AA muhabirine gayrimenkul sektörünü 2013 açısından değerlendiren ve 2014 beklentilerini anlatan GYODER Başkanı Aziz Torun, Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörleri arasında yer alan gayrimenkul sektörünün, ekonomik büyüme ve diğer göstergelere bakıldığında 2013 yılını iyi geçirdiğini vurguladı.
Torun, bu yıl sektörün gündeminde yer alan ve en çok konuşulan konuların başında kentsel dönüşüm başta olmak üzere mütekabiliyet ve Tüketiciyi Koruma Yasası'nın (maketten satış) geldiğini ifade ederek, artık Türkiye'de herkesin kentsel dönüşümün bir zorunluluk olduğu bilincine vardığını kaydetti.
Mütekabiliyet Yasası'nın çıkmasıyla mülk alan yabancıya 1 yıllık oturma izninin verilmesinin sektör açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirdiklerini işaret eden Torun, "Halkımız ülke toprağının satılması ve sosyal yapının değişeceği endişesiyle yabancıya satışa sıcak bakmıyor. Yabancıya satışın bir ihracat olarak değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizip, ülkemize döviz girdisi sağlayacağını, ülkenin cari açığının kapanmasında ciddi bir unsur olduğunu halka anlatmalıyız" dedi.
Torun, bu yılın ilk 10 ayında 98 ülkeden 15 bin yabancıya 12 bin civarı konut olmak üzere toplam 21 bin 691 taşınmaz satıldığını belirterek, "Özellikle faiz oranlarının yılın ilk 6 ayında düşük olması ve KDV oranlarının da bu yılki satışları etkilememesi teşvik edici unsurlar arasında yar alıyor. TÜİK verilerine göre ilk 9 ayda toplam 862 bin 154 adet satış gerçekleştirildi" dedi.
Maketten konut satışında tüketicinin mağduriyetinin "Tüketiciyi Koruma Yasası" ile giderileceğine inandıklarını anlatan Aziz Torun, kanunun tüketiciyi güvence altına aldığını belirterek, şöyle devam etti:
"Bu sektörün güven tazelemesi için gerekli bir düzenlemeydi. Çünkü olumsuz birçok örnek yaşanmaya başlanmıştı. Yeni kanunla birlikte, inşaat firmaları maketten konut satışı yapabilmek için konut bitirme sigortasıyla teminat verecek. Orta gelir grubuna hitap eden konutlardan yüzde 1 KDV alınması gerekirken, arazi değeri esas alındığı için bu oran yüzde 8, hatta bazı yerlerde yüzde 18 baremine takılabilir. Bu da konut alıcısına ekstra bir yük getiriyor. 2014'te Maliye Bakanlığı'nın bu konuyu tekrar ele alacağını düşünüyoruz."
"2014 tüketici açısından fırsat alımları olacak bir dönem"
Torun, mütekabiliyet ve kentsel dönüşüm yasalarının olumlu yansımalarının 2014'ten itibaren görüleceğini vurgulayarak, "Önümüzdeki yıl tüketici açısından fırsat alımları olacak bir dönem diyebiliriz. Büyüme oranlarına baktığımızda ise geçen yıla benzer oranda yani yüzde 7 mertebesinde bekliyoruz. İnşaat sektörü şu anda 50 milyar doların üstünde bir büyüklüğe sahip. Biz sektörün yasal çerçevede desteklenmesiyle 5 yılda kendini ikiye katlayacağını düşünüyoruz. Mütekabiliyet ve kentsel dönüşüme, 3. Havaalanı, 3. Köprü, iki şehir gibi projelerin eklenmesiyle bu rakamlara ulaşmak zor değil. Sektörün ikiye katlanmasıyla işsizliğin de önemli ölçüde azalacağını tahmin ediyoruz" diye konuştu.
Sektörün büyümeyle dengeli öz sermaye ve kaynağa sahip olmadığını, bunun ileride bir sıkıntıya meydan vermemesi için önlem alınması gerektiğini anlatan Torun, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Sektör bu sıkıntıyı gidermek için yabancı ortaklıklar geliştirebilir, yabancı fonlarla ve yatırımcılarla çalışabilir. Böylece gayrimenkul sektörünün, cari açığı kapatmak için döviz girdisini artıracağını ve konut stokunun daha hızlı yenilenmesini sağlayacağını düşünüyoruz. Yabancı sermayenin giriş yapması için yatırım ortamında daha fazla şeffaflık, kurumsallık ve uzmanlık şart. Yüksek oranlarda kalıcı sermaye girişini sağlamak için devlet-özel sektör-sivil toplum kuruluşları olarak beraber hareket edilmesi gerekir. SPK'nın GYO Tebliği, Gayrimenkul Yatırım Sertifikaları Tebliği, Kira Sertifikaları Tebliği gibi sektöre finansal derinlik kazandıracak tebliğlerin uygulamaları 2014'te görülecek."
