Türkiye'de ilk olarak 2011 yılında Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümünde Prof. Dr. Kenan Turgut ve araştırma ekibi tarafından üretim çalışmaları başlatılan stevia bitkisinin Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği'ne göre Türkiye'de tatlandırıcı olarak kullanımına izin verilmesinin ardından yapılan çalışmalar daha da önem kazandı. Prof. Dr. Kenan Turgut, dünyada yapay tatlandırıcıların tahtını sarsan ve ülkede 'şeker otu' olarak bilinen 'Stevia' bitkisinin şekerden 30 kat daha tatlı olmasına rağmen sıfır kaloriye sahip olduğunu ifade ederek, doğal tatlandırıcıların meyve suları, gazlı içecekler, çikolatalar, bisküviler, pastalar, kekler başta olmak üzere şekerin kullanıldığı her türlü tatlı ya da farklı gıda ürününde kullanıldığını veya kullanılma potansiyeli bulunduğunu kaydetti.
BU BİTKİNİN KURU YAPRAKLARI ŞEKERDEN...
Şeker otunun en önemli özelliğinin, kan şekerini artırmaması ve dişleri çürütmemesi olduğunun altını çizen Prof. Dr. Turgut, "Stevia kandaki şeker oranını yükseltmediği için şeker hastaları tarafından güvenle kullanılmaktadır. Sıfır kalori özelliğinden dolayı da diyet ürünlerinde tercih edilmektedir. Bu bitkinin kuru yaprakları şekerden 20-30 kat, sıvı ekstraktı ise 200-300 kat daha tatlıdır" şeklinde konuştu.
Anavatanı Paraguay olan Stevia bitkisinin yapraklarında bulunan Steviol glikozitler sayesinde birçok ülkede doğal tatlandırıcı olarak kullanıldığını belirten Prof. Dr. Turgut, "Örneğin Japonya şeker ihtiyacının yüzde 40'ını stevia bitkisinden karşılamaktadır. Gıda maddelerinde şeker ve yapay tatlandırıcı kullanılmasının sağlık açısından zararlarının sıkça konuşulduğu günümüzde stevia bitkisi şeker ve sentetik tatlandırıcılara alternatif olarak son derece sağlıklı doğal bir tatlandırıcıdır" diye konuştu.
TÜRKİYE İÇİN 'ŞEKER OTU'
'Şeker Otu (Stevia rebaudiana) bitkisinde yüksek kalitede yaprak üretimi için çeşit ıslahı ve sürdürülebilir bir in vitro çoğaltma yönteminin optimizasyonu' konulu TÜBİTAK SANTEZ projesi yürütülerek başarıyla sonuçlandığı bilgisini veren Prof. Dr. Turgut, "Yabancı döllenen ve kendine uyuşmazlık özelliği gösteren şeker otu bitkilerinde genetik çeşitliliğin çok yüksek olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, projede klon seleksiyon yöntemi uygulanarak genetik ilerleme sağlanmış ve bunun sonucunda da tatlandırıcı oranı yüksek olan çeşit adayları ıslah edilmiştir. Islah edilen çeşit adaylarının gelecek nesillerde homojenliğini korumak için ise sürdürülebilir bir in vitro çoğaltma yöntemi geliştirilerek ideal fidelerin üretilmesi sağlandı. Islah edilen çeşit adaylarından üç adedine Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğü tarafından Türkiye'de ilk defa üretim izni verildi. Böylece, Ziraat Fakültesinde 2011 yılından beri yürütülen araştırmalar sonucu Türkiye tarımına kazandırılan stevia bitkisinin tarımının yaygınlaşması açısından önemli bir adım atılmış oldu. Stevianın adını da Türkiye için 'Şeker Otu' olarak belirlemiş olduk" dedi.
Önümüzdeki yıllarda bu bitkinin tarımının hızla yaygınlaşacağına inandığını söyleyen Prof. Dr. Turgut, stevia bitkisinin doğal ve sağlıklı olmasının yanı sıra ekonomik getirisinin de oldukça yüksek olduğunu ifade etti.
