Bir zamanlar define arayanlarca talan edilen Ayvalık ilçesinin Cunda Adası'ndaki, Taksiyarhis (Aya Nikola) Kilisesi restore ediliyor.
Ayvalık'ın en önemli eski yapılarından biri olan, yıllarca define arayanlarca adeta talan edilen kilise, Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı'nca müze olarak düzenlenmek amacıyla 49 yıllığına kiralandı. 9 milyon lira harcanarak restore edilmesi planlanan kilise, kültürel ve sanatsal etkinliklerde kullanılacak.
Vakıflar Bölge Müdürlüğü kontrolünde bir firma tarafından restoresine başlanan kilisedeki çalışmaların 2 yılda tamamlanması planlanıyor.
Mimar Ali Erdoğan başkanlığında yürütülen çalışmalar kapsamında, 2004'te askıya alınan ve çatısı güçlendirilen kilisenin, dış cephesi ve iç yüzeyleri aslına uygun olarak restore ediliyor.
Kaymakam Nihat Nalbant, tarihi yapıların restorasyonunun Ayvalık için önemli bir kazanç olacağını ifade ederek, ''Kilise, restorasyon çalışmaları tamamlanınca kültürel ve sanatsal etkinliklerde kullanılacak. İlçede kültür turizmi canlanacak. Bu yapıların kurtarılması Ayvalık'ın zenginliğini daha da arttırır, kültür turizmini canlandırır'' dedi.
Taksiyarhis Kilisesi
Cunda (Alibey) Adası'ndaki kiliselerin en büyüğüdür. Kilisenin büyük çanı Bergama Müzesindedir.
Taksiyarhis Kilisesi, ''Kubbeli Bazilikal'' plan tipine uygun olarak 1873 yılında inşa edildi. Avlusuna iki sütunla taşınan üçgen alınlıklı anıtsal bir giriş kapısından girilen kilise, dikdörtgen planlı uzun bir yapıdır. Doğu cephesinde yarım yuvarlak şekilde dışarı taşmış ana apsis (kiliselerin sunak odasını kapsayan, çoğunlukla yarım daire ya da çokgen, çok nadir durumlarda dikdörtgen planlı yapı unsuru) bulunmaktadır.
Kilisenin ana mekanı dörder taşıyıcı sütunla üç nef'e (kilise mimarisinde apsise dik yada paralel olarak yer alan ve birbirlerinden sütun yada paye dizileriyle ayrılan uzunlamasına mekanlara verilen ad) ayrılmıştır. Sütunlar kemerlerle birbirine bağlıdır. Kilisenin üç nefli naos (ana mekan) planı batı yönündeki ''narteks'' (ayine gelenlerin kıyafetlerini düzenlediği ve hazırlıklarını yaptığı bölüm) ile sınırlandırılmıştır. Kilisenin giriş kapısı bu narteks üzerindedir.
Duvarlar, taştan yığma tekniğiyle inşa edilmiştir. Merdivenler ve pencere kemerleri ile söveleri geleneksel sarımsak taşıdır. 1927–28 yılları arasında minaresiz olarak camiye çevrilen kilisedeki ikonların büyük bir kısmı yerlerinden sökülmüş. Bu tahribata rağmen kilisede hala çeşitli ikonlar bulunmakta. En ilgi çeken ikonlardan biri de Hazreti Yunus'un uzun süre denizde kalıp bir balığın içinde yaşadıktan sonra balığın ağzından çıkışını tasvir edendir.
Taksiyarhis Kilisesi, 11 Eylül 2003 tarihindeki fırtınadan sonra ziyaretçi girişine kapatılmıştı.
