ROMATİZMAL ATEŞ
A grubu B hemolitik streptokok mikroplarının sebep olduğu bir boğaz enfeksiyon sonrası, bu enfeksiyonun geç bir komplikasyonu olarak ortaya çıkan iltihabi bir hastalıktır. Özellikle kalbi, eklemleri, merkezi sinir sistemini, deri ve deri altı dokusunu tutar. Bu organların biri veya birkaçı bazen tümü etkilenebilir. Eğer Kalp tutulumu olursa ortaya çıkan hastalıklara Romatizmal Kalp Hastalıkları denir.
Romatizmal ateş sıklıkla 5-12 yaşları arasında ortaya çıkar. Boğaz ağrısı, bademciklerde şişme, ateş, kulak ağrısı, halsizlik gibi belirtilerle başlayan enfeksiyon iyi tedavi edilmezse 1-4 hafta sonra romatizmal ateş komplikasyonu olarak kalp hastalığı gelişebilir. Okul çağı çocuklarda görülen kalp hastalıklarında ilk sıra romatizmal kalp hastalıklarına aittir ve %1-2 oranında görülür. En çok mitral kapak etkilenir, daralır, sertleşir ve büzüşür. Daha çok kadınlarda görülen Mitral darlığı ve yetersizliği gelişir. En sık etkilenen 2. kapak aort kapaktır. Çok daha az oranda triküspit ve pulmoner kapak etkilenir. Bazen bir kaç kapak bir arada hastalanabilir.
MİTRAL KAPAK HASTALIKLARI
Mitral Kapak kalbin sol kulakçık ile karıncığı arasında yer alan 2 yaprakçığı olan ve kanın geriye kaçışını engelleyen bir yapıdır. Mitral Kapak alanı normalde 4-6 cm2 dir. 2,5 cm2 altında belirtiler başlar. Kapak haraketini sağlayan korda denilen yapılar ve kapağın çevresini saran anulus denen kısım mevcuttur. Bu yapılarda meydana gelen hasar, kapakta darlık ve yetersizliğe yol açabilir. Bu durumda önceleri eforla ortaya çıkan nefes darlığı, çarpıntı, yorgunluk gibi belirtiler, hastalık ilerledikçe istirahette de olmaya başlar. Kanlı balgam görülebilir.
Mitral darlığında sol kulakçıkda kan akımı yavaşladığı için pıhtı oluşabilir ve bu pıhtı dolaşım yoluyla vücuttaki kol, bacak, beyin ve benzeri organların damarlarını tıkayabilir. (trombo-emboli) ve hayatı ehdit eden ciddi tablolara yol açabilir. Ayrıca genişleyen sol kulakçık nedeniyle sıklıkla ritm bozuklukları ve en sık atrial fibrilasyon denilen düzensiz ritm gelişebilir. Mitral darlık ve yetersizlikte sol kalp boşluğunda kan miktarı dolayısıyla kan basıncı artar. O boşluk büyümeye başlar. Ileri aşamada kalp kasılma gücü bozulur ve geriye doğru akciğer içi basıncı artar, nefes darlığı ve kalp yetersizliği gelişir.
AORT DARLIĞI VE YETERSİZLİĞİ
Sol karancık ile tüm vücudu besleyen en büyük damar olan aort damarı arasındaki kapak aort kapağıdır. 3 yaprakçığı vardır. Bazen doğuştan 2 yaprakçıklı olabilir. Normalde aort kapak alanı 3-4 cm2 dir. Aort darlıkları uzun süre belirti vermez. Ilk belirti eforla çabuk yorulmadır.Kapak alanı 1,5 cm2 nin altına inerse belirtiler başlar. Ileri aort darlığında göğüs ağrısı, baş dönmesi, bayılma gibi belirtiler görülür. Ve bu aşamadan sonra hemen tedavi edilmezse 1 yıl içinde hasta kaybedilebilir.
