Partilerin aday listelerinin Yüksek Seçim Kurulu'na teslim edilmesiyle birlikte 1 Kasım seçim süreci de başlamış oldu. Türkiye, terör örgütü PKK ile tarihi bir mücadele verirken çok kritik 1 Kasım seçimlerine hazırlanıyor. Merak edilen soru şu: AK Parti tek başına hükümeti kuracak meclis çoğunluğunu elde edecek mi?
1 Kasım seçimleri hakkında aklımıza takılan tüm soruları, geçtiğimiz hafta gerçekleştirdikleri bir seçim araştırmasını kamuoyu ile paylaşan Konsensus Araştırma Başkanı Murat Sarı'ya sorduk.
*********
AK PARTİ SEÇMEN LİSTESİ İLE YANLIŞTAN DÖNDÜ
-Partiler aday listelerini açıkladı. Listeleri nasıl buldunuz? AK Parti'den başlayalım isterseniz.
Son söyleyeceğimi en başta söyleyeyim. AK Parti yanlışını gördü ve döndü. 7 Haziran'da aday listeleri hazırlanırken çok yanlışlar yapılmıştı. Şimdi yerelde etkili isimler dikkat çekiyor. Bu listede de bence bazı yanlışlar var ama 7 Haziran'daki gibi değil. AK Parti 7 Haziran'ın dersini almış görünüyor.
DİYARBAKIR'DAKİ PATLAMA AK PARTİ'Yİ 2 PUAN AŞAĞI ÇEKTİ
-7 Haziran seçimlerinde AK Parti'nin 9 puanlık oy kaybını sadece listelere mi bağlıyorsunuz?
AK Parti %49.8 oy aldığı zaman partinin başında Erdoğan vardı. 1 yıl önce partinin başında karizmatik bir lider vardı. Erdoğan'ın çok yüksek bir hitabeti ve kitleleri etkileyen bir karizması vardı. Sokağa seslenen bir Reis vardı. Böyle bir liderin partinin başından ayrılması nereden bakarsanız bakın kafadan 5 puan götürür. Demirel ve Özal gibi karizmatik liderler de partinin başından ayrıldığında aynı durum yaşandı. Biz 7 Haziran seçimlerinden önce yaptığımız araştırmalarda %43-44'ü bulmuştuk. Diyarbakır HDP mitinginde patlayan bomba AK Parti'den en az 2 puan aşağı çekti.
ERDOĞAN MEYDANA ÇIKMASAYDI %38'E DÜŞERDİ
-Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açılış konuşmaları yapmasını muhalefet çok eleştirdi. Bu konuşmalar AK Parti açısından seçim sonuçlarını nasıl etkiledi?
Erdoğan %40.8 oyun önemli bir bölümünü yine kendisi aldı. Sayın Cumhurbaşkanı meydanlara çıkmasaydı AK Parti'nin oy oranı %38'e düşebilirdi. Erdoğan'ın meydana çıkmasıyla AK Parti 3 puan oy artışı sağladığını düşünüyorum.
SANDIĞA SAHİP ÇIKILMASI GEREKİYOR
-Seçimlerden sonra sandık hilelerinden ve blok oy çıkan binlerce sandıktan bahsettiniz. Bunu biraz açar mısınız?
Ben bir vatandaş olarak YSK'yı bu konuda uyardım. Bazı sandıklarda çok garip şeyler oluyor. Hakkari'de 158 kişilik bir dağ köyünde seçmen listesinde 64 kişi kayıtlı. 164 kişi oy kullanıyor. Seçimin sonucunu etkileyecek düzeyde değil ama benim oyumun güvence altına alınması lazım. Parti ayrımı yapmadan konuşuyorum. Vatandaşın %60'ı sandığın bu seçimlerde de korunamayacağını düşünüyor. İstanbul'daki abartılı güvenlik önlemini neden Van'da almıyoruz. İstanbul'da konuşması kolay. Ama kurşunun nereden geleceğini düşündüğümüz, yolların kazıldığı bir bölgeden bahsediyoruz. Bu seçimde de sandığın korunması kolay olmayacak.
ERDOĞAN KARİZMATİK LİDER
-Türkiye'de muhalefet ve muhalif medyanın iktidarı, bakanları, milletvekillerini ve bürokratları fazla eleştirdiğine rastlamıyoruz. Bütün eleştiri okları Cumhurbaşkanı'nın üzerinde. Bu haksızlık değil mi?
