Her kadının, sağlığını koruması için yaşı kaç olursa olsun bazı önlemler alması gerekiyor. Bunların başında da yaşına ve genetik yatkınlığına bağlı olarak yaptırması gereken ve yaşamsal önem taşıyan testler geliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Dahiliye Bölümü'nden Prof. Dr. Birsel Kavaklı, annesine check-up hediye etmek isteyenlere, özellikle yaptırılması gereken testleri anlattı...
40 YAŞ ÖNCESİ
Her kadının 40 yaş öncesinde yılda bir kez dahiliye muayenesi yaptırması gerekir. Bu rutin kontroller oldukça önemlidir; çünkü beslenme alışkanlıkları, sigara ve alkol kullanımı, gözden kaçan şikayetler ve aile öyküsü gibi doneler doktor tarafından değerlendirilir ve ileride oluşabilecek problemlere karşı erken tanı ve tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Kan tahlilleri genel bilgi verir
Herhangi bir yakınma olmasa da, kişilerin 35 yaşından itibaren iki yılda bir kan tahlili yaptırması önerilmektedir. Kan tahlilleri ile kan sayımı, şeker, kolesterol, trigliserid ölçümü ve kan yağları değerlendirilmesi sağlanabilir.
Metabolik profil belirlenmeli
40 yaş öncesinde boy, kilo bilgisi, göbek çevresi ölçüsü gibi vücut indeksleri oldukça önemlidir. Kişinin metabolik profilinin belirlenmesi gerekir. Ailede kolesterol, tansiyon gibi hastalıklar varsa kişinin kendisinde de olma olasılığı yüksektir.
Tiroit hormonları takip edilmelidir
40 yaş öncesinde tiroit fonksiyonları takip edilmelidir. Çünkü tiroit hastalıkları ileri dönemde ve özellikle gebelik sürecinde problem yaratabilir.
Demir eksikliği anemisi çok sık rastlanıyor
Doğurganlık çağında demir eksikliği anemisine oldukça sık rastlanmaktadır. Vücutta yeterli demir bulunmaması, demir eksikliği anemisine sebep olmaktadır. Demir eksikliği; genellikle kan kaybına ve kötü beslenme sonucu gıdalardan alınan demirin yeterince emilememesine bağlı olarak gelişir.
Genetik yatkınlığı olan kişiler
Kadınlarda en sık görülen kanser türü meme kanseridir. Eğer kişinin ailesinde meme kanseri hikayesi yoksa, 40 yaşından önce mamografi yaptırmasına gerek yoktur.
Gözler ihmal edilmemeli
Göz sağlığı ile ilgili bir problem olmasa da her kadın yılda bir kez göz muayenesi yaptırmalıdır. Bu muayeneler ile belki de farkında olunmayan bir durum teşhis edilebilir.
Yılda bir kez cilt muayenesi
Kadınların her yıl düzenli olarak dermatolojik muayene olmaları gerekir. Özellikle vücutta bulunan çok sayıda ben ve ailedeki cilt kanseri hikayeleri bu muayenelerin önemini daha da artırmaktadır.
Diş sağlığı için yıllık muayene
Diş ve diş eti hastalıkları hem dünyada, hem Türkiye'de önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Bunun için her kadının altı ayda bir ya da şikayetleri olmasa da yıllık olarak ağız ve diş muayenesini yaptırması gerekir.
40 YAŞ VE SONRASI
40 yaş sonrasında kadınlar, 40 yaş öncesi için önerilen rutin ya da genetik yatkınlığa ilişkin muayene ve testleri yaptırmamışsa, mutlaka bunları tamamlamalıdırlar. 40'lı yaşlarda tüm bunlara ek olarak bazı test ve incelemelere de özellikle önem vermelidirler.
40'lı yaşlarda mamografi yapılmalı
40'lı yaşlarda sağlık kontrolüne mamografi mutlaka dahil edilmelidir. 40 yaşından itibaren her yıl mamografi çekilmesi önerilir.
Kemik yoğunluğu ölçülmeli
Daha çok 50'li yaşlarda yapılması gerekse de kemik yoğunluğuna 40'lı yaşlarda da bakılması gerekebilir. Ailede erken menopoz, kemik erimesi gibi hikayeler varsa bu önemli bir bulgudur ve 40 yaş sonrasında takibi gerekir.
Akciğer grafisi ile takip gerekli
Kadınlar eğer sigara içiyorlarsa, 40 yaş sonrasında mutlaka yıllık akciğer grafisi ile takip edilmelidir.
Sindirim sistemi taraması önemli
Kişi, 40'lı yaşlarda adet görmüyor ve demir eksikliğine bağlı anemiye de sahipse mutlaka sindirim sistemi açısından bir tarama yaptırmalıdır. 40 yaşından itibaren 50 yaşına kadar beş yılda bir gastroskopi ve kolonoskopi önerilebilir.
Kanda araştırılması gerekenler
40'lı yaşlardan sonra görülen gut hastalığının teşhisi için kanda ürik asit bakılması ve özellikle menopoz sonrasında kalsiyum değerlendirilmesi için kan elektrolitlerine (sodyum, potasyum, kalsiyum) bakılması gerekir.
Jinekolojik muayeneler aksatılmamalı
40 yaş sonrası dönem; menopoz ve kadınsal hastalıkların görülebileceği bir dönemdir. Bunun için her kadının yıllık olarak mutlaka jinekolojik muayenelerini yaptırması gerekir. Yine 40 yaş öncesinde olduğu gibi bu dönemde de pop smear testi yaptırmalıdırlar.
Ultrason muayenesi önerilir
Kadın hastalılarında erken tanı için gerekli en önemli yöntemlerden biri de vajinal ultrasondur. Yakınması olsun veya olmasın her kadının yılda bir kez ultrason muayenesinden geçmesini önermekteyiz. Jinekolojik ultrason ile karın organları, özellikle de rahim, yumurtalıklar ayrıntılı bir şekilde değerlendirilir.
Eforla kalp sorunları belirleniyor
40 yaşını geçmiş ve aile hikayesi olan her kadın senede bir kez kardiyolojik kontrolden geçmelidir. Bu kontrolde öncelikle efor testi uygulanabilir.
50 YAŞ VE SONRASI
50 yaş ve sonrası, kemik erimesinin sıklıkla görüldüğü bir dönemdir. Bunun için kemik yoğunluğu; menopoz öncesi ve sonrasında takip edilmelidir. Yine mide ve bağırsak sisteminin değerlendirilmesi için 50 yaşından sonra her üç yılda bir gastroskopi ve kolonoskopi yaptırılması önerilmektedir. Ailesinde meme kanseri açısından genetik yatkınlık yoksa 50 yaşından sonra her yıl mamografik inceleme yaptırmalıdır. Kolon kanseri 50 yaş sonrası en sık görülen kanser türleri arasında yer almaktadır. 50 yaş sonrası iki-beş yılda bir düzenli olarak kolonoskopi tavsiye edilmektedir. Kolonoskopiyle kalın bağırsağın tümü incelenmektedir.
