Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve BM Genel Sekreter Vekili Jan Eliasson ile ortak basın açıklaması yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptığı konuşmada Somali'ye Türkiye'nin verdiği desteği anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Somali Zirvesi'nde konuştu
"SOMALİ, BÖLGEDE UMUDUN ADI OLDU"
"Tarihi bir toplantıya ev sahipliği yaptık" diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, "2011 yılında yıkımın eşiğinde olan, tüm umudunu yitirmiş olan Somali, ülkemizin ve uluslararası ortaklarımızın çabalarıyla yeniden ayağa kalkıyor. Bir dönem istikrarsızlıkla, kaosla, insani krizlerle özdeşleşen Somali, hamdolsun bugün bölgede umudun adı oldu. Somali'nin sıkıntıları henüz bitmiş değil. Terörizm ile mücadele ve devletin yeniden inşası olmak üzere birçok kritik mesele çözülmeyi bekliyor. Kısa sürede Somalili kardeşlerimizin aldığı mesafe, ülkenin geleceği konusunda ümitvar olmamız için yeterlidir. Bu sürecin en önemli adımı bu yıl gerçekleşecek olan seçimlerdir. Somali hükümeti ve burada bulunan bölgesel başkanlar, seçim sistemi konusunda takdire şayan bir çaba gösterdiler. Uzlaşı kültürünün yerleşmesi, sorunların diyalogla çözülmesi noktasında kıymetli bir adım attılar. Bu vesile ile bir kez daha kendilerini tebrik ediyorum" dedi.
"SOMALİ HUZURA ERENE KADAR ÇALIŞMALARIMIZI DEVAM ETTİRECEĞİZ"
Somali'de yapılacak seçimler için temennilerde bulunan Erdoğan, "Seçimlerin barış huzur ve güven içinde geçmesine büyük önem atfediyoruz. 'Kardeş insanın tıpkı omzu gibidir' diyor. Türkiye tüm kurumları ile resmi ve gönüllü çalışanları ile Somali'nin yeniden inşasına omuz vermektedir. Somali ülkemizin Afrika kıtasına bakış açısının adeta sembolü olmuştur. Somali ile beraber Türk tipi yardım modeli artık literatürde tartışılır, kabul görür hale gelmiştir. Bölge ülkeleri ile işbirliği halinde Somali huzura erene kadar çalışmalarımızı devam ettireceğiz" şeklinde konuştu.
"MOGADİŞU'DA TOPLU TAŞIMA SÜRECİ BAŞLIYOR"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Somali'ye yaptıkları hizmetleri anlatarak, şunları söyledi: "Yatırımlar konusunda daha cesur adımlar atılması gerekmektedir. Türkiye olarak biz 5 yıl içinde aynı ve nakdi destek 370 milyon dolardır. Bu bütçe çıkışı olan. Bunun yanında STK'ların yaptığı ise 130 milyon dolardır. Özel sektör yatırımları ise yaklaşık 100 milyon dolar civarındadır. Bütçeden bütçeye verdiğimiz bir sözümüz var. Her ay 2 milyon dolar gibi bir desteği Somali yönetimine aktaracağız. Gerek büyükelçilik binamız, gerek deniz üssü, bunlar bizim orada ekstra yaptığımız yatırımdır. Şuana kadar bir de İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB) ciddi manada yaptığı yatırımlar var. Bugün de yine İBB Başkanımız Mogadişu'da toplu taşıma olmadığı için kendileri ile görüştük. 30 tane otobüsü, her şeyini sıfırlamak suretiyle Mogadişu Belediyesi'ne en kısa zamanda ulaştıracaklar. Kullanılmış ama her şeyi yapılmış, yedek parçaları ile verilecek. Toplu taşıma sürecini de başlatmış olacaklar."
SOMALİ CUMHURBAŞKANI MAHMUD: "SOMALİ AŞIRI UÇLARI YENEN ÜLKE OLACAK"
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Somali'nin terörden temizlenerek farklı bir noktaya geleceğini vurgulayarak, "Somali bu kırılganlık ve iç savaştan kurtulacak. İç savaşı takip eden anarşi sona erecek. Somali artık yönetilmeyen bir toprak olmaktan çıkacak, aşırı uçları yenecek. Somali ilk defa geri dönülmez şekilde aşırıcıları yenen ülke olacaktır" diye konuştu.
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, Türkiye'nin Somali'ye verdiği destekleri takdirle karşıladıklarını belirterek, "Yardımlar, Somali'nin gelecekte gerekli altyapıyı oluşturması, devletin tekrar tesisinin sağlanması, Somali'nin kırılganlığının giderilmesine faydalı olacaktır. Bu Somali halkı tarafından takdirle karşılanmaktadır" diye konuştu.
Mogadişu'da İstanbul Büyükşehir Belediyesinin desteğiyle 26 yıldır ilk kez toplu taşıma seferi yapılacağını duyuran Mahmud, "İBB başkanlığının hibe edeceği 30 otobüsle toplu taşıma başlatılacaktır. Ayrıca İBB bize sadece bununla değil, bakım ve tamirde çalışacak kişilerin eğitimi, yedek parça ve yönetimle ilgili eğitimde destek olacaktır" şeklinde konuştu.
