Ruh ve beden sağlığı için düzenli uyku şart olsa da çalışma hayatı, şehir stresi gibi birçok neden uyku sorunlarına yol açabiliyor. Herkesin uyku sorunu çekebileceğini ancak bu sorunun ne kadar süre devam ettiğinin önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yaşar Kütükçü, "Vardiyalı çalışmak, jet-lag, gebelik, depresyon, solunum bozuklukları, ağrı ve kronik yorgunluk; uykuyu bozan nedenlerin başında geliyor" diyor. Prof. Dr. Kütükçü, uykusuzluktan kurtulmak için uyku hijyeninin sağlanması gerektiğini vurguluyor. İşte Prof. Dr. Kütükçü'nün daha rahat uyku için 10 önerisi: 1- Gündüz uyumayın. Bu, gece uykunuzu bozabilir. 2- Kafein ve nikotin gibi uyarıcıları almayı yatmadan en az üç saat öncesinde kesin. 3- Egzersiz iyi bir uyku için yararlıdır fakat uykuya yakın bir saatte yapılmamalıdır. Uyku öncesinde daha rahatlatıcı olan yoga yapılabilir. 4- Uyku saatine yakın fazla ve ağır şeyler yenmemelidir. Çikolatada kafein olduğunu ve uykunuzu kaçırabileceğini unutmayın. 5- Gündüz gün ışığına maruz kalmak uyku sıklığınızı düzenlemede çok önemlidir. 6- Bunun tersine bilgisayar ve TV gibi aletlerden yayılan ışınlar ise uykumuzu bozar; yani TV seyrederek uyumayın. Bilgisayarla çalışmayı yatmadan iki-üç saat önce sonlandırın ya da telefonunuz ile yatmadan önce fazla uğraşmayın. Uyku düzensizlikleri yaşayanların sabah kalkınca gün ışığına maruz kalması çok önemlidir. 7- Uyku saatinizden önce rahatlamalısınız. Gün içindeki problemleri yatmadan önce tartışmak iyi fikir değil. 8- Uyku rutini ve uyuduğunuz yer çok önemlidir. Uyku ve uyanma saatleri hafta sonu dahil aynı saatlerde olmalıdır. 9- Uyuduğunuz yer karanlık, sessiz ve serin olmalı. Yatak sadece uyumak içindir; yemek yemek, çalışmak ya da TV seyretmek için değil. 10- Uyku sorunları olan kişilerin uyku günlüğü tutması faydalı olur.
BİRÇOK FARKLI NEDENİ VAR
Uykuyu etkileyen psikiyatrik, nörolojik, metabolik, kardiyak, endokrinolojik sorunlar olduğu gibi, solunum sistemi sıkıntıları, değişik ilaç ve madde kullanımları da kronik uykusuzluğa neden olabiliyor. Özellikle huzursuz bacak sendromu, periyodik bacak hareketleri, Parkinson hastalığı, kaslarda istemsiz ve ağrılı kasılmaların gerçekleşmesi, kol ve bacaklarda ortaya çıkan titremeler, geceleri olan epileptik ataklar gibi birçok neden; uykusuzluğa yol açabiliyor. Tedavide asıl nedenin ortaya konulması ve buna göre tedavinin planlanması büyük önem taşıyor.
YENİ EVE TAŞINMAK UYKU DÜZENİNİ BOZABİLİR
Geçici uykusuzluğun bir ya da birkaç gece sürebileceğini belirten Prof. Dr. Yaşar Kütükçü, "Geçici uykusuzluk, en sık görülen uykusuzluk tipidir. Önemli bir sınav ya da iş görüşmesi öncesi veya yatak, ev gibi ortam değiştirme sonrası ortaya çıkabilir. Bu uykusuzluk tipi bazen birkaç haftaya kadar uzayabilir" diyor. Aşırı sıkıntı, stres ve gerginlik sonrası akut veya kısa süreli uykusuzluk da görülebiliyor. Prof. Dr. Kütükçü, bu uykusuzluk türünün genellikle stres nedeninin ortadan kalkmasıyla birlikte düzeldiğini belirtiyor. Bir-dört hafta süren uykusuzluklar, iyi takip edilmezse kronik uykusuzluğa dönüşebiliyor.