Kadın üreme organının bir kısmı olan vajinada meydana gelen vulva ağrısı, belli zamanlarda hayatı oldukça olumsuz etkileyebilir. Vulvodini, dış genital bölgede ve vajen girişinde ağrı duyulmasıdır. Genellikle belirgin sebep bulunamamaktadır. Sürekli olabileceği gibi gelip geçici tarzda da olabilmektedir. Peki bu ağrıya ne sebep olur? Tedavisi var mıdır? Bugün sizlere bunlardan bahsedeceğim…
VULVODİNİ NEDİR?
KADIN dış cinsel bölgesine vulva denir. Vulva dış dudakları, iç dudakları, klitorisi, vajinanın giriş bölgesi olan vestibulumu ve kızlık zarını içerir. Tüm dünyada yaygın olan vulvanın ağrılı rahatsızlığına vulvodini denir. Vulvodini, 3 ay veya daha uzun süren ve bir enfeksiyon, cilt bozukluğu veya başka bir tıbbi durumdan kaynaklanmayan ağrıdır.
NEDEN OLUR?
VULVA sinirlerinde hasar veya tahriş, vulva iltihabı, mantar gibi bazı enfeksiyonlara vücudun verdiği uzun süreli tepkiler, genetik bozukluklar, gıda duyarlılıkları, pelvik taban kaslarının işlev bozukluğu, cinsel bölge yakınındaki kas ve kemikleri etkileyen durumlar vulvodini oluşumunda rol oynarlar.
BELİRTİLERİ NEDİR?
Vulvodininin en sık belirtileri yanma, batma, tahriş, acı, zonklama, uyuşma ve şişlik hissidir.
Dış genital bölgede ağrı, acı, yanma, uyuşma, sızlama, zonklama başlıca belirtilerdir. Hastalarda bu belirtilerden biri veya birkaçı vardır.
Ağrı şiddeti ve ağrının yeri kişiden kişiye değişiklik gösterir. Hafif ağrıdan çok ciddi ağrıya kadar değişkenlik gösterir.
Bazı hastalarda sadece tek bir noktada ağrı varken bazı hastalarda tüm dış cinsel bölgeyi kapsayacak kadar yaygın ağrı vardır.
Ağrı, iğne batar gibi veya bıçak saplanmış gibidir. Bazı hastalar basınç hissi duyar.
Yanma sanki asit dökülmüş hissi verir. Bazı hastalarda ağrı yoktur sadece yanma şikayeti vardır.
Bazen hastalarda sanki elektrik çarpmış hissi veya karıncalanma, uyuşma şikayetleri bulunur.
TANI NASIL KONULUR?
Dış genital yapılar gözlenerek ülser, kızarıklık, renk değişiklikleri, deride kalınlaşma gibi bulguların varlığı araştırılır.
Çoğu zaman derideki değişiklikler çıplak gözle izlenmez. Bu durumda 'vulvoskop' denilen görüntüyü büyüten mikroskopla detaylı inceleme yapılır, anormallik saptanırsa biyopsi alınır.
Pamuklu çubuk testiyle ağrılı bölgeler saptanır.
Vajinal akıntı varsa jinekolojik muayenede alınan vajinal akıntı örnekleri mikrobiyolojik olarak incelenir.
Üreme organları ve batın alt bölümü ultrasonografi ile değerlendirilir.
Üretra yani idrarı mesaneden vücut dışına ulaştıran kanal da incelenir. Ağrı yönünden altta yatan interstisyel sistit varlığı araştırılır.
Ağrı değerlendirme derecelendirmesi yapılır.
Pelvik tabanda işlev bozukluğu olup olmadığı araştırılır.
Vulvaya ağrı uyarılarını ve his duygulanımlarını sağlayan, aynı zamanda orgazmda, idrar ve dışkılama mekanizmalarında rol oynayan pudendal sinirde sıkışma ya da tahribat yapan kalça ve leğen kemiği bölgesindeki patolojik durum olup olmadığı manyetik rezonans görüntüleme ile incelenir.
Allerji testi ise kimyasallara karşı hassasiyet durumunda yapılır.
TEDAVİSİ VAR MIDIR?
GELİŞMİŞ ülkelerde bile hastaların yüzde 40 kadarı teşhis edilememektedir. Vulvodini tanısı konulmadan önce kadınların yüzde 60'ının en az 3 veya daha fazla doktora gittiği ama bir türlü teşhis konulmadığı bilinen bir gerçektir. Çünkü kadınlar genital bölgelerindeki ağrıyı anlatmaktan utanmakta ve bu konuda eğitimli doktorlara ulaşamamaktadır. Tedavi etkenlere göre değişmekte, bazı hastalarda tekli tedavi ile iyileşme olur iken, diğerlerinde çoklu tedavi protokolleri uygulamak gerekmektedir.
Antibiyotik veya mantarlara yönelik tedavi
Antienflamatuar tedavi
Steroidler
Lokal anestezi sağlayan kremler
Östrojen kremler
Antidepresan veya antikonvülsan ilaçlar
Pelvik taban fizyoterapisine ilave botoks enjeksiyonları
Ağrıya karşı bilişsel davranış tedavisi Çok ağır seyreden vakalarda zor ve çok özel bir cerrahi prosedür olan vestibulektomi yani sinir uyaranlarca, vulvada zengin olan vestibül denilen dokunun çıkarılması ameliyatı yapılmalıdır. Heparin tedavisi, vulvodininin genetik olarak aktarıldığı hastalarda başarılı sonuçlar vermektedir. Düşük yoğunluklu şok dalgası tedavisi kullanarak yapılan öncü bir araştırma; vulvodini tedavisinde ileride kullanılması için umut verici olsa da tedavi protokolüne henüz alınmamıştır.
AĞRIYI AZALTMAYA YÖNELİK ÖNLEMLER
Tahriş edici olabilecek ürünlerden ve eşyalardan kaçının.
Yüzde 100 pamuklu iç çamaşırı giyin, normal pedler tahriş ediyorsa organik pamuklu pedler kullanın.
Uyurken iç çamaşırı giymeyin.
Vajinal duştan kaçının.
Cinsel bölgenizde parfüm, boya, şampuan, deterjan ve deodorant gibi tahriş edici maddelerden kaçının.
Cinsel bölgenizi sadece ılık su ile temizleyin.
Vajinal kurulukta; suni aroma veya boya içermeyen, tahriş etmeyen kayganlaştırıcılar kullanın.
İdrar yaptıktan sonra cinsel bölgenizi durulayın ve kurulayın.
Banyodan sonra, nemi tutmak ve cildi korumak için koruyucu içermeyen bir yağ sürün.
Cinsel bölgenizi asla saç kurutma makinesiyle kurutmayın.
Dar tayt ve pantolon gibi giysileri giymeyin.
Yanma hissi varsa soğuk jel pedleri kullanın.
Dr. Dilek USLU
