Vücudun en önemli organlarının başında göz gelir. Kişinin dış dünyaya bakışını sağlayan göz, aynı zamanda oldukça hassastır ve yaşam boyunca dikkatli bir şekilde korunması gerekir. Ancak bu hassas duyu organımız için yeterince dikkatli davranmıyoruz. Son yıllarda teknolojinin de hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olmasıyla birlikte göz kusurlarına daha sık rastlanıldığını belirten Doç. Dr. Özlenen Ömür Uçakhan Gündüz, özellikle dijital göz yorgunluğunun daha fazla kişiyi etkisi altına aldığını ve kişilerin yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkilediğini söylüyor. Doç. Dr. Gündüz, dijital göz yorgunluğu ile ilgili sorularımızı yanıtladı...
Dijital göz yorgunluğunu ne demek?
Gelişen teknolojinin etkisiyle birlikte dijital ekranlar yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Kimi zaman ödev hazırlamak için, kimi zaman ofiste çalışırken, kimi zaman da bir bilgisayar oyunu için uzun saatler boyunca bilgisayar monitörüne ya da laptop ekranına bakmak durumunda kalınıyor. Bunun yanı sıra televizyon, tablet ya da akıllı telefonların parlak ekranlarına da günlük hayatta 7'den 70'e herkes maruz kalıyor. Gün içerisinde hayatı kolaylaştıran ya da daha eğlenceli hale getiren bu ekranlar; günün sonunda gözlerde yorgunluk hissine neden oluyor. Dijital ekranların neden olduğu rahatsızlığa ise dijital göz yorgunluğu deniyor.
10 SAAT EKRAN BAŞINDA GEÇİYOR
Dijital göz yorgunluğunun belirtileri nelerdir?
Gözlerde sulanma ve kuruma
Bulanık veya çift görme
Baş ağrısı
Işığa karşı aşırı hassasiyet
Odaklanma da güçlük çekme
Konsantrasyon bozukluğu
Dijital göz yorgunluğunun nedenleri nelerdir?
İster iş hayatı, ister özel hayatta olsun; akıllı telefonların ve bilgisayarların önemi inkar edilemez. Günümüzde insanlar artık ortalama 10 saatini ekran karşısında geçiriyor. Dijital ekranlar, bilgisayarlar ve teknolojik aletler ile oynanan oyunlar ve uzun süreli araba kullanma gibi faaliyetler, günümüzde göz yorgunluğunun ana nedenleri arasında yer alıyor. Dijital ekranların gözü yormasının en büyük nedeni ise uzun süre ekrana odaklanmak olarak gösteriliyor. Gözlerde, fazla ışığın içeri girmesini ve gözü rahatsız etmesini engelleyen bir mekanizma bulunuyor. Ekranlarda bulunan aşırı parlak bir ışık, bu mekanizmayı otomatik olarak devreye sokuyor ve gözün daha fazla çalışarak efor sarf etmesine neden oluyor. Bunun uzun sürmesi durumunda ise gözler yoruluyor. Bilgisayar başında sürekli değişen görüntülere karşı görmeyi netleştirmek amacıyla göz merceğinde oluşan uyum çabası, fizyolojik olarak göz yorgunluğunu ortaya çıkarıyor. Bunun yanı sıra; bilgisayar başında geçirilen sürenin uzaması da göz kırpma eylemini azaltarak göz kuruluğuna neden oluyor.
GRAFİKERLER ÇOK ŞİKAYETÇİ
Dijital göz yorgunluğu en çok kimleri etkisi altına alıyor?
En fazla teknolojiyi elinden bırakamayan Y kuşağı çocuklarını ele almış olsa da, masa başı çalışanlarda da etkisini gösteriyor. Bankacı, gazeteci, grafiker gibi kişiler, çok uzun saatler ekrana maruz kaldıkları için sıklıkla dijital göz yorgunluğundan şikayet ederler.
Dijital göz yorgunluğuna karşı gözlük camlarında özel filtreler geliştiriliyor. Kontakt lens kullanıcıları için de önleyici bir teknoloji mevcut mu?
Son birkaç yıldır gözlük camı üreticileri tarafından dijital göz yorgunluğuna karşı özel filtreler geliştirildi. Kontakt lenslerde ise ışığı kırma özelliklerini geliştiren aserik yüzeyler, sferik aberasyonu (saçılımlar) en aza indirerek gözün görme çabasını azaltıyor. Böylece göz yorgunluğuna neden olan uyum çabasını azaltarak, göz kuruluğu da önlenmeye çalışılıyor.
GÖZLER DİNLENDİRİLMELİ
Dijital göz yorgunluğuna karşı nasıl önlemler alınabilir?
Ekran karşısında otururken her yarım saatte bir ara verilmeli ve gözler dinlendirilmeli.
Işığa mümkün olduğunca az maruz kalmaya özen göstermeli.
Gözler daha sık, en azından bir sayfa okuma bittikten sonra kırpılmalı.
Ekran parlaklığının oda ışığıyla aynı seviyede olmasına özen gösterilmeli.
Bilgisayar ekranında parlaklık azaltıcı ekran koruyucu kullanılmalı.
Bilgisayar ekranındaki yazı tipi boyutunu yükseltmeli.
Bilgisayar ya da diz üstü bilgisayar ekranı, göz seviyesinden 20-25 cm kadar aşağıda ve uzakta tutulmalı.
Göz yorgunluğunu azaltmak için bol bol sıvı tüketilmeli.
Göz yorgunluğu sürecinde çok fazla kozmetik ürün kullanmaktan kaçınılmalı.
Lens bakımları ihmal edilmemeli.
GÖZ SAĞLIĞI İLE İLGİLİ DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
YANLIŞ: Göze deterjan gibi kimyasal bir madde temas ettiğinde gözyaşının gözü temizlemesi için beklenmelidir.
DOĞRU: Göze kimyasal bir madde temas ettiğinde hiç bekletilmeden su ile yıkanarak kimyasal madde uzaklaştırılmalı. Çok güçlü bir kimyasal madde ile temas olduğunda ya da gözdeki yanma devam ettiğinde ise en yakın sağlık kuruluşundan yardım alınmalı.
YANLIŞ:Tuzlu gıdalar tüketmek gözleri bozar.
DOĞRU: Tuzun göz sağlığı için herhangi bir yan etkisi yoktur.
YANLIŞ: Bebeklerdeki şaşılık bebek büyüdüğünde geçer.
DOĞRU: Şaşılık kendiliğinden geçebilen bir rahatsızlık değildir. Bu nedenle bebeklerde görülen şaşılık tedavi edilmelidir. Aksi halde ileriye dönük kalıcı görme kayıpları (göz tembelliği) gelişebilir.
YANLIŞ: Televizyonu çok yakından seyretmek gözleri bozar.
DOĞRU: Televizyonu çok yakından seyretmek ya da çok yakın mesafeden kitap okumak gözleri bozmaz. Ancak kişi bu eylemleri çok yakın mesafeden gerçekleştirme ihtiyacı hissediyorsa, gözlerinde bir bozukluk olabilir.
