KIYMETİNİ BİLENE
"Baştan belirtmek gerek, her kitap sadece meraklısı için özel" diyor hepsi... Yani aslında herkesin aradığı nadir kitap ayrı... Listemizi hazırlarken bunu da unutmadık. Kimi Adam Smith'in Milletlerin Zenginliği eserinin ilk Türkiye baskısını günlerce arar, kimi dergilerin sadece ilk sayılarını biriktirir, ikinci sayıya gözünün ucuyla bile bakmaz. Önemli olan pahalı olması ya da çok rağbet görmesi değil, ilgilendiğiniz konuya dair olması. "Müthiş bir nadir kitap meraklısı, eğer onun topladığı alanda değilse Cihannüma gelse ilgilenmez," diye anlatıyorlar. Bunu göz önünde tutarak en sık müzayedeye çıkan, en çok ilgi gören kitapları toplamaya çalıştık.
İŞTE SAHAFLARDA EN ÇOK ARANAN KİTAPLAR
Müteferrika'nın bastıkları
Türkiye'de en eski basılı kitaplar İbrahim Müteferrika'nın bastıkları. Yaşamı boyunca 17 kitap basan Müteferrika'nın ilk bastığı kitap bir sözlük, Vankulu Lügatı. Basıldığı dönemde medrese öğrencileri arasında büyük ilgi gören kitabın ardından bu 17 kitap arasında en kıymetlisi haritalarla dolu Cihannüma... Müteferrika öldükten sonra bu matbaada yedi kitap daha basılmış. Bunlar da ilk örneklerin devamı olması bakımından önemli. Sahaf Halil Bingöl ise bu kitapların halk tarafından yeterince okunamadığından bahsediyor: "Koleksiyonerlere muhattap, sana bana değil. Mesela Vehbi Koç'un kütüphanesine lazımdır, adam gelir tak tak verir parayı alır onu. Bulan esnaf da tutmaz elinde, müzayedeye verir. Ama bu halka yönelik değil. Devlet mutlaka bunları bugünün gençlerinin anlayabileceği lisana çevirmelidir. İbrahim Müteferrika'nın bastığı tüm kitapların bugünün gençlerinin anlayabileceği lisana çevrilip basılması lazım. Bir sayfası tıpkı basım bir sayfası günümüz lisanı olmalı."
İstanbul Ansiklopedisi
Sahaflara göre en çok aranan, müzayedeye çıksa mutlaka satılan ve baskısı bulunabildiğinden halen de sıkça müzayedeye çıkan kitapların başında gelen kitaplardan biri, Reşat Ekrem Koçu'nun İstanbul Ansiklopedisi'nin sayıları. Koçu'nun İstanbul'daki sokak aralarından şehrin ilginç sakinlerine kadar ayrıntılı olarak yazdığı bu muhteşem ansiklopedi ilgi çekmeye devam ediyor. Basılma imkanı bulamadığından sadece G harfine kadar basılan ansiklopedilere İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kütüphanesi'nden de erişilebilir. Ansiklopedinin bir cildi müzayedelerde yaklaşık 5 bin TL'ye alıcı buluyor.
Miss Pordoe ve ressam dostu
İngiliz bir elçinin eşi olan Miss Pordoe, 1835'te İstanbul'a geldi ve anılarını yazmaya başladı. Hayran olduğu bu şehir için 1854'te çizer dostu W.H. Bartlett ile hazırladıkları The Beauties of Bosphorous/Boğaz'ın Güzellikleri'ni yayımladı. Konakların iç dekorundan hanım sultanların giyimlerine ve düzenledikleri eğlencelere, camilere, mimari yapılara kadar Osmanlı'nın günlük hayatına dair bulunmaz bilgiler içeren bu kitap en sık müzayedeye çıkan ve aranan kitaplardan. Sahaflardan aldığımız bilgiye göre bu kitap müzeyedelerde yaklaşık 4-5 bin TL'ye alıcı bulabiliyor.
Melling'in İstanbul gravürleri
19. yüzyılın ünlü ressam, mimar ve seyyahı Melling'in İstanbul'un her köşesini gravürlerine yansıttığı başyapıtı İstanbul ve Boğaz Kıyılarına Pitoresk Seyahat, nadir kitaplar arasında en çok arananlardan biri. Kitap bundan tam bir yıl önce Denizler Kitabevi tarafından Türkçe olarak da basıldı. Turkuaz Sahaf'ın sahibi Nedret İşli, "Melling'in bu ünlü gravür kitabı yaklaşık 100 bin lira civarındadır. Melling'in bir gravürü ortalama 2 bin 500 TL civarıdır. Kitapta da 30 küsur gravür var. Melling'in satıldığı müzayede sayısı son 30 yılda altı müzayedeyi geçmez. Orta halli bir akademisyen kütüphanesine koyabileceği gibi değildir." Denizler Kitabevi tarafından basılan kitap için sahaf Halil Bingöl "Denizler Kitabevi'nin yaptığı sahaflar arasında bir kahramanlıktı. Çünkü belki çok fazla satmayacak bir kitap için böyle bir yatırım yaptılar, bu işe devletin el atması hiç değilse İbrahim Müteferrika'nın hayatta olduğu dönem basılan 17 kitabı bugünün gençlerinin anlayacağı şekilde basılmasını sağlaması, onlara tanıtıp sevdirmesi gerek," diyor. Orijinal kitaptan gravürleri ayrıca Taksim'de bulunan Atatürk Kütüphanesi'nde görmek mümkün.