'nın özellikle İstanbul'a ilgisi var. Son 8 ay içerisinde 30 tane konut sattık.
Hangi semtleri tercih ediyorlar?
Beyoğlu'nda tarihi binaları çok seviyorlar. Amerikalılar'ın Türkiye'yle ilgilenmelerinde inşaatların yasal zeminde ve kurallarına göre yapılması da önemli bir faktör. Bir grup Beylikdüzü'nde yapılan projeden 400 tane gayrimenkul alıp, hepsini kiraya verdi. 10 yıl önce "Türkiye nerede" diye sorsanız Amerikalılar haritada göstermekte zorlanırdı. Son 6 ayda şirketimizden 30-35 çalışan buraya geldi.
Kentsel dönüşüme ilgi çok
Kentsel dönüşüme sizin bakışınız nedir?
Amerika'da buna benzer bir çalışma yok. Sadece büyük şehirlerin merkezinde yeniden canlandırma olarak adlandırılan çalışmalar yapılıyor. Eskiden insanlar şehir merkezinin dışına taşınıyorlardı. Şimdi bu trend tersine dönüyor.
Peki kentsel dönüşüm yabancı için cazip mi?
Ürün kalitenizi artırdığımız sürece Batılı yatırımcıları çekebilirsiniz. Dönüşüm daha çok büyümenin olduğu bölgelerde yapılıyor. Yatırımcı büyümeye gider. Bunları yapmaya devam ederseniz başta Amerikalılar olmak üzere Batılılar'ı çekersiniz. Gayrimenkul sonuçta lokal bir iş. Yani geliştirici, planlamacı, bürokrasi fark yaratacak şekilde planlama yapmak zorunda. Yabancı talebi karşıladığı için geliyor. Geçen yıl 1 milyon 150 binin üzerinde işlem adedi olmuş. Yabancıların payı yüzde 5'i civarında. Bu hâlâ çok küçük bir oran. Talepleri doğru karşılarsanız bunu artırabilirsiniz.
Mükemmel projeler gördüm
İstanbul'da gördüğünüz projeleri nasıl buldunuz?
Burada gördüğüm bazı proje ve binalar gerçekten mükemmel. Ben sadece yeni binalardan değil, eskilerinden de çok etkileniyorum. Eskinin büyüsü bir başka çünkü. Eğer doğru bir planlama yapılırsa eskiyle yeninin bir arada olabileceğine inanıyorum. Umarım İstanbul'daki eşsiz tarih varlığı korunabilir. Türkiye'de kısa süre içinde muazzam bir gelişme ve büyümenin yaşandığını gözlemleme imkânı buldum.
Google'a yazsanız ilk beşte Türkiye var
Türkiye'de yatırım yapmak yabancılar için de cazip mi?
Ne düşünüyorsunuz? Bugün Google'a "Dünyanın neresinde gayrimenkul yatırım yapılmalı" diye yazdığında ilk beş ülke arasında Türkiye var. Mesela yabancı satın almalarına baktığımızda son 7-8 yıl içerisinde farklı ülkelerden yatırımcı Türkiye'ye geliyor. Son dönemlerde Çin, Hindistan ve Kuzey Amerika'dan yatırımcı geliyor. Amerikalılar şeffaflığın az olduğu yerlere yatırım yapmaktan imtina eder. Bu, Türkiye'deki gelişmelerin çok iyiye gittiğini gösteriyor. Bireyselin yanı sıra kurumsal yatırımcı da hayli fazla. Yani tek başına gidip Bodrum'da yazlık ev almıyor. Küçük bir fon kuruyor, ya da kurum
