Rus uçağının Türkiye hava sahasına girmesiyle tekrar gündeme gelen Türkiye-Rusya ilişkilerinin son dönem değerlendirmesini Sabah Yazarı Taha Dağlı yaptı... 10 SORUDA AVRUPA-TÜRKİYE-RUSYA DENKLEMİ Batı ile Rusya arasında bir savaş var. Ukrayna kriziyle patlak veren gerilimin son halkasında Batı, Rus ekonomisini çökertmek için bir dizi hamleler yaptı. Rusya'nın yanıtı ise Türkiye ile oldu. Paralel yapıya operasyonla Türkiye'nin de bu savaşa dahil edilmek istendiği ortada. KRİZ NASIL BAŞLADI? Ukrayna'daki yönetim değişikliğinin ardından Rusya, Batı'ya tepki olarak Kırım'ı işgal etti ardından yaptırımlar geldi ve son olarak petrol fiyatlarının düşürülmesiyle elinde doğalgaz olan Rusya ekonomik açıdan köşeye sıkıştırıldı. Rusya Devlet Başkanı Putin'in Avrupa'ya yanıtı ise Rus doğalgazını Türkiye üzerinden transfer projesi oldu. TÜRKİYE'NİN BU KRİZDEKİ ROLU NEDİR? Aslında Türkiye bu denklemde bir rol peşinde değil ama Türkiye'ye rol biçenler var. Putin, Türkiye'yle yakınlaşıyor. Avrupa'nın da bu duruma sessiz kalması beklenmiyor. Nitekim son gelişmeler ve açıklamalar da bunu gösterdi. PUTİN'İN TÜRKİYE SÖZLERİNİ NASIL OKUMAK GEREKİYOR? Rusya Devlet Başkanı Putin, Erdoğan ve Türkiye için övgü dolu sözler söyledi. Erdoğan'ın Avrupa'ya karşı cesur birisi olduğunu vurguladı. Türk ekonomisinin de büyüdüğüne dikkat çekti. Putin, ülkesindeki ekonomik krizi resmen ilan etti. Buradan çıkış için de Türkiye'ye yanaşıyor. Erdoğan ve Türkiye ile ilgili sözleri doğalgaz projesinin bir devamı niteliğinde. Rusya Güney Akım'ı iptal edip yerine Türk Akımı'nı devreye sokarak bu savaşı kızıştırmıştı şimdi Cumhurbaşkanı Erdoğan'la aynı çizgide olduklarını beyan etmeye çalışıyor. TÜRKİYE-AVRUPA İLİŞKİLERİ NE DURUMDA? Rusya'nın bize yakınlaşmasının ardından paralel yapıya yönelik operasyon Avrupa için iyi bir fırsat oldu. Bunu 'medyaya kısıtlama' olarak Türkiye üzerinde kullanmak istediler. Ama Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın restini gördük ve o rest Avrupa'da geniş yankı buldu. AVRUPA'NIN SUÇLAMALARINI NASIL YORUMLAMAK GEREKİR? Bir kere Türkiye'deki bu operasyonda basın özgürlüğüne yönelik bir müdahale yok. Oysa Avrupa bu konuda suçladığı Türkiye'den çok daha fazla sabıkaya sahip. İngiltere'de 2011'de News of the World gazetesi dinleme iddiasıyla kapatıldı, 6 gazeteci tutuklandı. Almanya'da 2006'da 17 gazeteciye soruşturma açıldı, Fransa'da 2008'de bir gazete genel yayın yönetmeni hakaret iddiasıyla göz altına alındı. Bu nedenle Avrupa'nın bu yöndeki suçlamaları kendi içlerinde bile taraftar bulmuyor. O HALDE AVURUPA'NIN AMACI NE? Mesele basın özgürlüğü meselesi falan asla değil. Konu siyasi. Avrupa Türkiye'nin Rusya'yla yakınlaşmasını istemiyor bununla birlikte Gezi olaylarında ne istiyorlarsa şu anda da hala aynı şeylerin peşinde koşuyorlar. EKONOMİK KRİZ BASKISI VAR MI? Batı şu an Türkiye'ye yönelik ekonomik kriz üzerinden korku pompalayarak dizayn çalışması yapıyor. Gezi'den beri amaçları aynı ama kullandıkları enstrümanlar farklı şu anda ellerinde kalan tek silah ekonomik kriz korkusu oldu. Ekonomik krizle tehdit değil de ekonomik kriz korkusuyla tehdit ediyorlar. Çünkü Rusya'nın krizi mutlaka bize de zarar verir ama Avrupa, Rusya'ya yaptığı gibi Türkiye'ye yaptırım konusunda o kadar cesur olamaz. Bu nedenle başka başka yollarla ekonomik kriz çıkarmayı hedefliyorlar. RUSLAR TÜRKİYE İÇİN NE DİYOR? Ruslara göre AB, Türkiye'yi oyalıyor. Türkiye'nin yerinin Avrasya olduğunu söylüyorlar. Bunun için bir takım vaatlerde de bulunuyorlar. RUSLAR NE VAAD EDİYOR? Öncelikle Rusya'nın Türkiye'yi Şangay İşbirliği Örgütüne aldırmak için lobi çalışması yaptığı biliniyor. Bununla birlikte Avrasya Ekonomik Birliğine üyelik gibi durumlar da söz konusu. Hatta daha da ileri gidip Çin'le birlikte Yeni İpek Yolu projesi de var. TÜRKİYE NE YAPMALI? Türkiye aslında kimseden yana taraf değil tam ortada. Rusya ile yakınlaşmada yaklaşan taraf biz değiliz Ruslar. Bununla birlikte Avrupa'ya mesafe de aynı. Haritadaki konum çok önemli, Türkiye ilk defa bu dönemde köprü olma özelliğini sonuna kadar en avantajlı şekilde kullanmaya başladı. Yani biz ilk kez köprüden geçiş ücreti alıyoruz bu rahatsızlık da ondan dolayı. Bir kere olaya böyle bakmak lazım biz taraf seçen değiliz, biz ortadayız ve avantajlı konumdayız, yanımıza gelenler var. Ama bu konuda da dikkatli olmalıyız çünkü Rusya, Irak ve Azerbaycan'la devam eden enerji süreçleri Batı'nın ve Körfez ülkelerinin hem dikkatini hem de çok tepkisini çekiyor.