Dünyadaki bütün tanımlara göre Erdoğan karizmatik bir liderdir. Karizmatik liderlerin seveni de sevmeyeni de çok fazladır. Eskiden bütün kötülüklerin merkezinde Demirel vardı, sonra Özal oldu. Bütün karizmatik liderlerin kaderi bu. Biraz bunda Erdoğan'ın rolü oldu. Erdoğan safları sıklaştırdı ve belki de siyaseten doğru olanı yaptı. Belki de oy oranını bu şekilde yakaladı. Onu yapmasa bu kadar yüksek oy oranını yakalayamazdı. En son aldığı oy oranı %52. Türkiye'de hangi lider tek başına bu kadar oy alabildi?
ATEŞKESİN BOZULMASINDA AK PARTİ'NİN ROLÜ OLMADI
-Muhalefet ateşkesin bozulmasında da PKK medyası ile aynı dili konuşarak bütün sorumluluğu Erdoğan'a yüklemeye çalışıyorsunuz. Kamuoyu bu konuda ne düşünüyor?
Kişisel fikrim ateşkesin bozulmasında AK Parti'nin önemli bir hatası olmadı. Ama çözüm süreci zedelenmesin diye bu kadar terör örgütünün serbest bırakılması bir hataydı. PKK 7 Haziran'dan çok önce bunun işaretlerini verdi.
ERDOĞAN ÇÖZÜM SÜRECİNİN BÜTÜN RİSKLERİNİ ALDI
-Çözüm sürecinin mimarı Erdoğan'a "çözüm istemiyor" demek çok büyük haksızlık değil mi?
Erdoğan çözüm sürecine başlarken "baldıran zehiri içtik" diyordu. Bunun siyasi sorumluluğunun büyük olduğunun büyük olduğunu biliyordu. Bence çözüm sürecinin bozulmaması için elinden geleni yaptı. Hala halkın %60'ı çözümü destekliyor. Bence bu süreç bitmedi. Bir gün gelecek PKK "biz artık yorulduk" diyecek ve silahı bırakacak. Dünyanın en azılı teröristi olsun şiddeti sürdüremez. Bence bugünkü operasyonlar kalekol inşaatları sırasında yapılan saldırılarla birlikte başlayacaktı. Geç kalındı.
AKŞENER'İN LİSTE DIŞI KALMASI BÜYÜK HATA
-MHP'nin aday listesi de çok tartışıldı. Siz nasıl buldunuz?
Baştan şunu söyleyeyim. Koalisyon kurulamaması konusunda seçmen MHP'yi suçluyor ve cezalandırıyor. MHP kendisine yeni oy veren 3 puanlık seçmeni mutlu edemedi. Meral Akşener MHP için çok önemliydi. Türk sağındaki kadınlar için çok önemli bir figürdü. Türkiye'nin yarısı kadın seçmen. Erkek partisi görüntüsünden MHP'yi kurtarıyordu. Onu bırakmaması gerekiyordu. Koray Aydın'ı aday gösterirken, Meral Akşener'in liste dışı bırakılması doğru bir hamle değildi.
MHP'NİN OYU 60-70 ARASINDA GİDİP GELİYOR
-Aday listelerindeki hatalar MHP'nin oy oranını etkiler mi?
Oy oranını değil ama milletvekili sayısını çok etkiler. MHP'nin milletvekili sayısında önemli bir düşüş olacak gibi görünüyor. Oy oranı çok düşmese de milletvekili sayısı 60'a kadar düşebilir. Şu anda 60-70 milletvekili arasında gidip geliyor. Hem CHP'ye hem de AK Parti'ye kaybediyor. MHP 40 günlük süreci iyi değerlendirmesi gerekiyor. Ama grafikte düşüş görünüyor.
LİSTELER AÇIKLANMADAN ÖNCE AK PARTİ'NİN OYU 43.3
-Merak edilen soruyu en başta sorayım. Geçtiğimiz hafta yani aday listeleri açıklanmadan önce bir 1 Kasım seçimleriyle ilgili bir kamuoyu araştırması yaptınız. Hangi sonuçları elde ettiniz?