"İstanbul ofis piyasasında üçüncü çeyrekte 24 bin metrekareye yakın alan kiralandı"
GYODER Yönetim Kurulu Üyesi ve Başkan Yardımcısı Işık Gökkaya ise 2013'ün ilk dokuz ayında Türkiye ekonomisinin yüzde 4,4, inşaat sektörünün ise yüzde 7,4 büyüdüğünü dile getirerek, 2014 yılında da hem ülke ekonomisinde hem de sektörde güçlü bir büyüme gerçekleşmesinin beklendiğini söyledi.
İnşaat sektörünün yine GSYİH'den daha büyük bir artış kaydetmesinin beklendiğini anlatan Gökkaya; "Konut satışları 2013'ün ilk dokuz ayında 862 bin olarak gerçekleşerek geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 76,4 arttı" dedi.
Gökkaya, yabancılara yapılan gayrimenkul satışlarından yaklaşık 5 milyar dolar gelir elde edilmesinin hedeflendiğine işaret ederek, "Alınan konut yapı ruhsatları daire sayısı 2013 yılı ilk dokuz ayında 588 bin 775 olarak gerçekleşerek bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11 arttı. AVM' lerde Ekim ayı sonuçlarına göre ciro endeksi, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15,4 arttı. Ziyaret sayısı endeksinde ise önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11'lik bir artış gerçekleşti" diye konuştu.
Gökkaya, güçlü ekonomik büyümeyle desteklenen Türkiye ofis piyasasının daha fazla ivme kazanmasının beklendiğini vurgulayarak, Türkiye ofis pazarının iyi performans göstermeye devam ettiğini, İstanbul ofis piyasasında üçüncü çeyrekte 24 bin metrekareye yakın alan kiralandığını söyledi.
Gökkaya, "Talep hem ulusal hem de uluslararası şirketlerden geliyor. Talepteki büyümenin bir başka nedeni ise İstanbul'u finans merkezi haline dönüştürme çalışmaları. İstanbul'daki mevcut stok 3,2 milyon metrekare seviyesinde... Güçlü taleple birlikte kiralanabilir boş alan 277 bin metrekareye gerileyerek, genel boşluk oranı yüzde 8,8'e düştü" dedi.
"2014'te gayrimenkul sektörünün durumunu ekonomik ve siyasi gelişmeler tayin edecek "
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım da Afet Yasası, Mütekabiliyet ve 2B yasalarının ilk semerelerinin 2013'te alındığını belirterek, yüzde 1 KDV avantajına sahip projelerinin art arda satışa çıkmasıyla sektördeki canlılığın üst seviyeye çıktığını kaydetti.
Durbakayım, 2014'te gayrimenkul sektörünün durumunu ekonomik ve siyasi gelişmelerin tayin edeceğini, Afet Yasası, Tüketici Kanunu ve yerel seçimlerden oluşan bu üç önemli etkenin sektörün ivmesini etkileyeceğini kaydetti.
Tüketici yasasının uygulanmaya başlamasıyla birlikte ortaya konulan kriterleri yerine getirmeyenlere yaptırım uygulanmazsa sektörde ciddi bir haksız rekabet oluşacağına işaret eden Durbakayım, şunları kaydetti:
"Bu da hem tüketicilerin hem de sektörün büyük zarar görmesine neden olur. Kentsel dönüşüm sağlıklı bir şekilde uygulanmaya alınır ve ruhsat aşamasındaki prosedürler tamamlanırsa, 2014 yılında öngörülen 150-200 bin konut satışı gerçekleşebilir hatta bu hedef aşılabilir. Yerel seçimlerin süreci ve şekli ise bu hedefin gerçekleşmesinde kritik önem kazanacaktır. Her zaman olduğu gibi seçim öncesi ve seçim sonrası senaryolar devreye girecektir diye düşünüyoruz. Mütekabiliyet yasası 2013'te bekleneni veremedi. Çünkü turizm bölgeleri hariç İstanbul gibi büyük yerlerdeki mevcut projeler yabancı yatırımcıların taleplerine tam karşılık vermiyordu. 2014'te yurtdışı yatırımcılara özgü projelerin yapılmaya başlanacağını düşünüyoruz. Buna ek olarak 2014'te yabancı yatırımcıların artık direk yatırım için Türkiye'ye geleceğini öngörüyoruz."
Durbakayım, 2014'deki konut fiyatlarının seyrinde çok fazla bir değişim olmayacağını düşündüklerini, yeni yılın ilk çeyreğinde enflasyona bağlı olarak yüzde 5-7 arasında bir fiyat artışı söz konusu olabileceğini, yılın ilerleyen dönemlerinde bu artışın yüzde 15 seviyesine ulaşacağını ifade ederek, "Konut kredilerinde ise yüzde 1 oranının üzerine çıkmasını beklemiyoruz. Hatta mortgage kredilerinin devreye gireceğini umut ederek bu oranın binde 50'nin altına düşmesini umut ediyoruz" dedi.
