Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından geçtiğimiz yıl erken yaşta zorla yaptırılan evliklerin önlenmesi için "Çocuk Gelinler Çağrı Merkezi" kuruldu. 24 saat hizmet veren proje hayata geçirildiğinden bugüne kadar yapılan ihbarlar sayesinde 27 kız çocuğu zorla evlendirilmekten kurtarıldı ve eğitimlerine devam etmeleri sağlandı.
Yaşları 12 ile 17 arasında değişen ve zorla evlendirilmek istenen çocukların çoğunu evlilikten arkadaşlarının yaptığı ihbarlar kurtardı. Okul çağındaki onlarca çocuğunun hikayeleri de evlendirilmek istenme nedenleri de birbirinin benzeriydi. Ailelerinin tamamının ortak görüşü ise "namus ve ekonomik sıkıntı" oldu.
'Bir boğaz eksilir'
Projeyi Gaziantep Belediye Başkanı Fatma Şahin, Milliyet'e anlattı. Şahin, zorla evlendirilmek istenen kız çocuklarının genelde kırsal kesim ve köylerde yaşadığını söyleyerek, "Çağrı merkezine yapılan ihbarlar üzerine evlerine gittiğimiz ailelerin birçoğunun ekonomik yoksulluk içerisinde yaşadığını gördük. Bu ailelerin eğitim seviyeleri de oldukça düşük. Kadınların çoğu ya okuma yazma bilmiyor ya da ilkokul mezunu. Ekonomik sıkıntı çeken ailelerin büyük bir kısmı, bir kişi evlenirse bir boğaz daha eksilir mantığı ile hareket ediyor. Diğer taraftan bu ailelerde yanlış bir muhafazalık ve namus algısı var. Kızlarını küçük yaşta evlendirmek istemelerinin temelinde ekonomik yoksulluk ve yanlış yorumlanmış bir namus algısı yatıyor" dedi.
'Okula gitmek istiyorum'
Devletten birilerin ailenin evine gitmesinin ailelerin ikna olmasına yardımcı olduğunu ifade eden Şahin, "Aileler devlet yetkililerini önemsiyor ve kendilerini değerli hissediyorlar. Çocuklarını evlendirmeme konusunda daha rahat ikna oluyorlar. Bazı aileleri de devletten birinin evine gitmesi korkutuyor. Bu korku nedeniyle ikna olmaları kolaylaşıyor. Okuldan alınıp zorla evlendirilmek istenen kız çocuklarının psikolojileri de oldukça kötü. Genelde hepsi içine kapanık ve kendilerini rahat bir şekilde ifade edemiyorlar. Özgüven eksikliği çok fazla. Konuşmak istediklerimizin çoğunun ağlayarak bize anlattığı iki cümleyi geçmiyor. 'Evlenmek istemiyorum. Okula gitmek istiyorum' diyorlar" diye konuştu.
Namusuna laf edilir algısı
Gaziantep'in kırsal kesim ve köylerinde yaşayan kadınların birçoğun da küçük yaşta evlendirildiğini dile getiren Şahin, "Çocukların anneleri de genelde erken yaşta evlendirilmiş. Bu durum buralarda nesilden nesile geçmiş ve devam ediyor. Konuştuğumuz annelerden bazılarının dediği, 'Ben de erken yaşta evlendim. Ne oldu? Hiçbir şey. Vakitlice evlenip evimi barkımı bildim. O da evlensin, evini bilsin. Gözüm görürken gidip yuvasını kursun...' oldu. Ailelerin genelinde kız çocuklarının başına bir şey gelir. Namuslarına laf söylenir algısı yatıyor" dedi.
'35 bin kişiye ulaştık'
Gaziantep'te özellikle kırsal kesimde projeyi tanıtmak ve halkı çocuk gelinler konusunda bilinçlendirmek için en az 150 okulda 35 bin kişiye ulaştıklarını kaydeden Şahin, "Projeyi uygulamaya koymadan önce köy köy gezip okullarda velilere, öğretmenlere ve öğrencilere projemizi anlattık. Proje hayata geçirildiğinde de yine bu okullarla bağlantımızı koparmadık. Okula yeniden dönmelerini sağladığımız öğrencilerin takiplerini de yine okulla işbirliği içerisinde yürütüyoruz. Kız çocuklarının okula gönderilmesi noktasında okul doğrudan bizim ile iletişim içerisine geçiyor" dedi.
