Tezhip Farsça bir kelimedir. Altın ile süsleme anlamına gelen tezhip, Ferman, berat ve Kur'an ayetleri gibi değerli evrak ve levhaların yüksek manevi değerini ifade etmek amacıyla gelişen bir sanat dalıdır.
Kanuni Sultan Süleyman Devri (1520-1566) tezhip sanatının en parlak dönemlerindendir. Tezhip çalışmalarında, özellikle zahriye, serlevha, sure başları ve hatime sahifelerinde zengin bir işçilik ön plana çıkar. Altının çokça kullanıldığı bu dönemin karakteristik rengi laciverttir.
Tezhipte temel malzeme altın ya da boyadır. Altın, dövülerek ince bir tabaka haline getirilmiş varak olarak kullanılır. Altın varak su içinde ezilip jelatinle karıştırılarak belli bir kıvama getirilir. Boya ise genellikle toprak boyalardan seçilirdi. Sonraları sentetik boyalar da kullanılmıştır.
Tezhip sanatçısı (müzehhip) bir kağıdın üstüne çizdiği motifi önce sert bir şimşir ya da çinko altlığın üstüne koyarak çizgileri noktalar halinde iğneyle deler. Sonra bu delikli kağıdı uygulanacağı zeminin üstüne koyarak delikleri yapışkan bir siyah tozla doldurur. Delikli kağıt kaldırıldığında motifin uygulanacak zemine çıktığı görülür. Bu motif iyice belirginleştirilip altınla ya da boyayla doldurularak tezhip meydana getirilir.
Tezhip sanatının kullanım alanları nereleridir?
1- Yazma Kitaplar,
2- Levhalar,
3- Ferman ve Tuğralar,
4- Kitap Ciltleri,
5- Minyatürler,
6- Kubur, Kutu, Sandık (Lake İşleri),
7- Diğer Alanlar.
Tezhip sanatında kullanılan teknik ve üsluplar nelerdir?
1- Klasik Tezhip,
2- Halkar,
3- Zerefşan,
4- Saz Yolu,
5- Şukufe,
6- Münhani.
Tezhip sanatının araç ve gereçleri nelerdir?
1- Çeşitli ayarlarda, özel yöntemlerle ezilmiş altın,
2- Akik taşından yapılmış, altını parlatmak için tasarlanmış "mühre",
3- Tüm numaralarda fırça,
4- İnce uçlu kurşun kalem,
5- Guvaj boya,
6- Aydınger veya çeşitli eskiz kağıtları,
7- Çayla terbiye edilmiş kağıt,
8- Buğday nişastası,
9- Arap zamkı,
10- Mukavva karton,
11- Şap,
12- Maket bıçağı,
13- Altın süzmek için ipek kumaş,
14- Tiriling,
15- Rapido çeşitleri,
16- çini mürekkebi ,
17- Yapıştırıcı çeşitleri,
18- Cetvel ve gönye çeşitleri,
19- Aydınlatma lambası,
20- İs mürekkebi,
21- Altın ezme kabı.