Başbakan Tayyip Erdoğan Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani ile bir araya geldi, Başbakanlık Resmi Konutu'nda basına kapalı gerçekleşen görüşme 3 saat sürdü. Başbakanlık kaynaklarından alınan bilgiye göre, Başbakan Erdoğan ile Barzani bölgesel konularda görüş alış verişinde bulundu. Erdoğan, görüşmede, Irak'ta ayrım gözetmeksizin tüm kesimlerle ilişkileri geliştirmeye özen gösterdiğini vurguladı. Bu çerçevede, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve TBMM Başkanı Cemil Çiçek'in Irak'a yaptığı ziyaretlere değinen Erdoğan, önümüzdeki dönemde de bu tür ziyaretlerin bakan düzeyinde devam etmesini planladıklarını ifade etti. Erdoğan, ayrıca yakın bir zamanda Irak Başbakanı Nuri El Maliki'yi Türkiye'de ağırlamayı, Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin ikinci toplantısını düzenlemeyi arzuladıklarını kaydetti. Erdoğan, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı'nın ardından Irak'a resmi bir ziyaret gerçekleştirmeyi, bu vesileyle Bağdat'ın yanı sıra Erbil'i de ziyaret etmeyi arzuladığını bildirdi. Toplantıda çözüm süreci de ele alındı, ancak görüşmenin ana gündem maddesi enerji konusu oldu. Enerji Bakanı Taner Yıldız ve Kuzey Irak Doğal Kaynaklar Bakanı Ashti Hawrami başkanlığındaki ekipler günlerdir süren Türkiye-Kuzey Irak enerji işbirliği anlaşmasındaki son detayları görüştü. Nihai imza için tüm detayların tamamlanması ve Türkiye'nin merkezi hükümet ile temaslarının sonuçlanması beklenecek ve şimdilik imzalar atılmayacak.
YENİ SAHALAR
Anlaşma taslağı doğalgaz, petrol arama üretim ve boru hatları temelleri üzerine kurulu. Anlaşmaya göre Türkiye'de kurulan Turkish Energy Company (TEC) şu anda 13 farklı petrol sahasında çalışma yapacak. Kuzey Irak'ta 7 sahada tek, geri kalan sahalarda uluslararası dev şirketlerle kuracağı ortaklıklarla petrol üretimi yapacak. Masada olan iki yeni petrol sahası içinse müzakereler devam ediyor. Böylelikle Türkiye petrol ihtiyacının önemli bir kısmını Kuzey Irak'tan karşılamış olacak. Üretilen ve 2 milyon varile kadar çıkacak ham petrol ilk etapta Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı ardından ise yeni yapılacak boru hattı ile Türkiye'ye taşınacak. Yetkililer, dünyanın en önemli enerji şirketlerinin Kuzey Irak'ta çalışmalar yaptığını belirterek, "Türkiye tüm ortaklık tekliflerine açık" değerlendirmesi yaptı. Anlaşmanın diğer büyük ayağını ise doğalgaz oluşturuyor. Anlaşma kapsamında Türkiye'nin şu anda iç tüketiminin yüzde 40'ına denk gelen 20-30 milyar metreküplük doğalgaz, anlaşma kapsamında Türkiye'ye gelecek. Doğalgazın fiyatı ise, Türkiye'nin ithal ettiği doğalgaz maliyetinden neredeyse yüzde 50 ucuz olacak. İlk gazın 2017'de gelmesi beklenirken, Kuzey Irak gazı öncelikle iç piyasada kullanılacak. Enerji Bakanı Taner Yıldız Kuzey Irak gazının TANAP projesine dahil olmayacağını açıklamıştı.
EN BÜYÜK ANLAŞMA
Konuya yakın bir uzman, enerji anlaşmasını "Tek kalemde imzalanan en büyük enerji anlaşması" cümlesi ile nitelendirilirken, çok boyutlu olan anlaşmayla ilgili, "Anlaşmanın rakamsal değerini ifade etmek zor ancak şu an anlaşmanın değeri kesinlikle 100 milyar dolar üzerinde" değerlendirmesi yaptı. Türkiye'nin Kuzey Irak çalışmalarını Merkezi Irak hükümetinin kaygılarının giderileceği bir işlem yapmaya çalışırken yeni kurulan TEC firması ise özel hukuk hükümlerine tabi faaliyet gösterecek ve Kuzey Irak'la özel hukuk hükümlerine göre çalışacak. Hazine'den veya kamu bütçesinden herhangi fonlama yapılmayacak.
SEFİN DİZAYİ'DEN ZİRVE YORUMU
Irak
Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Hükümet Sözcüsü Sefin Dizayi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve IKYB Başbakanı Neçirvan Barzani arasındaki görüşmeye ilişkin, "Görüşme çok pozitif ve sıcak bir ortamda geçti, çok olumluydu" dedi. Dizayi, Barzani'nin Başbakan Erdoğan'ın daveti üzerine Türkiye'ye geldiğini belirterek, görüşmede IKBY ile Türkiye arasındaki ilişkiler ve bölgesel konuların ele alındığını ifade etti. "Hem bölgenin hem Türkiye'nin gelişmesine katkıda bulunmak için görüşmeler yapıldı" ifadesini kullanan Dizayi, "IKBY ve Türkiye, siyasi, sosyal ve ekonomik konuların bütün boyutları üzerinde hemfikir. Bunları daha geniş alanlara taşımak istiyor" dedi. Dizayi, Barzani'nin Türkiye ziyaretinden sonra Bağdat'a gideceği yönündeki haberlerle ilgili, bunun gayet normal olduğunu ve Erbil- Bağdat arasında yoğun trafiğin devam ettiğini söyledi. "Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin felç olduğu" haberlerine değinen Dizayi, "Talabani'nin sağlığı ile ilgili detayları çok iyi bilmiyoruz. Talabani'nin sağlık durumunu herkes merak ediyor" diye konuştu.
