Türkiye'nin Avrupa Birliği'nden (AB) en önemli beklentileri arasında yer alan Türk vatandaşlarına vize muafiyeti verilmesine ilişkin sürecin başlamasına yönelik müzakerelerde imza aşamasına gelindi.
Geçen yılın sonunda AB tarafından hazırlanan ve süreçte atılması gereken adımları içeren 79 maddelik yol haritasıyla ilgili Türkiye'nin bazı çekinceleri vardı. AB ve Türkiye arasında aylardır, çeşitli düzeyde yürütülen müzakereler sonucunda Türkiye'nin hassasiyetlerini göz önünde bulunduran bir orta yol formülü üzerinde anlaşıldı.
Varılan uzlaşı çerçevesinde Türkiye'nin görüşlerinin de "meşruhatlı yol haritası" aracılığıyla yansıtılması sağlanacak. Türkiye'nin, 2005'te uyguladığı bir yöntem olan ve "atılan imzanın Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'ni tanıma anlamına gelmediği" vurgusunu içeren deklarasyon formülünün bir benzerinin bu süreç için de devreye sokulması bekleniyor.
Müzakereler sonucunda Türkiye ve AB'nin pozisyonlarının birbiriyle uyumlu hale geldiğini belirten diplomatik kaynaklar ve AB yetkilileri, süreçle ilgili tüm teknik sorunların giderildiğini ve artık "imzanın atılacağı tarih ve yer belirleme aşamasına" gelindiğini belirtiyor.
Eş zamanlı adım
Varılan uzlaşı çerçevesinde, AB ülkelerine yasa dışı yollarla giren üçüncü ülke vatandaşlarının iadesini öngören Geri Kabul Anlaşması'nın (GKA) Türkiye tarafından imzalanması ve AB'nin vize muafiyetiyle sonuçlanması hedeflenen vize liberalizasyonu sürecini başlatması eş zamanlı şekilde gerçekleşecek.
Süreç sonucunda AB kanadı, GKA'nın gerektiği gibi uygulanıp uygulanmadığına bakacak. Şartların yerine getirildiğine karar verilirse vize muafiyetinin önü açılacak. Türkiye ise AB'nin vize muafiyeti süreciyle ilgili taahhütlerini yerine getirip getirmediğini değerlendirecek. Türkiye, AB'nin gerekli adımları atmadığına kanaat getirirse GKA'yı askıya alabilecek.
Sıkı bir denetim mekanizmasına bağlı olan "yol haritası" gereği Türkiye belgelerin güvenliği, göç ve sınır kontrolü, kamu düzeni ve güvenliği ile temel haklar konusunda çok sayıda teknik adım atacak. AB de aday ülke olmasına karşın vatandaşları için vize uygulaması devam eden tek ülke olan Türkiye'ye yönelik vize politikasını kademeli olarak değiştirecek.
AB ve Türk yetkililer, henüz sürecin başında olunduğu, vize muafiyetinin ise tarafların şartları yerine getirme hızına bağlı olarak önümüzdeki yıllarda varılacak bir hedef olduğuna dikkati çekiyor.
Vize sürecinin yarın Brüksel'de olması beklenen Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun, AB Komisyonu'nun içişlerinden sorumlu üyesi Cecilia Malmström ve genişleme ve komşuluk politikasından sorumlu üyesi Stefan Füle ile yapacağı görüşmelerin ana gündem maddeleri arasında yer alması öngörülüyor.