Somali'de yaşanan siyasi sürece büyük önem verdiklerini vurgulayan Mahmud, sözlerini şöyle sürdürdü:
"47 yıldır ilk defa Somali vatandaşları, oylarını bir oy sandığına atacaklar, şeffaf şekilde seçimler dünyadan gelecek gözlemcilerin eşliğinde gerçekleşecek. Bu Somali için büyük başarıdır. Ayrıca Somali için yeni düzen Somali Akit Belgesi Toplantısı da bugün yine aynı şekilde gerçekleşti. Her iki girişim Somali'nin son 3 yılda gerçekleştirdiklerinin göstergesi. Kısa sürede büyük başarı elde edildi ama kat edilmesi gereken büyük mesafe var. Biz bir kapı açtık umarız varış için de bu kapıdan geçeriz."
Mahmud Somali için bir diğer önemli konunun güvenlik olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:
"Elle tutulur bir ilerleme elde edildi güvenlik açısından ama bu bizim işimizin sona erdiği anlamına gelmiyor. Daha çok çalışmamız gerekiyor. Öncelikle güvenlik kuvvetlerinin uygun bir sivil denetimle tesis edilmesi ve uluslararası ilkelere göre vatandaşların insan haklarının ve insanlık onurunu sağlaması gerekiyor. Somali'nin ücra köşelerindeki noktalarda doğru karar vererek buralardan da El Şebab'ın temizlenmesini sağlamak ve Somali halkı için El Şebab'ın bir tehdit oluşturmamasını sağlamak zorundayız."
Somali'de kontrol altına alınmayan bir bölge kalmadığını söyleyen Mahmud, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Her eyalet kendi halkı tarafından seçilen, kendi bölgesel yönetimleriyle yönetiliyor. Bunların hepsi federal devletimizin birer parçası. Bu sayede El Şebab'ı biz elemine edebildik. Terörizme karşı mücadelemizin bir parçası bu. Teröristler yönetilmeyen topraklarda daha rahat hareket ederler, biz bunu ortadan kaldırmaya çalışıyoruz. Somali'nin dünyanın pek çok yerinde bulunmayan kaynakları var. Somali, Afrika ve Asya'yı bağlayan bir kapı. Bundan dolayı doğal kaynakları da düşündüğümüzde Somali'nin kısa süre sonra yatırımların geldiği bir nokta olacağına inanıyoruz."
Somali'nin artık farklı bir noktaya geleceğini vurgulayan Mahmud, "Akit belgesindeki ilkeler, geçmiş bütün anlaşma ve çerçevelere uygun şekilde gerçekleşecek ve Somali artık farklı bir seviyeye gelecek, bu kırılganlıktan ve iç savaştan kurtulacak. İç savaşı takip eden anarşi sona erecek. Somali artık yönetilmeyen bir toprak olmaktan çıkacak. Somali bu aşırı uçları yenecek. Somali ilk defa geri dönülmez şekilde aşırıcıları yenen ülke olacaktır" diye konuştu.
BM Genel Sekreter Vekili Jan Eliasson ise Somali'de gelecek 6 ayın büyük önem taşıdığına değinerek, "Çok önemli bir siyasi süreç yaşanacak. Özellikle kadın ve gençlerin seçime katılımı önemli. Bu açıdan paralel toplantılarda bu iki konunun ele alınması çok önemli. BM Güvenlik Konseyinin iki önemli kararı var. Kadın ve gençliğin barışın tesisindeki önemine değiniyor. Gençlik ile birlikte çalışmalıyız. Onlar aynı zamanda birer özne. Yaptığımız çalışmalarda ortak olarak sadece Afrika Birliğinin orada bulunan güçlerine yardımcı olmak yeterli değil, birlikte bir emniyet teşkilatı kurarak bunun bütün ülkede hakim olmasını sağlamalıyız. Somali'nin kendi güvenliğini sağlamak özellikle büyük önem taşıyor. Çünkü çok öngörülemez ve zalimce eylemlerde bulunan bir düşman var ve sürekli topluma korku salmak istiyor. Bunun için gençlikle birlikte çalışmalıyız" dedi.
Somali'nin girişimcilik konusunda da potansiyeli olduğunu savunan Eliasson, şunları söyledi:
"Somali'nin yurt dışında yaşayan vatandaşları içinde bulundukları ülkelerden başarılı olmuş kişiler. Onlar da yardımcı olacaktır. Ben çalışma hayatına ilk başladığımda yaptığım çalışmalardan bir tanesi BM içinde 1990'ların başında afet konularındaki çalışmalardı. En korkunç sahneleri 1990'larda Somali'de gördüm. O gün bugün kalbim hep Somali'nin yanında. Siz doğru yönde ilerliyorsunuz, bu aşamada bize umut veriyorsunuz."
