UNESCO tarafından Uluslararası Anadil Günü günü ilan edilen 21 Şubat, 2000'den bu yana kültürel çeşitliliği ve çok dilliliği desteklemek amacıyla çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Pakistan'ın Urdu dilinin 1952'de Bangladeş halkının da resmi dili olduğunu deklare etmesinden sonra ortaya çıkan Bengal Dil Hareketinin temelini oluşturduğu Anadil Günü dolayısıyla bazı ülkelerde bilimsel toplantı ve seminerler düzenleniyor.
Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sinan Kaçalin, yaptığı açıklamada, Türkçenin dilinin 220 milyondan fazla konuşur sayısıyla dünyada beşinci sırada yer aldığını söyledi.
Dilin, insanlığın ortak değeri olduğunu, bütün dillere, lehçelere, şivelere ve ağızlara saygı duyulması gerektiğini belirten Kaçalin, "Kültürümüzün aynası ve taşıyıcısı olan, bizi biz yapan, manevi değerlerimizi içinde barındıran, devlet dili Türkçemize sahip çıkmak, gereken özeni göstermek, yüceltmek bu topraklarda yaşayan herkesin görevidir, sorumluluğudur" dedi.
"Ortak dil Türkçedir"
Birleştirici güç olan dilin ayrıştırıcı olarak kullanılmaması gerektiğine işaret eden Kaçalin, dilin her yönüyle ele alınması ve içtimai ihtiyaçlara göre doğru kullanılması gerektiğini kaydetti.
Bu ihtiyacın, sözlü ve yazılı alanda herkesin birbirini doğru anlamasını sağlayacak ortak dilin kullanılması yönünde olduğunu aktaran Kaçalin, "Bu ortak dil de Türkçedir. Bunun aksi, yabancılaşmayı ve iletişim kopukluğunu meydana getirir. Unutmamak gerekir ki sınırsız hürriyet yoktur. Dildeki hürriyet de bir yere kadardır" diye konuştu.
Dil konusunun hafife alınmaması, bu konuda atılacak her adımın iyice düşünülmesi gerektiğine işaret eden Kaçalin, "21 Şubat Milletlerarası Ana Dili Günü, dillere saygının vurgulandığı, dünyada unutulmaya yüz tutmuş ve az konuşuru olan dillerin tanıtıldığı, halkı bilgilendirme yönü ağır basan bir gün olmalıdır. Yapılacak etkinlikler bu hususlar dikkate alınarak düzenlenmelidir" dedi.
"Ülkemizde dillerin yasaklanması söz konusu değildir"
Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın ise dünyada 7 bin 102 ana dili olduğunun belirlendiğini, ülke başına ortalama 36-37 ana dilin düştüğünü bildirdi.
Türkçenin baskın yapıları ve baskıcı uygulamalarının tarihte görülmediğini vurgulayan Prof. Dr. Akalın, şunları kaydetti:
"Eğer öyle olsaydı Balkanlarda, Kafkaslarda, Orta Doğu'da bugün Türkçeden başka dil olmazdı. Batılı sömürgeci devletlerin, Çarlık Rusyasının, Sovyetlerin uygulamalarının benzerlerini Osmanlı Devleti hiçbir zaman uygulamadı. Osmanlı Devleti'nin dili Türkçe idi. Ama üç kıtaya yayılmış bu devlette farklı dilleri konuşanlar her zaman vardı. Ancak bu diller bölgedeki üç büyük dil Türkçe, Arapça ve Farsçanın etkisinde kalıp gelişmemiş olabilir. Diller, hayatın doğal akışı içerisinde bu dillerin etkisi altına girip yaygınlaşamamış, yerel kalmış olabilir. Bunda kasıt yoktur. Türkiye Cumhuriyeti döneminde de benzer durum söz konusudur. Darbe dönemleri dışında ülkemizde dillerin yasaklanması söz konusu değildir."
