Başbakan Tayyip Erdoğan, Eskişehir- Konya Yüksek Hızlı Tren (YHT) açılışı için Eskişehir'e giderken, trende Ankara temsilcilerine konuştu. İsrail'in özür dilemesini değerlendiren Erdoğan, nisan ayında Gazze'ye, mayıs ayının başında da ABD'ye gideceğini açıkladı. Erdoğan, sorulara karşılık şunları söyledi:
İsrail'in özür süreci nasıl gelişti?
Diklenmeden dik durarak, bugünlere geldik. Yaklaşık üç yıllık süreçti. Bu süreç içerisinde tabii birçok görüşme yapıldı, birçok aracı oldu. Sayın Obama da bu işin üzerinde hassasiyetle duruyordu. Biz bu üç başlığımızı her zaman ifade ettik, 'Özür, tazminat ve ambargo şartı yerine getirilmeden normalleşme sürecine giremeyiz' dedik. İsrail özür ifadesi yerine üzüntü beyanını gönderdi. 'Hayır olmaz kesinlikle apology (özür) olacak' dedik.
ABD Dışişleri Bakanı John Keryy'nin metninde de üzüntü ifadesi mi vardı?
Öyleydi ama 'özür için çalışacağım' dedi. Son olarak ambargo üzerinde durdular. Hayır 'o da olacak' dedik. İnsani yardım konusu çözülmediği sürece, biz sadece kendimize çalışmış gibi oluruz ki, biz böyle bir şey yapmayız.
Telefon diplomasisi nasıl planlandı?
Obama'nın Ortadoğu seyahatinde gündeme geldi. Biz de 'Mutabık kaldığımız şekil olursa, telefon görüşmesini yapabiliriz' dedik.
Obama'nın İsrail seyahatinden önce özür konusu size iletildi mi?
Evet kısa bir süre önce. Son ana kadar kelimeler üzerinde müzakereler devam etti. Son olarak yazılı metni de görmek istedim. 'Tamam' dedikten sonra Obama da bizzat görüşmeye şahit oldu. Görüşme üçlü yapıldı. Önce Obama'nın sesini duydum. Bitirince tekrar Obama'yı istedim. Karşılıklı selamları ailelerimize ilettik. Mayıs'ın ilk haftası zaten Amerika seyahatim söz konusu. Obama, Ortadoğu'dan dönünce de telefonlaşacağız.
Görüşme ne kadar sürdü?
Yarım saat. Biz, sitemize konuşmanın hem İngilizce, hem Türkçe metnini koyduk. Özellikle, 'dünyaya mesajı bu şekilde verelim' istedik. İş görüşmeler noktasında her yönüyle sağlama bağlandı diyebilirim. Bundan sonrası uygulamadır. Tazminat ve ambargo ile ilgili adımlar atılacaktır. İsrail ile Türkiye arasında Filistin konusunda işbirliği önemli. Bu, metne girdi.
Yakın zamanda Gazze seyahati var mı?
Nisan ayı içerisinde olabilir.
Büyükelçiler ne zaman atanabilir?
Büyükelçiler bir anda atanmıyor. Esas olan uygulama. Biz diyoruz ki, 'tüm kapılardan Filistin'e girilebilmeli.' Hamas'ın olmadığı masadan güçlü bir barış çıkmaz. Hamas'ı terör örgütü olarak görmek yanlış. İnsanlar topraklarını savunuyor.
NATO'DAKİ VETO
NATO'da İsrail vetomuz kalkacak mı?
Bu ayrı bir konu. Olaylar olmadığı dönemde de bizim İsrail'e yönelik NATO'da tavrımız vardı.
İsrail Gazze sözünü tutmazsa ne olur?
Tekrar eski tavrımızı alırız.
Yeni süreç Esad'ın gidişini hızlandırır mı?
Ben, etkiler diye düşünüyorum. Atacağımız çok farklı adımlar olabilir. Amerika'nın açıklamaları da farklı. Obama'nın Ürdün seyahati boşuna değil. Bölgede Suriye süreci bence olumlu istikamette daha da hızlanacaktır.
Gazze'ye yönelik ambargonun kaldırılması sürecinde uluslararası bir mekanizma kurulacak mı?
Bu işin şahidi Amerika. Bu zaten uluslararası camiaya deklare edildi. Ama işin zaten tarafları belli. İsrail ve Türkiye. Uyulduğu takdirde mesele yok. Uyulmadığı takdirde diyeceğiz ki 'şu şu olmadı.'
