Yıllarca gıda intoleransı testi yaptırmaktan kaçındım. 'Vücudumu tanıyorum, sadece kırmızı bibere karşı hassasiyetim var' deyip durdum.
Sonuç; yanılmışım! Meger işler, bildiğimiz gibi değilmiş.
Yaptırdığım gıda intoleransı testinin sonucunda, hemen hemen her gün tükettiğim pirinç ve mandalinayı aslında yememem gerektiğini öğrendim. Test için benden yedi-sekiz tüp kan alıp Almanya'daki laboratuvara gönderdiler. Bir görevli, 10 gün boyunca sadece benim kanım üzerinde çalıştı. Test sonuçları geldiğinde anladım ki, her pilav ve mandalina yiyişimde karın bölgemin kıpkırmızı olup kaşınmasının sebebi, gıda intoleransıymış.
Eğer vücudumuzun neye reaksiyon gösterdiğini bilmezsek ve tedavi olmazsak, ileride daha büyük sorunlarla karşılaşıyoruz.
Synevo Laboratuvarları Türkiye Medikal Direktörü, Biyokimya ve Klinik Biyokimya Uzmanı Dr. Semra Tamer Levent, gıda intoleransı testiyle ilgili bilgiler verdi...
Gıda intoleransı nedir?
Bazı besin maddeleri, zamanla bağışıklık hücrelerinde (T lenfosit) duyarlılık yaratarak hücresel tip aşırı reaksiyona (Tip IV alerji) neden olabilir. Yıllardır yediğimiz ve vücudun tolere ettiği bir gıda; duyarlaşma sonrası bağışıklık hücrelerinin hafızasına yabancı madde (alerjen) olarak kayıt edilebilir. Ve gıdayı her alışta, reaksiyon gösterir.
Hücrelerin gıdayı tolere edemeyerek geliştirdiği istenmeyen reaksiyona gıda intoleransı denir. Gıda alımı ile önceleri sadece bağırsak duvarında iltihabi reaksiyon gelişirken, zamanla tüm vücutta yaygın iltihap gelişebilir. Sebebini bilmediğimiz bağırsak problemleri, gaz, şişkinlik, kabızlık/ishal, baş ağrısı, migren, kronik yorgunluk, halsizlik, kas-eklem ağrıları, ciltte döküntü ve kaşıntı gibi şikayetlerin nedeni bu olabilir.
Gıda intoleransında belirtiler, genel olarak alerjen ile temastan bir-iki gün sonra başlar. Tahıllar, ekmek mayası, fındık, domates, tarçın, portakal, limon; toplumumuzda gıda intoleransına en sık neden olan besinlerdir.
Gıda intoleransının nedeni nedir? Toplumda gıda intoleransı sıklığı neden artıyor?
Toplumda gıda intoleransı sıklığı, yüzde 50 arttı. Bu durumdan; genetiği ile oynanmış gıdalar, gıda katkı maddeleri, boyalar, toksinler, kimyasallar ve metaller sorumlu tutuluyor. Genetik yatkınlık ve stres ile bu faktörler bir araya geldiğinde, gıdalara karşı aşırı duyarlılık oluşur.
ALTI AY UZAK DURUN
Gıda intoleransı testi nedir?
Gıdalara karşı gelişen geç tip aşırı duyarlılık tanısında bilimsel olarak kabul edilmiş ve onaylanmış LTT(Lenfosit Transformasyon Test) yöntemi kullanılır. Hastadan alınan kan örneğinde kişinin kendi bağışıklık hücreleri ayrıştırılarak laboratuvarda oluşturulan kültür ortamında canlı olarak yaşatılır ve üzerine çeşitli gıdalar eklenerek gelişen aşırı reaksiyon ölçülür.
Gıda alerjisi tespit edilirse nasıl bir yol izlenmeli?
Bu gıdalardan en az altı ay tamamen kaçınmanız önerilir. Bu sürede bağışıklık hücreleri, bu gıdalara tolerans geliştirebilir. Altı ay sonra bu gıdalara tek tek başlayıp klinik bulgu gelişip gelişmediği takip edilmelidir. Gıda alımı ile klinik bulgu gelişir ise bu gıdadan hayat boyu kaçınılması önerilir. Bağışıklık hücrelerinin gerçek enfeksiyonlarla karşılaştığında güçlü olması için bu yiyeceklerden uzak durmak önemlidir.
Tedavi edilmeyen gıda intoleransı, başka hastalıklara yol açar mı?
Bağırsak hücreleri aşırı geçirgen hale gelir. Bunun sonucunda bağırsakta enflamasyon, otoimmün hastalıklar ve romatizmal rahatsızlıklar gelişebilir.
Test için benden yedi-sekiz tüp kan alıp Almanya'daki laboratuvara gönderdiler.
Almanya'daki laboratuvarda bir görevli 10 gün boyunca sadece benim kanım üzerinde çalıştı.
Test nasıl uygulanıyor?
Hastadan özel tüplerle kan örneği alınır. Alınan örnek, aynı gün Almanya'ya gönderilir ve alerji-immunoloji laboratuvarında bağışıklık hücreleri ayrılarak hücre kültürü teknikleri ile çoğaltılır.
İki hafta gibi bir sürede sonuçlar hazırlanır.
Hastaya özel rapor, ayrıntılı bir kitapçık şeklinde ve uzman hekimlerin yaptığı özel açıklamalar ile teslim edilir.
Döküntü ve yorgunluğa neden olabilir
Hangi gıdalar test edilmeli?
Gıda alerjilerinin yüzde 96'sından sorumlu olan 55 gıda var. Bunların test edilmesi çoğu zaman yeterlidir. Bazen gıda intoleransı diye düşündüğümüz reaksiyonun nedeni gıda değil, gıda ile bulaşan metaller olabilir. En sık görülen ise nikel duyarlılığıdır. Toplumun yaklaşık yüzde 17'si, nikel duyarlılığına sahiptir. Gıdalar ile alınan nikelin yanı sıra; takılar, metal paralar ve metal eşyaların deriyle teması da nikel duyarlılığına sebep olabilir. Etkilenen hastaların yüzde 30'unda besin yolu ile nikel alımı tespit edilmiştir. Çikolata, fındık, işlenmiş etler, meyvelerin kabukları, bazı sebze çeşitleri, tahıllar, kabuklu deniz ürünleri ve mutfakta kullandığımız malzemeler; nikel alerjisinden sorumlu tutulmaktadır. Bu; cilt reaksiyonları, döküntü ve kronik yorgunluk gibi bulgulara neden olabilir. Bu yüzden 55 gıda ile birlikte, nikel LTThücresel tip gıda alerji testi de uygulanabilir.
