Yaşlılık kaçınılmazdır ancak sağlıklı yaşlanmak ve sevdiklerimizin ileri yaşlarda mutlu bir şekilde hayatlarını devam ettirebilmesini sağlamak bizim elimizde. Yaşlı nüfusun arttığı ülkemizde; yaşlılarımızla ilgili almamız gereken önlemler ve onların bakımında dikkat edilmesi gerekenleri Uzm. Dr. Alev Özsarı anlattı:
SEVGİ
Yaşlı bakımında en önemli nokta; onları sevmektir. Yaşlılar tıpkı bebekler gibidir; bazı davranışları farkında olmadan yaptıklarını bilmeliyiz ve onları hoş görmeliyiz. Seversek daha toleranslı oluruz; onları kırmayız ve kırılmayız. Sevgi ile yapılan her iş daha anlamlı ve başarılı olur.
SOSYALLEŞME
Yaş geçti, iş bitti diye düşünmeyelim. Onlar deneyimlerinin en fazla olduğu dönemdedirler, onlardan yararlanmalıyız, onları kenara itmemeliyiz, onlara gönüllülük temelinde işler bulmalıyız. İşe yaradıklarını hissetmeleri önemlidir. Sosyalleşmeleri, etrafları ile ilgili olmaları beden ve zihin sağlığı için önemlidir. Tek başına yaşayanlar, çevresiyle iletişim kurmayanlar çabuk yaşlanır. Ev hapsinde kalmamaları için yaşam yerleri kolayca dışarıya çıkabilecek, asansörlü ya da giriş katında olmalı.
HASTALIK YÖNETİMİ
Yaş ilerledikçe organlar yaşlanır, fizyolojik değişiklikler, çevresel etkenler ve genetik yatkınlıklar hastalıklara yol açar. Bu nedenle bakımlarında kronik hastalıkları yönetmek, ilaçlarını düzenlemek, gerektiğinde profesyonel yardım almak önemlidir. Çok ilaç kullanırlar, bunları tek başlarına unuturlar ya da yanlış alabilirler; destek gerekir. Bulaşıcı hastalılardan korunmada en önemlisi aşılardır. Kronik hastalığı olan yaşlılarda grip ve zatürre ölümcül olabilir; o nedenle aşılar önemlidir. Doktorunuza danışarak aşı programı yapılmalıdır.
İDRAR KAÇIRMA
Erkeklerde prostat nedeniyle, kadınlarda rahim sarkması ve kullanılan idrar söktürücü ilaçlar nedeniyle tuvalete yetişememe, idrar kaçırma sıktır. Tıbbi olarak yapılabilecekler gün geçtikçe artmakta, yeni ilaçlar ve tedaviler uygulanmaktadır. Yine de sorun devam ediyorsa bu sorunun yalnız onlarda olmadığı, çoğu yaşlının sorunu olduğu anlatılmalı, yaşamdan izole olmaları engellenmeli, gerektiğinde onlara özel alt bezleri kullanılmalıdır.
EGZERSİZ VE DÜŞME
Bedensel etkinlikler artırılmalı. Kasların güçlenmesi, kemik erimesinin önlenmesi, dengenin sağlanması için egzersiz şarttır. Kasları korumak, kalp damar sağlığını sürdürmek, kemikleri sağlamlaştırmak için en kolay yapabilecekleri spor, yürüyüştür. Kendilerini zorlamadan düz yolda her gün 20 dakika yürümelidirler. Yaşlılarda düşme engellenmelidir. Gençlerde basit olarak kabul edilen düşmeler yaşlılarda ölümle sonuçlanan kırıklara yol açabilir. Yaş ilerledikçe denge bozulur, düşmeler sık olur. Kemik erimesi olduğu için en ufak düşmede tehlikeli kırıklar oluşur. Kırıklar ölüm nedeni olabilir. Düşmelerin önlenmesi için uygun çevre koşullarının sağlanması gerekir. Eşyaların, evin düzenini onlara göre planlamak gerekir.
CİLT BAKIMI
Yaşlanma ile deri incelir, dolaşımı bozulur. Cilt kurur ve kaşınır. Kaşıntıları önlemede nemlendirici solüsyonlar önerilir. Yatağa bağımlı hastalarda, uzun süre hareketsiz kaldıklarında bası yaraları oluşur. Yaraların oluşmasını engellemek için sık sık pozisyonlarının değiştirilmeli, nemlendirici kremlerle masaj yapılmalıdır.
İŞİTME VE GÖRME
Yaşla birlikte görme ve işitme sorunları ortaya çıkar. Görme kusurunu düzeltmek, işitmesini sağlamak; hayatın içinde kalmasını sağlar. İletişim kuramazsa dışlanır ve yaşlanma süreci hızlanır.
DEPRESYON-BUNAMA
Depresyona sık rastlanır ve bunama ile birlikte görülebilir. Depresyon tedavi gerektirir. Depresyon düzelmezse diğer sorunlarına yardımcı olmak mümkün olmaz. Profesyonel yardım gerekebilir. Bunama, bellekte ilerleyici kayıplarla karakterize bir sendromdur. Ufak tefek unutkanlıklarla başlayabilir. Bazen unutkanlıklarını önemsemeyebiliriz ancak araya giren bir travma, 'deliriyum' denilen tablo ile sendromu aşikar şekilde ortaya çıkarabilir.
