Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından yayınlanan "15 Temmuz Darbe Girişimi Toplumsal Algı Araştırması"nda, darbe girişimi ve demokrasi nöbetlerinde sosyal medyanın rolü ele alındı.
Araştırma kapsamında, darbe girişiminin yaşandığı akşamdan raporun hazırlandığı tarihe kadar sosyal medyadaki içerikler ve bunları üreten hesaplar bilgisayar programıyla izlenerek arşivlendi. Böylece, darbe girişimini destekleyen veya karşı duran hesapların yanı sıra gündem olan etiketlerin (hashtag) analizi yapıldı.
Hazırlanan rapora göre, darbe girişiminden önceki hafta, 8-14 Temmuz arasında günde ortalama 5 milyon 773 bin 3 tweet atılırken, 15 Temmuz'da bu sayı yüzde 18 artışla 6 milyon 804 bin 329'a ulaştı. 15 Temmuz darbe giris¸imi gecesi saat 22.00'den itibaren atılan tweet sayısı su¨rekli artış gösterdi. Tweet sayısı, Cumhurbas¸kanı Recep Tayyip Erdogˆan'ın FaceTime aracılıgˆıyla CNN Tu¨rk'e bagˆlanmasının ardından zirveye çıktı. Erdoğan'ın açıklaması, darbe giris¸imiyle birlikte hakkında en c¸ok tweet atılan konu oldu. Yine 15 Temmuz gecesi Cumhurbas¸kanlıgˆının resmi Twitter hesabından yapılan, "Bu kalkıs¸ma hangi as¸amaya gelirse gelsin, bu aks¸am sokaklara sahip c¸ıkmaya devam etmeliyiz. Zira her an yeni bir hareketlenme olabilir." ac¸ıklaması gecenin en c¸ok etkiles¸im alan tweeti oldu.
Darbe girişiminin ertesi günü olan 16 Temmuz'da ise 8-14 Temmuz'a kıyasla atılan tweet sayısındaki artış yu¨zde 223'e ulas¸tı. 16 Temmuz'da 18 milyon 666 bin 642 tweet atıldı.
Darbe girişiminin püskürtülmesinin ardından, atılan tweet sayısı ilk iki güne göre düşmeye başlasa da 8-14 Temmuz haftasına kıyasla artış devam etti. Bu kapsamda, 17 Temmuz'da yüzde 62 artışla 9 milyon 347 bin 358, 18 Temmuz'da yüzde 41 artışla 8 milyon 163 bin 389, 19 Temmuz'da ise yüzde 39 artışla 7 milyon 533 bin 92 tweet atıldı.
EN FAZLA "DARBEYE HAYIR" ETİKETİ KULLANILDI
Raporda, 15-19 Temmuz'da Tu¨rkiye c¸apında hakkında en c¸ok tweet atılan konu ve etiketlere de yer verildi. Buna göre, sosyal medya gu¨ndemi dikkate alındıgˆında darbe kars¸ıtlıgˆı hem giris¸im sırasında hem de sonrasında ana gu¨ndem maddesi oldu.
Bu tarihler arasında darbe giris¸imine verilen tepkiler, sırasıyla en fazla, 6 bin 333 ile "Darbeye hayır", 5 bin 573 ile "askerime dokunma", 5 bin 551 ile "No Coupin Turkey", 5 bin 235'le "Demokrasi bayramı", 4 bin 527 ile "Millet tarih yazıyor", 4 bin 426 ile "Darbeciyi yargıla erlere dokunma", 4 bin 423 ile "Askerime sevgim sonsuz", 4 bin 380 ile "Vatan bir bayrak bir", 4 bin 355 ile "Obama Extradite Gülen", 4 bin 154 ile "Uyumuyoruz çu¨nku¨", 3 bin 921 ile "Tu¨rkiye yenilmedi", 3 bin 900 ile "Bas¸komutan M.K Atatürk", 3 bin 675 ile "Mehmetçik sahipsiz değildir", 3 bin 572 ile "Milletçe meydanlardayız" etiketleriyle ifade edildi.
Dogˆrudan mesaj kaygısı gu¨tmeyen hashtagler de gu¨ndemde yer aldı. Bunların başlıcaları "Hulusi Akar" ve "15 Temmuz" oldu.
FETÖ'CÜLER TWİTTER'I DEZENFORMASYON İÇİN KULLANMAYA ÇALIŞTI
Raporda, 15 Temmuz darbe giris¸iminde, o¨zellikle Twitter'ın FETO¨'cu¨ler tarafından bir dezenformasyon agˆına c¸evrilme gayretlerine de dikkat c¸ekildi. Rapora göre, FETO¨'ye yakınlığıyla bilinen kis¸ilerin, darbe giris¸imi gecesi ve sonrasında Twitter hesaplarından, toplumun darbe giris¸imine özelikle psikolojik boyutta go¨sterdigˆi direncin kırılmasına yönelik paylaşımlarda bulundukları gözlendi.
FETO¨'ye yakın 15 Twitter hesabının darbe giris¸iminin oldugˆu gu¨n ve sonraki 2 gu¨n ic¸inde yaptıkları paylas¸ımlar incelendi. Bu hesaplardan yapılan paylaşımlarda, darbe sırasında ve sonrasında darbecileri merkeze alan bir tavırdan o¨te hu¨ku¨met ve Erdogˆan kars¸ıtı so¨ylem ic¸inde olunduğu go¨ru¨ldü. Bu so¨ylem ilk anlarda, darbe giris¸iminin bas¸kanlık sisteminin yolunu ac¸mak u¨zere hu¨ku¨met tarafından kurgulandıgˆı iddiası u¨zerinden ins¸a edildi.
FETÖ'CÜLERDEN "RETWEET" TAKTİĞİ
So¨ylemlerde dikkat c¸eken bir bas¸ka nokta, darbe giris¸iminin FETO¨ tarafından gerc¸ekles¸tirilmiş olamayacağına dair vurgular oldu. C¸ogˆu hesapta bu konuya dair yapılan ilk paylas¸ım genelde FETO¨ elebaşı Fethullah Gu¨len'in darbe kars¸ıtlıgˆını ifade ettigˆi ve darbeyi kınadıgˆı videosu oldu. Buna yo¨nelik haberlerin FETO¨'ye yakınlıgˆıyla bilinen kis¸ilerce dogˆrudan yazılmadıgˆı, bas¸ka hesaplardan retweet aracılıgˆıyla paylas¸ıldığı go¨ru¨ldü.