Dediğiniz gibi bu sonuçları aday listeleri açıklanmadan önce elde ettik. Aday listelerinin seçmen davranışını nasıl etkileyeceğini şu an için bilmiyoruz. AK Parti'nin oy oranı %43.3. CHP %27.6, MHP %13.8, HDP %12.6. Diğer partiler 2.7 ve bunlar hızla eriyor.
-Peki bu sonuçlar AK Parti'yi tek başına iktidara taşıyor mu?
Dediğim gibi aday listeleri açıklanmadan önce yaptığımız bu araştırma AK Parti'yi tek başına iktidara taşımıyor. Yaklaşık 270 milletvekiline tekabül ediyor. Dolayısıyla AK Parti'nin 6 milletvekiline daha ihtiyacı var.
-1 Kasım seçimlerinden tek başına iktidar çıkar mı?
Hiçbir şey zor değil. Bu parti 2011'de 49.8 aldı. 2011'de bunu yapan parti bugün neden yapmasın.
AK PARTİ'NİN SAADET PARTİSİ'NE İHTİYACI YOK
-AK Parti Saadet ittifakı gerçekleşmeli miydi sizce?
AK Parti'nin Saadet Partisi ile ittifak yapma ihtiyacı yok. Taban aynı taban. AK Parti'nin Doğu ve Güneydoğu'daki düşüşün önüne geçmesi gerekiyor. En büyük düşüş bu bölgede. AK Parti nereden kaybettiyse oradan oy alması lazım.
HÜDAPAR'IN OYU AK PARTİ'YE GELİR
-HÜDA PAR seçimlere katılmama kararı aldı. Oyları hangi partiye gider sizce?
Hüdapar'ın oyu AK Parti'ye gider. Zaten parti düzeyinde de buna yakın açıklamalar geldi. Yıllardır kanlı bıçaklı olduğu HDP'ye gitmeyeceği kesin.
AK PARTİ KAPI KAPI EKONOMİYİ ANLATMALI
-AK Parti sizce önümüzdeki 40 günde nasıl bir propaganda yöntemi izleyecek?
Ali Babacan ve Mehmet Şimşek'in aday gösterilmesi seçim çalışmasının ekonomik söylemlerin ön plana çıkacağını gösteriyor. AK Parti "biz sizi anladık, ekonomiden taviz verdik, sizi sıkıntıya düşürdük, bunu telafi edeceğiz" diyecek. 2002'de %34'ten %47'e ekonomik gelişme ile yükseldi. Şimdi daha büyük şeyler yapması gerekiyor. Artık seçmenin beklentisi daha da yükseldi.
"KAYNAK NERDEN BULACAKSINIZ" SÖYLEMİ YANLIŞTI
-Sürekli önümüzdeki 40 günün partiler için çok önemli olduğunu söylüyorsunuz. AK Parti sizce ne yapmalı?
Ekonomiye ağırlık vermesi gerekiyor. Seçim ekonomi ile kazanılır. Ancak inandırıcı olmanız gerekiyor. AK Parti CHP'nin vaatlerine "kaynağı nerden bulacaksınız" şeklinde cevap verdi. Bu hataydı. Geçmişte bunu muhalefet yapıyordu. Bu çok büyük bir tezattı.
İŞİ GÜCÜ BIRAKIP DOĞU VE GÜNEYDOĞU'DA ÇALIŞMALI
-"En çok kaybettiğiniz yerden kazanmalısınız" diyerek Doğu ve Güneydoğu'ya işaret ettiniz. Buralarda ne yapılabilir?
Ben şu 40 günde işi gücü bırakırım insanlara Güneydoğu'da ekmek yani ekonomiyi anlatırım. Özgürlükler konusunda her şey yapıldı. Kürt diyemiyorduk. Bu günlere gelindi. AK Parti'nin "Biz size vereceğimizi verdik şimdi ekmek vereceğiz" demesi gerekiyor. Güvenlik konusunda yapılan operasyonlarla ilgili olarak halkın rahatlatılması gerekiyor. Biz size hiçbir zarar vermek istemiyoruz demesi gerekiyor. Erdoğan'ın "insan için devlet" söylemi vardı. Tekrar bu söyleme dönülmesi gerekiyor. "Ben senin için varım" söylemini çok iyi anlatması gerekiyor.
İsa Tatlıcan - Sabah.com.tr
