İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve AB Enstitüsü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yaprak Gürsoy, Bilkent Üniversitesi Siyaset Bilimi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Zeki Sarıgil ve KONDA işbirliğiyle gerçekleştirilen ve Türk toplumunun Silahlı Kuvvetlere, polise, parlamentoya olan güveni ve demokrasiye inancını kapsayan araştırmanın sonuçları açıklandı.
1-2 Ekim'de, 27 ilin 106 ilçesine bağlı rastgele yöntemiyle seçilmiş 154 mahalle ve köyde 2 bin 775 kişiyle yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilen araştırmada, ''Vicdani ret ifadesi hakkında herhangi bir bilginiz, duyumunuz var mı?'' sorusuna yüzde 78.8 oranında ''hayır'', yüzde 18.2 oranında ise ''evet'' yanıtı alındı.
Araştırmaya katılanlar, ''İnançları nedeniyle askerlik hizmetini vicdanen reddedip, askere gitmemek bir tercih olmalı mı?'' sorusuna yüzde 81.8 oranında ''hayır'' yanıtını verdi. Aynı soruya ''evet'' yanıtını verenlerin oranı 13.6'da kaldı.
''Cinsel tercihi ne olursa olsun, eşcinseller de herkes gibi askerlik yapmalı'' ifadesine ''katılmıyorum'' diyenler yüzde 61.8, ''katılıyorum'' diyenler yüzde 19.5, ''kısmen katılıyorum'' diyenler yüzde 11.3 oldu.
Araştırmada görüşülenlerin yüzde 60'ı ''Parasını ödeyerek bir aylık bedelli askerlik yapmak herkes için bir tercih olmalı'' ifadesine katılmazken, yüzde 25.2'si bu ifadeye katıldığını, yüzde 10.6'sı ise kısmen katıldığını belirtti.
''Mecburi askerlik tamamen kaldırılmalı yani yalnızca isteyenler askere gitmeli'' fikrine katılmayanlar yüzde 74.1 olurken, ''katılıyorum'' diyenler yüzde 15.5, ''kısmen katılıyorum'' diyenler ise yüzde 8.2 oranında kaldı.
Mecburi askerlik hizmeti olmasaydı
''Mecburi askerlik hizmeti olmasaydı, yani askerlik hizmeti isteğe bağlı olsaydı, askerlik yapmazdım'' ifadesine katılmayanlar yüzde 63.4, katılanlar yüzde 26.4, kısmen katılanlar ise yüzde 6.2 oldu.
''Ordu, mecburi askerlik yapan askerler yerine, maaşlı ve memur gibi çalışan profesyonel askerlerden oluşmalı'' diye düşünenlerin oranı yüzde 44.1 olurken, bu ifadeye katılmayanların oranı yüzde 30.5, kısmen katılanların oranı ise 20.7 olarak belirlendi.''Türkiye'nin asker sayısı olarak bu kadar büyük orduya ihtiyacı yok'' ifadesine görüşülenlerin yüzde 57.3'ü ''katılmıyorum'', yüzde 26.1'i ''katılıyorum'', yüzde 13.1'i de ''kısmen katılıyorum'' diye cevap verdi.
Görüşülenlerin yüzde 54.2'si ''15 aylık mecburi askerlik uygulaması devam edecekse bile süresi kısalmalı'' ifadesine katılırken, yüzde 28.6'sı katılmadığını, yüzde 13.2'si de kısmen katıldığını bildirdi.
''Türkler asker millettir'' ifadesine yüzde 73.5 oranında ''katılıyorum'', yüzde 12.9 oranında ''kısmen katılıyorum'', yüzde 11.2 oranında ise ''katılmıyorum'' cevabı verildi.
Araştırmada görüşülenlerin yüzde 73.8'i ''kadınlar da erkekler gibi askerlik yapmalı'' ifadesine katılmadı. Bu ifadeye katılanların oranı yüzde 14.6, kısmen katılanların oranı ise 8.2'de kaldı.
''Parlamentoya güveniyorum'' ifadesine yüzde 53.6 oranında ''katılıyorum'', yüzde 24.3 oranında ''katılmıyorum'', yüzde 20.6 oranında ''kısmen katılıyorum'' denirken, ''Polislere güveniyorum'' ifadesine ''katılıyorum'' diyenlerin oranı yüzde 65.2, ''katılmıyorum'' diyenlerin oranı yüzde 18.1, ''kısmen katılıyorum'' diyenlerin oranı ise yüzde 15.7 oldu.
''Askere güveniyorum'' ifadesine verilen cevaplar ise yüzde 66.2 ''katılıyorum'', yüzde 18.2 ''kısmen katılıyorum'' ve yüzde 14.6 ''katılmıyorum'' şeklinde ortaya çıktı.
Her şart altında demokrasi
Araştırmada görüşülenlerin yüzde 55.8'i, ''Gerektiğinde asker ülke yönetimine el koyabilmeli ve ülkeyi yönetebilmeli'' ifadesine katılmadığını bildirdi. Bu ifadeye katıldığını belirtenler yüzde 27.9, kısmen katıldığını belirtenlerin oranı ise yüzde 13.5 oldu.
''Askeri yönetimler sivil yönetimlere göre çok daha etkin ve başarılı olabilir'' ifadesine yüzde 53.6 oranında ''katılmıyorum'', yüzde 24.8 oranında ''katılıyorum'' ve yüzde 17.6 oranında da ''kısmen katılıyorum'' cevabı verildi.
Görüşülenlerin yüzde 46.8'i, ''Güvenlik dışındaki konularda da hükümet askerlerle konuşarak, onların fikrini alarak karar vermeli'' ifadesine katıldığını bildirdi. Bu ifadeye katılmayanların oranı yüzde 29.9, kısmen katılanların oranı ise yüzde 20.4 oldu.
Araştırmada, ''Türkiye'de son on yıllık dönemde askerin siyaset ve hükümet üzerindeki etkisi azaldı'' ifadesine katılanların oranı yüzde 65.9, kısmen katılanların oranı yüzde 18.5, katılmayanların oranı ise 10.9 olarak belirlendi.
''Her hal ve şartta ülke demokrasiyle yönetilmeli'' ifadesine yüzde 89.4 oranında ''katılıyorum'', yüzde 5.5 oranında ''kısmen katılıyorum', yüzde 3.2 oranında ise ''katılmıyorum'' şeklinde cevap verildi.
Görüşülenlerin yüzde 46.6'sı, ''Türkiye'de demokrasinin geldiği düzeyden ve demokrasinin işleyişinden memnunum'' ifadesine katıldığını belirtirken, yüzde 26.1'i katılmadığını, yüzde 25.5'i ise kısmen katıldığını bildirdi.
''Ergenekon terör örgütünün varlığına inanıyorum'' ifadesine yüzde 45.5 oranında ''katılıyorum'', yüzde 31.4 oranında ''katılmıyorum'', yüzde 16.6 oranında da ''kısmen katılıyorum'' cevabı verilirken, ''Ergenekon davasında savcıların, hakimlerin, polislerin adil ve kanunlara uygun davrandığına inanıyorum'' ifadesine yüzde 38.3 oranında ''katılmıyorum'', yüzde 31.4 oranında ''katılıyorum'', yüzde 22.2 oranında da ''kısmen katılıyorum'' şeklinde yanıt verildi.
