Irak ve Suriye'den her gün yeni bir çatışma haberi geliyor. Bölgede yaşanan belirsizliğin üzerine birli kirliliği de eklenince hangi grubun ve örgütün kiminle savaştı meselesi içinden çıkılmaz bir konu haline geliyor. Sabah.com.tr yazarı Taha Dağlı 10 soruda bölgede kim kiminle savaşıyor sorusuna cevap bulmaya çalıştı. IŞİD, SURİYE'DE KİMLERLE SAVAŞTI?IŞİD, Suriye'deki yapılanması sırasında Özgür Suriye Ordusu ile savaştı, muhaliflerle birlikte hareket eden ve kendisi gibi El Kaide bağlantılı olan Nusra Cephesiyle de çatışmaları oldu. Son iki aydır Kobani kuşatmasıyla birlikte PYD'ye karşı savaşıyorlar. IŞİD, IRAK'TA KİMLER SALDIRDI?IŞİD'in Irak'taki yapılanmasında ilk olarak Felluce, Anbar, Ramadi gibi Sünnilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki faaliyetleri söz konusu. Bu aşamada dönemin Irak Başbakanı Nuri Maliki'ye bağlı ordu ile sık sık karşı karşıya geldiler. Şii yönetimin baskısından bunalan Sünnilerin bir bölümü IŞİD'a sempatiyle yaklaşırken IŞİD karşıtı Sünni aşiretler örgütün hedefi oldu. Son olarak örgütün, Anbar'da 250 Sünniyi katlettiği öğrenildi. IŞİD Kuzey Irak'ta ise Musul, Kerkük ve Erbil çevrelerinde hem Türkmenlere saldırılar düzenledi hem de uzunca bir süredir Kuzey Irak Bölgesel Yönetimine bağlı Peşmergelerle çatışma halinde. Şu an merkezi hükümete bağlı ordu ile Şii gönüllülerden oluşan birlikler de IŞİD'ın savaştığı gruplar arasında. IŞİD KİMLERİ KARŞISINA ALMADI?IŞİD bu Suriye'deki yapılanması boyunca rejimi hiç karşısına almadı. Hatta muhaliflerle çatışarak bir çok noktada Şam rejimine avantaj sağladı. Rejimle birlikte hareket eden Hizbullah ile de pek karşı karşıya gelmedi. PYD KİMLERLE SAVAŞTI?PKK'nın Suriye uzantısı olan PYD'ye bağlı YPG güçleri, iç savaşın başlamasının ardından Esat yönetiminin kuzeydeki bölgeleri terk etmesiyle Kürtlerin yaşadığı bölgelerde kontrolü eline geçirdi. Bu süreçte Suriyeli muhaliflerle, kendi çatısında olmayan Kürt gruplarla çatışmalara girdi. Şu anda Kobani kuşatmasının başından bu yana IŞİD'la savaşıyorlar. PYD KİMLE SAVAŞMADI? PYD bugüne kadar Şam rejimiyle karşı karşıya gelmedi. 2011'e kadar Suriye kürtlerine kimlik dahi vermeyen Esat rejimi iç savaşın başlamasının ardından kuzeydeki Kürt bölgelerinden çekilerek, buralarda kontrolü PYD'ye devretti. Bu dönemden itibaren de PYD, muhaliflerle ve diğer Kürt gruplarla çatışırken, rejim güçleriyle her hangi bir çatışmaya girmedi. ÖZGÜR SURİYE ORDUSU KİMLERLE SAVAŞIYOR? Suriyeli muhalifler, 2011'de başlayan şiddet sürecinde Şam yönetimine bağlı ordu, muhaberat ve şebbihalarla savaşmaktadır. Yine Şam rejimine destek için Lübnan'dan gelen Hizbullah'a karşı da savaş vermektediler. Ayrıca 2013'den bu yana IŞİD'la da savaşıyorlar. Özgür Suriye Ordusu çatısındaki önemli bir grup kendi insiyatifiyle hem Kobani hem de diğer kentlerle aylardır IŞİD'a karşı savaşıyorlar. Ayrıca muhalifler, 3,5 yıldır devam eden iç savaş sırasında PYD güçleriyle de çatışmalara girdiler. KOBANİ'DE ŞU AN KAÇ FARKLI GRUP ÇATIŞIYOR? Kobani 4 farklı silahlı grubun çatışmalarına sahne oluyor. Bölgedeki çatışmalar PYD ile IŞİD militanları arasında başladı. Bu çatışmalara diğer bölgelerde IŞİD'a direnen Özgür Suriye Ordusu çatısı altındaki muhalif gruplar da destek verdiler. Şu an Peşmergeler ve onlardan 1 gün önce Kobani'ye geçiş yapan Özgür Suriye Ordusu savaşçıları da IŞİD'la mücadele ediyor. KOBANİ'DE KİM KİMİN SAFINDA? Kobani'de savaşan 4 farklı grubun birbirleriyle ilişkilerine gelince. IŞİD'a karşı, PYD, Peşmerge ve Özgür Suriye Ordusunu görüyoruz. Ama IŞİD'la savaşan ve aynı safta görünen PYD, Peşmerge ve Özgür Ordu savaşçılarının aralarında da husumetler söz konusu. Zira PYD ile Peşmerge arasında bugüne kadar çatışma ortamı yaşanmamasına rağmen iki taraf birbirlerine karşı yıllardır siyasi mücadele içerisindeler. Onunla birlikte bugün PYD gibi IŞİD'a karşı savaşan Özgür Suriye Ordusunun da geçmiş dönemde Suriye'nin değişik bölgelerinde PYD militanları tarafından saldırılara uğradıkları biliniyor. SURİYE MUHALİFLERİ İÇİNDEKİ GRUPLAR HANGİLERİ? Suriye muhaliflerinin çatısı altında birden fazla grup var. El Kaide bağlantılı Nusra cephesi ise Özgür Suriye Ordusunun dışında. Ama Nusra'nın da rejime karşı mücadele ettiği biliniyor. Bununla birlikte İslami Cephe'nin başını tuttuğu ve içerisinde yine birden fazla grubu barından muhalif oluşumlar da var. KİM DESTEK ALIYOR KİM ALMIYOR? Amerika Suriyeli muhalif gruplardan ılımlı olanlarına destek veriyor. Onların başında da Hamza el Şemali'nin liderliğini yaptığı ve 4500 savaşçısı bulunan Hazım Hareketi var. İslami Cephe ise hem rejimle hem de IŞİD'la savaşmasına karşın destekten yoksun tutuluyor. Muhaliflere verilen destek projesinde Türkiye'nin ayrı bir önemi var. Türkiye eğit-donat projesinde ciddi söz sahibi ve bu anlamda işi Amerikalılara bırakmayarak, muhalif gruplar içerisindeki olası ayrılıkların önüne geçmiş bulunuyor.