İşte o hikâyeler
'Namusu için evlenmesi lazım'
Nişanlandığında 14 yaşında, 8'inci sınıfı yeni bitirmiş, Kilis Fen Lisesi'ni kazanmıştı. Fakat ailesi okutmak yerine evlendirmeyi uygun görmüştü. Tek isteği okumak olan kız çocuğunun yapabildiği tek şey, öğretmenine çektiği "Ne olur öğretmenim, beni kurtarın" mesajı oldu. Mesajı alan öğretmen gözyaşları içerisinde "Çocuk Gelinler Çağrı Merkezi" arayıp öğrencisinin zorla evlendirileceğini anlattı. Bunun üzerine Gaziantep Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, verilen adrese gidip durumu öğrenmek isteler de aile başta böyle bir durumun olmadığını ve kızlarının da evde olmadığını söyledi. Oysa ki durum farklıydı. Yetkililerin ısrarı üzerine ailenin yaptığı açıklama, "Kız çocuklarının okulda başına kötü şeyler geldiğini duyduk. Namusu için artık evlenmesi gerekiyor. Zaten maddi durumumuz da kızımızı okula gönderecek kadar iyi değil. 13 çocuğum var. Bir kızımı daha bu aileye gelin verdim. Durumları iyi. Evleneceği ailenin de çocukları iyi "oldu. Bu konuşmaların üzerine aileyi kızlarını yeniden okula gönderme konusunda ikna eden yetkililer, 14 yaşındaki kızın tekrar okula başlamasını sağladı.
'Ele güne rezil oluruz'
Evlendirilmek istenen 13 yaşındaki ortaokul öğrencisini de, arkadaşlarının yaptığı ihbar kurtardı. Annesi ve babasının isteği ile okuldan alınıp evlendirilmek istenen öğrenci, durumu okuldaki arkadaşlarına anlattı. Bunun üzerine arkadaşları çağrı merkezini arayıp durumu anlatınca, yetkililer evliliği engellemek için soluğu ailenin yanında aldı. İkna için gittikleri aileden duydukları ise "Kızım yaşıtlarına göre çok çabuk serpildi. Başına bir şey gelirse, ele güne rezil oluruz. Okumaya devam ederse yanlış yapar. Evlenmesi uygundur. Evlenip yuvasını bilsin" oldu. Yetkililer, aileyi ikna etmekte zorlansalar da sonunda başarabildiler.
'Evlenip evinde otursun'
Evlilik hükmü anne ve babası tarafından verilmiş diğer bir kız çocuğu da henüz 6'ıncı sınıfa gidiyordu. Kız çocuğu, evlendirileceğinin bilincinde değildi. Her şeyden habersiz okula gidip geliyordu. Fakat kendisi için çoktan evlilik kararı alınmış ve hazırlıklara başlanmıştı. Gözyaşları içinde torunun okuduğu okulda soluğu alan küçük kızın dedesi, durumu öğretmenlerden birine anlatıp, "Torunum henüz çocuk. Anne babasına anlattım ama dinlemediler. Torumu bir akrabamız ile evlendirecekler. Allah rızası için engel olun" dedi. Durumu dededen öğrenen öğretmen, "444 27 00" numaralı hattı arayıp aileyi ihbar etti. "Kız çocuğunun okulda ne işi var. Zaten okumaya kafası basmıyor. Evlenip evinde otursun" diyen aile, ikna edildi. Kız çocuğu okuluna döndü.
'Beni öldürecekler'
Evlenmeden bir hafta önce kaçıp yengesinin yanına sığınan 14 yaşındaki lise 1'inci sınıf öğrencisi de ailesi tarafından zorla evlendirilmek istenen onlarca kız çocuğundan sadece biriydi. Onun hikâyesi diğerlerine göre daha acıydı belki. Evlenmesine bir hafta kala yengesi durumu çağrı merkezine ihbar etti. Belediyeden biri ile telefonda görüştürülen kızın sözleri şunlar oldu: "Henüz çok küçüğüm, ne evlenmek ne de ölmek istiyorum. Ailem zorla evlenmemi istiyor. Evlenmek istemediğim için de beni öldürecekler. Beni kurtarın." Bunun üzerin kızın can güvenliğinin olmadığını düşen yetkililer, 14 yaşındaki kız çocuğunu yengesinin yanında aldı. Küçük kız, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlı Çocuk Destek Merkezi'ne yerleştirildi.
Şimdi üniversitede okuyor...
"Çocuk Gelinler Çağrı Merkezi" projesi ile birlikte çocuk gelin olmaktan kurtulan onlarca öğrenciden biri de A.K. oldu. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen proje kapsamında A.K. yeniden okuluna döndü ve şimdi üniversite okuyor.
Milliyet
