Engelli ya da çok yaşlı olduğu için bakıma muhtaç kişilerle aynı çatı altında yaşayanlara verilen evde bakım aylığı geçen yıl 4 milyar lirayı buldu.
Türkiye'de söz konusu hak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı çatısı altında sunuluyor. Evde bakım aylığı, bakanlığın desteklediği 3 evde bakım hizmetinden biri. Evde bakım hizmeti, kamunun doğrudan rehabilitasyon merkezleri kanalıyla yerine getirdiği hizmet, özel bakım merkezleri tarafından ücreti bakanlık tarafından karşılanan hizmet ve son olarak da evde bakıma muhtaç engellilerin bakımını üstlenen kişilere verilen evde bakım aylığından oluşuyor.
Peki evde bakım aylığı hangi şartlarda, ne kadar ve hangi süreyle alınabiliyor? Bugün son yıllarda giderek daha fazla ilgi gören evde bakım aylığını anlatacağız...
YAŞLI DA RAPORA BAĞLI
Evde bakım aylığı alınabilmesi için tam teşekküllü bir hastanenin sağlık kurulu raporu gerekiyor. Bu raporda özürlülük ölçütü olarak yüzde 50 ve üzerinde engel oranının tespit edilmiş olması bekleniyor. Raporda 'ağır engelli' bölümüne 'evet' yazılmış olması da isteniyor.
Ancak küçük çocuklar zaten bakıma muhtaç oldukları için yaşıtlarına göre gerilik ileride ortaya çıkacağından bu rapor süresiz değil 1 veya 2 senelik sürelerle veriliyor. Ayrıca bakıma muhtaçlık tanımı da önemli. Fiziksel bir uzuv eksikliği ya da görme engellilik gibi bir fiziksel problemin dışında Alzeheimer hastaları gibi yeme, içme, tuvalet, banyo ve diğer her türlü ihtiyaçlarını tek başına yerine getirmekte zorlanan ya da hiç yerine getiremeyenler de bakıma muhtaç olarak yine raporla yüzde 50 oranına göre tespit edilirse evde bakım ücreti alınabiliyor.
AKRABA VE EŞLER KAPSAMDA
Evde bakım aylığı bakıma muhtaç kişinin birinci derece yakınları ve onların eşlerine verilebiliyor. Yani engellinin eşi, çocukları ile çocuklarının eşleri, ana ve babası ile bunların ana ve babası, torunları ile torunlarının eşleri, kardeşleri ile kardeşlerinin eşleri, kardeşlerinin çocukları ile kardeş çocuklarının eşleri, eşinin ana ve babası, eşinin kardeşleri, eşinin kardeşlerinin eşleri ile çocukları, amcaları ve amcalarının eşleri, amca çocukları ile bunların eşleri, halaları ile halalarının eşleri, hala çocukları ile bunların eşleri, dayıları ve dayılarının eşleri, dayı çocukları ile bunların eşleri, teyzeleri ve teyzelerinin eşleri, teyze çocukları ile bunların eşleri bakımı üstlenirse veriliyor.
VEFAT HALİNDE 15 GÜNDE BİLDİRİN
Bakıma muhtaç engellinin vefat etmesi durumunda 15 gün içerisinde bildirmek gerekiyor. Aksi halde hukuki işlem başlatılır.
EVDEKİ KİŞİ BAŞI GELİR 606 LİRAYI GEÇMEMELİ
Evde bakım aylığı alınabilmesi için engelli ve kendisiyle aynı çatı altında yaşayanların kişi başına düşen gelirinin net asgari ücretin üçte ikisinden az olması gerekli. 2015'in ikinci 6 ayı için bu rakam 606.95 TL. Yani söz konusu evde 4 kişi yaşıyorsa evde bakım parası alınabilmesi için bu hanedeki toplam gelirin 2 bin 428 TL'yi geçmemesi gerekiyor.
2014'TE 3.9 MİLYAR LİRA ÖDENDİ
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın verilerine göre 2014 yılında 450 bin engelli için engelli yakınlarına evde bakım parası ödenmiş. Bu kişilere ödenen evde bakım paraları toplam 3 milyar 982 milyon 548 bin TL. Evde bakım parası alan kişi sayısının artması ile birlikte kurumsal bakım hizmetlerine olan talep azalmış durumda. Ancak bu noktada önemli olan engellinin bakımının kalitesinin yükselmesidir.
BAŞVURU AİLE BAKANLIĞINA
Engelli ve engelli ile aynı evde yaşayan kişilerin aşağıdaki belgeleri hazırlayarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın il müdürlüklerine başvurması gerekiyor. İşte gerekli belgeler:
-Engelli Sağlık Kurulu raporu
-1 adet fotoğraf
-Nüfus müdürlüğünden engelli ve bakıcı adına adrese dayalı vukuatlı nüfus örneği ve yerleşim yeri belgesi
-Engelli ile aynı evde yaşayan işyeri sahibi var ise bu kişiye ait geçici vergi beyannamesi
-Engelli kişiye ait kiralık mülk var ise kira kontratları, mülkler boş ise muhtardan mülklerin boş olduğuna dair yazı
-Engelliye ait tarım arazisi, ekili ürün, tarla var ise arazilerin bulunduğu il ya da, ilçe tarım Müdürlüklerinden gelir belgesi,
-Boşanma halinde boşanma kararı
EN FAZLA 2 ENGELLİYE BAKABİLİR
Kriterleri yerine getirenler 2 farklı engelliye bakabilir. Her engelli ayrı ayrı bakım ücreti alır. Ancak aynı hanede bakıma muhtaç daha fazla engellinin bulunması ve onlar için de bakım ücreti alabilmek için ayrı bir bakıcının daha olması gerekmektedir.
SGK ENGEL DEĞİL
Hem engelli hem de bakıcısının çalışmayıp bakmakla yükümlü bulunduğu kişiler üzerinden sosyal güvenceye (SGK) sahip olması, evde bakım maaşı almaya engel değil. Engelli çalışıyor ve işe gidiş gelişte bakıcısı yardım ediyorsa yukarıda saydığımız şartlar uygunsa bakım parası alabilir.
RAPOR YENİLENMELİ
Evde bakım parası kesilmesine sebep olan nedenlerden bir tanesi de sağlık raporunun süresinin dolmasıdır. Bu duruma düşmemek için sağlık raporunun süresi bitmeden önce yenisinin çıkarılması gerekir.
MEMUR BAKIM İÇİN 90 GÜN ÜCRETLİ İZİN ALABİLİR
Engelli bakım aylığı almaya hak kazanan engelli ya da yaşlı yakını için izin konusunda memurların özel hakkı bulunuyor. 657 sayılı yasaya göre memurlar sağlık raporu alındığı takdirde bakıma muhtaç yakını ile ilgilenmek için 90 güne kadar ücretli izin kullanabiliyor. Ayrıca gerektiğinde bu süre bir defaya mahsus 90 gün daha yine raporla uzatılabiliyor. Ancak özel sektör çalışanları için ücretli izin hakkı söz konusu değil.
Habertürk