Aort kapağın yeterince kapanamaması ve geriye doğru kanın kaçması durumudur. Sol karıncığın kasılarak aorta attığı kanın bir kısmı kalp gevşediğinde yeniden sol karıncığa döner.Sürekli geri kaçan ilave kan ile birlikte devamlı kanı ileri pompalayan sol karıncıkta iş yükü artar. Sol kalp büyür. Kalp yetersizliği gelişir. Kanın geri kaçmasıyla düşen küçük tansiyon kalp damarlarının (koroner damarlar) dolaşımını olumsuz etkiler ve göğüs ağrısı oluşur. Eforla nefes darlığı, çarpıntı,çabuk yorulma ve göğüs ağrısı en sık görülen belirtilerdir. Bayılma nadirdir.
TRİKÜSPİT KAPAK DARLIK VE YETERSİZLİĞİ
Triküspit kapak sağ kulakçık ile karıncık arasında yer alır. Genellikle diğer kapak problemleri ile birlikte ve ikincil olarak gelişir. Tek başına triküspit kapak hastalığı nadirdir. Boyun damarlarında dolgunluk, karında ve bacaklarda şişme gibi sağ kalp yetersizliği bulguları ile seyreder.
PULMONER KAPAK
Sağ karıncık ve akciğer atardamarı arasında bulunur. Sağ karıncıktan akciğere gönderilen kanın geri dönüşünü önler. 3 yaprakçıklıdır. Pulmoner arter darlığı romatizmal nedenli çok nadir görülür. Genellikle doğuştan olur. Hafif formu belirti vermez. Orta ve ileri darlık varsa yorgunluk, eforla nefes darlığı gelişir. Pulmoner kapak yetersizliği de çok nadir romatizmal kaynaklıdır. Kan akciğer damarından sağ karıncığa geri kaçar. Yine çabuk yorulma, nefes darlığı gibi genel belirtiler gösterir. Ileri aşamada sağ kalp yetersizliği bulguları oluşur. Ayaklarda şişme, karaciğerde büyüme, boyun damarlarında belirginleşme oluşabilir.
Kalp kapak hastalıkları nelerdir? Kalp kapak hastalıkları ameliyatları nasıl yapılır?
MİTRAL KAPAK HASTALIKLARINDA CERRAHİ TEDAVİ
TD belli bir noktaya kadar idrar söktürücü ilaçlar verilerek izlenebilir. Ancak daha ileri durumlarda, beraberinde önemli triküspit yetmeliği yoksa mitral darlığında olduğu gibi balon ile dar olan kapak genişletilir. Ancak diğer kapaklardaki problemler için cerrahi gerekiyorsa o zaman cerrahi olarak da kapak genişletilebilir.
TRİKÜSPİT YETMEZLİĞİ CERRAHİ TEDAVİ
Fonksiyonel TY, alttaki neden tedavi edilebilirse azalabilir. Organik TY'inde ise hafif veya orta dereceli olanlar, idrar söktürücü ilaçlarla izlenir. Önemli TY'inde ise diğer kapak hastalıkları varsa ve bundan dolayı cerrahi gerekiyorsa bu esnada triküspit kapağa da müdahale edilir. Cerrahi olarak tedavide kapak tamiri (repair) yapılır, ancak bu mümkün olmuyorsa değiştirilir. Başka kapak hastalığının olmadığı tek başına olan önemli organik TY'inde cerrahi tedavi seçeneği tartışmalıdır.
TRİKÜSPİT DARLIĞI CERRAHİ TEDAVİ
TD belli bir noktaya kadar idrar söktürücü ilaçlar verilerek izlenebilir. Ancak daha ileri durumlarda, beraberinde önemli triküspit yetmeliği yoksa mitral darlığında olduğu gibi balon ile dar olan kapak genişletilir. Ancak diğer kapaklardaki problemler için cerrahi gerekiyorsa o zaman cerrahi olarak da kapak genişletilebilir.
