Küresel piyasalar geçen hafta merkez bankalarının yaptıkları ve yapacakları üzerinde yapılan spekülasyonlarla çalkalanmaya devam etti. İçeride ise döviz ve faiz dikkat çekici biçimde yükselirken BİST inişli çıkışlı bir seyir izledi. Geçen haftanın yıldızı ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke'ydi. Bernanke'nin ABD Kongresi'nde konuşması ve Kongre üyelerinin sorularına verdiği yanıtlar bütün piyasalarda sert dalgalanmalara yol açtı. Bernanke sunumunda parasal genişlemenin devam edeceğine işaret etti, bunun üzerine hisse senetleri, altın ve daha birçoğu yükseldi, dolar düştü. Soru cevap bölümünde ise Bernanke ekonominin iyiye gittiğine dair işaretler güçlenirse birkaç ay sonra parasal genişlemenin miktarını azaltabileceklerini söyledi. Bu kez piyasalar ters yönde sert biçimde hareket etti.
Aslında piyasaların bu kadar tepki göstermesini gerektirecek bir durum yok. Bernanke sıkılaştırmaya gideceklerini söylemedi, parasal genişlemeyi azaltabileceklerine işaret etti, ikisinin arasında ciddi fark var. Fed şu anda yılda bir trilyon düzeyinde tahvil alımı yapıyor. Bu rakam zaten çok yüksek ve Fed'in bilançosu da fazlasıyla şişti, üç trilyon doları aştı. Fed'in alımlarını ne zaman azaltacağı belli değil ama ekonomi iyi gitmediği için gerçek anlamda sıkılaştırmaya gitmesi yani bilançosunu küçültmeye başlaması bu yıl, belki de 2015'e kadar mümkün gözükmüyor.
Kendilerini likidite sarhoşluğuna kaptırmış olan yatırımcılar, piyasalardan para çekilecek diye kaygıya kapılabilir ama bu anlamsız. Fed parasal genişlemeyi yavaşlatsa bile bilançosunu küçültemeyecek dolayısıyla para sistemde kalacak, ayrıca Japonya Merkez Bankası da büyük bir hızla para basma yarışına katılmış durumda. Bu gelişmeler karşısında savunmaya geçen Güney Kore, Avustralya, Hindistan ve Türkiye gibi ülkelerin merkez bankaları da faiz düşürerek küresel piyasalardaki bu olumlu havayı destekliyor.
DÖVİZ YERİNİ BULDU
Türkiye'de enflasyonun yüzde 6-7'de seyretmesi, ABD ve Avrupa'da yüzde 1 civarında kalması nedeniyle lira değerlenmişti. Son iki haftadır yazdığım gibi yarı yarıya euro ve dolardan oluşan döviz sepeti için denge seviyesi 2.13-2.15 bandına yükselmişti. Sepet 2.07 civarında seyrederken lira yüzde 3 civarında değerli hale gelmişti. Merkez Bankası'nın beklenmedik şekilde faizlerini yarım puan indirmesi, döviz kurlarını yukarı itti. Sepet 2.12'ye kadar geldi. Böylece döviz denge seviyesine yaklaşırken Merkez Bankası amacına ulaşmış oldu. Bu arada tahvil faizleri de hafif yukarı gitti ama faizin enflasyonun bir puandan daha fazla altında olması da çok sağlıklı bir durum değildi.
Hem dış hem iç piyasalarda çalkantılı seyir sürebilir. Merkez bankalarının para basması özünde istikrarsızlığı besliyor zaten. Dolayısıyla dalgalanmaların boyutlarının giderek artması normal karşılanmalı. Ancak kısa vadede merkez bankalarının likidite çekmelerine neden olabilecek hiçbir senaryo gözükmüyor. ABD, Avrupa ve Japonya merkez bankaları para basmaya devam edecek, yatırımcılar da likidite sarhoşluğu içinde yüzmeye devam edecekler. Yaşayıp hayatta kalmayı başarabilmiş az sayıda şanslı insan bilir, derinlik sarhoşluğu, bir insanın bu dünyada yaşabileceği en mutlu bir iki dakikadır. Taa ki boğulup gidinceye kadar... Yatırımcıların likidite sarhoşluğuna kendilerini kaptırmamasında yarar var.
