2014’te En Yüksek Getiriyi Borsa Sağladı

Yatırım araçları arasında en yüksek getiriyi 2014’te yüzde 26 ile pay senetleri sağladı.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) 2014 yatırım araçları arasında en yüksek getiriyi yüzde 26 ile pay senetlerinin sağladığını açıkladı. Rapora göre, FED varlık alımlarını durdururken, Avrupa Merkez Bankası negatif faiz uygulamaya başladı. Avrupa Birliğinde işsizlik devam etmektedir. Enflasyon artarken, iç talebin yavaşlamasıyla cari açık düştü. Ekonomi yavaşlarken, işsizlik oranı yüzde 10’a çıktı. İlk çeyrekteki belirsizliklerin ardından gelişmekte olan ülkelere tekrar sermaye girişi başladı. Yılın son aylarında gelişen ülkelerdeki hisse senedi piyasaları değer kaybederken Asya ülkeleri bu eğilimden olumlu biçimde ayrıştı.
Dünya borsalarının piyasa değeri toplamı 2014 sonu itibariyle 68 trilyon dolar oldu. ABD borsalarında işlem gören şirketlerin piyasa değeri 26 trilyon dolar olup, tüm dünyadaki toplam piyasa değerinin üçte birini oluşturdu. Dünyadaki tüm pay senedi işlemlerinin yarısından fazlası ABD’li borsalarda yapıldı. Sundukları imkânlar ile alternatif işlem platformları da son yıllarda yatırımcıları kendine çekebilmeyi başardı. Borsa İstanbul endeksi dolar bazında yüzde 16 artış ile dünyada 13. sırada yer aldı. 2014 yılında dünya borsalarında 20 trilyon dolarlık Sabit Getirili Menkul Kıymetler (SGMK) işlemi yapıldı. Faiz kontratları türev işlemlerinde önemli yer tuttu. ABD’de dünyadaki toplam yatırım fonlarının yarısı bulundu. Lüksemburg ve İrlanda’daki yatırım fonları büyüklüğünün milli gelire oranı hayli yüksek oldu. Dünyadaki yatırım fonu portföylerinin yüzde 44’ünü hisse senetleri oluştururken, bu oran Türkiye’de yalnızca yüzde 4 oldu.
TL veya döviz cinsinden mevduat, tahvil, pay senedi ve altın getirileri karşılaştırılmıştır. BIST-100 yüzde 17 reel kazanç sağlarken, euro cinsinden yatırımlar en çok kaybettiren yatırım araçları oldu. Özel sektör tahvil stoku yüzde 23 artarak 48 milyar TL’ye çıktı. 2014 yılında özel sektör, tahvil ihracıyla 66 milyar TL’lik kaynak yarattı. Tahvil kesin alım satımlarında işlem hacmi yüzde 32 düşerken, repo işlemleri yüzde 14 büyüdü. Sene başında TCMB’nin faiz artırımıyla ikincil piyasada da oranlar arttı.
BIST-100 endeksi bir önceki yıla göre yüzde 26 arttı. Son 5 yılda sınaî endeksinin yıllık ortalama getirisi, mali endekse kıyasla daha fazla oldu. Ulusal Pazarda işlem gören şirket sayısı azalırken, İkinci Ulusal Pazar ve Gelişen İşletmeler Piyasasındaki şirket sayısı arttı.
2014 yılında birincil piyasada 1 milyar TL’lik pay senedi işlemi gerçekleşti. Pay senedi işlem hacmi yüzde 7 artmış, günlük işlem hacmi 3,5 milyar TL oldu. Açığa satış işlemlerinin toplam pay senedi işlemlerine oranı yüzde 16’ya çıktı. Vadeli işlem hacmi 435 milyar TL’ye yükselirken, işlemlerin önemli bir kısmı endeks sözleşmelerinde yapıldı. Kaldıraçlı işlemlerde günlük ortalama hacim 18 milyar TL oldu. Emeklilik fonları, menkul kıymet yatırım fonlarının toplam büyüklüğünün üzerine çıktı.
B tipi fon büyüklüğünün yüzde 75’i kısa vadeli fonlara ait oldu. B tipi fonların portföyünde özel sektör tahvillerinin payı arttı. Emeklilik yatırım fonlarının portföy büyüklüğü 38 milyar TL’yi aştı. 2014’te yatırım fonu portföylerindeki pay senedi yatırımları 6,9 milyar TL olup, bu tutarın yüzde 73’ü emeklilik yatırım fonlarında oldu.
YATIRIMCILAR
Sermaye piyasasında değerlendirilen tasarruflar mevduatın yaklaşık yarısı kadar oldu. Yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’deki yatırımlarının yüzde 47’sini pay senetleri oluşturdu. Hanehalkının toplam tasarrufları yüzde 20 artarak 704 milyar TL’ye ulaştı. Pay senedi yatırımcı sayısı 2014’te 35 bin kişi azalarak 1 milyon 75 bin 368 oldu. 2014 yılında pay senedi portföy değeri yüzde 28 arttı.
10 yabancı şirket ve 10 yabancı fon, Borsa İstanbul’daki halka açık pay senetlerinin yüzde 17’sine sahip oldu. Yerli bireysel yatırımcıların kişi başı ortalama portföy büyüklüğü önceki yıla göre yüzde 22 artarak 41 bin 88 TL oldu. Yabancı yatırımcıların pay senetlerindeki saklama payı 2014 sonunda yüzde 64, işlem hacmi payı ise yüzde 20 olarak gerçekleşti. Yabancı yatırımcıların hisse senedi portföyleri yüzde 19 artarak 68 milyar dolar oldu. Yabancı yatırımcılar pay senedi işlemlerinden 8,5 milyar dolar kazanç elde etti.
Yerli yatırımcılar 2014 yılında pay senetlerinden yaklaşık 5 milyar dolar kazanç elde etti. 2014 yılında yabancı yatırımcıların ortalama elde tutma süresi 290 günken, yerli yatırımcılarınki 41 gün oldu.
Özel sektör borçlanma araçlarına yatırım yapanların sayısı azalsa da toplam portföy arttı. Fonların yanı sıra bireyler de özel sektör borçlanma araçlarına ilgi gösterdi. 2014 sonunda yatırımcıların 36 milyar TL’lik yatırım fonu var. 2014 yılında emeklilik fonlarının portföy büyüklüğü 38 milyar TL oldu. BES’te işveren katkılı grup emeklilik veya gruba bağlı sözleşmelerin payı yüzde 27 oldu.