Özel Gaziosmanpaşa Hastanesi Organ Nakli Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hamdi Karakayalı; çocuklarda görülen böbrek hastalıklarını anlattı:
Erken tanı, böbrek sağlığında ne kadar önemli?
Çocuklarda böbrek hastalıklarının tanısını erken koymak, böbreklerin zarar görmesini ve böbrek yetmezliğine gidişi büyük ölçüde engeller. Bazı bebeklerin böbrekleri anne karnında hiç gelişmemiş veya yapısı bozuk olabilir. Gebeliğin üçüncü ayından itibaren ultrasonla böbrek sorunu fark edilebilir.
Çocuklardaki idrar yolu enfeksiyonları ciddiye alınmalı mı?
Enfeksiyon, idrar kesesinde sınırlı kalabilir veya böbreklere kadar yayılıp nefrite çevirebilir. Enfeksiyon; sık idrar yapma, idrar yaparken yanma ve hafif ateşle ortaya çıkar. Üst idrar yollarının enfeksiyonunda ateş daha yüksektir, böğür ağrısı da gözlenebilir. Böbreklerde veya idrar yollarında kist, taş, darlık gibi sorunlar ya da mesanenin çalışmasında bozukluk söz konusu ise enfeksiyon riski artar. Tekrarlayan idrar yapma şikayetleri ciddiye alınmalıdır.
BADEMCİK SAĞLIKLI OLMALI
Çocukları böbrek hastalıklarından korumak mümkün müdür?
Böbrek hastalıklarının bir kısmı, alınacak tedbirlerle tamamen önlenebilir. Örneğin; bademcik iltihaplarının önüne geçmek, akut nefritin ortaya çıkmasını engelleyebilir. Ancak yapı bozukluklarını, kronik nefritleri tamamen önlemek mümkün değildir. Yine de erken tanı ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilir.
Çocuklarda kronik böbrek yetmezliği oluşabilir mi?
Ne yazık ki, evet! Doğuştan olan böbrek ve idrar yolu hastalıklarının, böbrek taşlarının, kronik nefritlerin ya da tekrarlayan enfeksiyonların sonucunda; çocukların da böbrekleri zarar görebilir. Hastalığın ileri safhasında diyaliz tedavisi veya böbrek nakli yapılması gerekir.
ÖMÜRLERİ ARTIYOR
Çocuklara da böbrek nakli yapılabilir yani?
Böbrek yetersizliği olan çocuklar için en iyi tedavi şekli böbrek naklidir. Enfeksiyonu veya tümöral hastalığı olmayan tüm çocuklar böbrek nakli için uygundur. Diyaliz tedavisine başlanmadan naklin yapılması; çocuğun büyümesinin geri kalmaması, sosyal ve psikolojik gelişiminin sağlanması ve hormonal dengelerinin korunması açısından büyük önem taşıyor. Nakil sayesinde hastaya sağlanan yaşam süresi, diyalize göre üç kat daha uzundur. Nakil sonrası, sıvı alımındaki kısıtlamalar ortadan kalkıyor, çocuklar yaşıtları ile aynı şeyleri yeme, içme, oynama, tatile gitme gibi haklarını yeniden kazanıyorlar.
VERİCİLERİN YÜZDE 63'Ü ANNE, YÜZDE 30'U BABA
Kaç çeşit nefrit var?
Akut nefrite, çocuklarda sık rastlanır. Bademcik ve cilt enfeksiyonlarından sonra görülür. Kronik nefritler ise, bazen hiç belirti göstermeden sinsi bir şekilde başlar. Nefrit dışında; Akdeniz Ateşi, Hemolitik Üremik Sendrom, diyabet ve lupus gibi bazı hastalıklar da kronik böbrek hastalığına neden olur.
Çocuklara kimler böbrek verebilir?
Bağışta bulunan kişi çocukluk yaş grubunda ise, bu organların çocuk hastalarda kullanılma önceliği vardır. Bu durumda organın büyüklüğü ile ilgili sorun ortadan kalkmış olur. Ancak organ bağışının çok az olduğu ülkemizde; canlı donörler kullanılıyor. Mevcut yasalarımız dördüncü dereceye kadar olan akrabalarının organ donörü olmasına izin veriyor. Akrabalık bağının olmadığı durumlarda ise etik kurulun onayı alınıyor. Böbrek nakilli çocuklara bakıldığında; yüzde 90 canlı donörlerin kullanıldığı görülüyor. Donörlerin yaklaşık yüzde 63'ünü anneler, yüzde 30'unu da babalar oluşturuyor. Yüzde 6'sı ise diğer akrabalar.
BU BELİRTİLER VARSA İHMAL ETMEYİN!
Genel olarak çocuklarda böbrek hastalıklarının belirtileri nelerdir?
İştahsızlık
Halsizlik
Tekrarlayan kusmalar
Kilo alımının ve büyümenin durması
Soluk renk
Ateş
Kırmızı-kahverengi idrar
Göz kapaklarında, yüzde ve bacaklarda şişlik
Karın ve böğür ağrısı
İdrar yaparken yanma
Sık idrara çıkma
Tuvalete yetişememe ve idrar kaçırma
İdrarı fışkırtamama ve damla damla idrar yapma
Çok su içip çok idrar yapma
İdrar miktarının aniden azalması
AKRABA EVLİLİKLERİ BÖBREĞİ ETKİLİYOR
Ülkemizde, çocuklarda görülen kronik böbrek yetmezliğinin en önemli nedeni nedir?
Akraba evliliğinin sık olduğu bölgelerde, bu sorunla daha çok karşılaşılır. Aynı aile içinde birden fazla çocukta, aynı sorun ortaya çıkabilir. İki kardeşte de kronik böbrek yetmezliği varsa; donör adayının kan grubu, böbrek yapısı gibi özelliklerine hangi çocuk daha uygun ise, onun nakil olmasına karar verilir.
