Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2015 yılına ilişkin İllerde Yaşam Endeksi'ni açıkladı.Buna göre, Isparta, yaşam endeksinde en yüksek endeks değeri 0,6745 ile ilk sırayı aldı. Isparta'yı sırasıyla 0,6737 ile Sakarya ve 0,6553 ile Bolu takip etti. Endekste son sırayı en düşük endeks değeri 0,2765 ile Muş aldı. Muş'u sırasıyla 0,2936 ile Mardin ve 0,2975 ile Ağrı izledi.
Barınma ve yaşam alanı olarak kullanılan ve özellikleri itibarıyla birey ve hane halkının yaşam kalitesinde etken olan konut boyutu endeksinde en yüksek değeri 0,9369 ile Sakarya aldı. Sakarya'nın ardından 0,9304 ile Sinop ve 0,9247 ile Bolu gelirken, Ardahan en düşük konut endeks değeri 0,0860 ile son sırayı aldı. Ardahan'ı 0,1647 ile Ağrı ve 0,1675 ile Mardin takip etti.
Kişilerin maddi olarak daha çok kaynağa erişebildiği bir hayat sürmelerini sağlayan, onlara yeteneklerini geliştirme, toplum içinde yararlı hissetme ve özgüvenini arttırma yoluyla yaşamını iyileştirme imkanı sunan çalışma hayatı boyutunda en yüksek endeks değerini 0,7921 ile Zonguldak alırken, bu kenti 0,7063 ile Bilecik ve 0,7023 ile Kütahya izledi. Çalışma hayatında son sırada 0,0890 ile Batman yer alırken, Mardin 0,0956 ve Şırnak 0,1663 endeks değerini gördü.
Kişilerin temel ihtiyaçlarını karşılama ve ekonomik ve kişisel risklere karşı korunma imkanı sunan gelir ve servet boyutunda en yüksek endeks değeri 0,8788 ile İstanbul'da görülürken, ikinci sırada 0,7972 ile Ankara, üçüncü sırada ise 0,6553 ile İzmir geldi. Gelir ve servet endeksinde son sırayı 0,0191 ile Adıyaman alırken, bu şehri sırasıyla 0,0646 ile Ağrı ve 0,0740 ile Ardahan takip etti.
SAĞLIK ENDEKSİNDE DE İLK SIRA ISPARTA'NIN OLDU
Genel sağlık durumu, sağlık altyapısı ve imkanlarının yeterliliği, sağlık hizmetlerinden memnuniyet açısından yaşam kalitesiyle doğrudan ilgili olan sağlık boyutu endeksinde en yüksek değeri 0,8408 ile Isparta aldı. Isparta'dan sonra sırasıyla 0,8023 ile Bolu ve 0,7695 ile Rize gelirken, sağlık endeksinde son sırayı 0,3014 ile Ağrı aldı. Ağrı'dan sonra 0,3192 değeri ile Kilis ve 0,3308 ile Şırnak yer aldı.
Bireylerin topluma ve ekonomiye verimli bir şekilde katılması için gerekli bilgi, beceri ve yeterliliklerin sağlanmasında öneme sahip eğitim boyutu endeksinde ilk sırayı 0,7468 değeriyle Tunceli aldı. Tunceli'yi sırasıyla 0,7370 ile Isparta ve 0,7036 ile Amasya izledi. Eğitim endeksinde en düşük endeks değeri 0,0966 ile son sırada Hakkari bulunurken, Şırnak 0,1634 ve ağrı 0,2045 değerine sahip oldu.
EN GÜVENLİ İL ARTVİN
Mevcut ve gelecekteki sağlığa ve sürdürülebilir yaşama doğrudan etkisi bulunan çevre boyutuna ilişkin endekste ise ilk sırayı 0,8111 değeri ile Kastamonu alırken, bu şehri 0,7949 ile Karabük ve 0,7558 ile Bilecik izledi. Çevre endeksinde en düşük endeks değeri 0,1955 ile son sıraya Iğdır yerleşirken, Muş 0,2469, Hakkari 0,3111 değerini gördü.
Bireylerin en temel ihtiyaçlardan biri olan ve diğer yaşamsal faaliyetlerini sürdürmeleri için ön koşul sayılabilecek güvenlik boyutu endeksinde en yüksek endeks değeri 0,8222 ile ilk sırada Artvin bulunurken, Sinop 0,7860 ve Gümüşhane 0,7697 değerlerini aldı. Güvenlik endeksinde 0,3210 ile son sıraya Muğla yerleşirken, bu şehri 0,4041 ile Kilis ve 0,4114 ile Antalya takip etti.
İnsanların yaşadıkları ilde yaşamını ilgilendiren konularda taleplerini, isteklerini duyurması ve yönetime katkı sağlaması açısından önemli bir boyut olan sivil katılımda en yüksek endeks değeri 0,7967 ile ilk sırayı Sakarya aldı. Sakarya'yı sırasıyla 0,6512 ile Kocaeli ve 0,6179 ile Sivas izledi. Sivil katılım endeksinde son sırayı 0,1017 ile Hakkari alırken, Ağrı 0,1433 ve Muş 0,1773 değerlerine sahip oldu.
ALTYAPI HİZMETLERİNE ERİŞİMDE İLK SIRA İSTANBUL'UN
Yaşanılan alanda altyapı hizmetlerine erişilebilme kapasitesi ve memnuniyetini göstermesi açısından yaşam kalitesinin önemli bir boyutunu temsil eden altyapı hizmetlerine erişimde, en yüksek üç endeks değerini 0,9592 ile İstanbul, 0,7483 değeriyle İzmir ve 0,7355 ile Ankara alırken, altyapı hizmetlerine erişim endeksinde en düşük değeri 0,0320 ile Hakkari aldı. Bu ili, 0,0989 ile Muş ve 0,1604 ile Ardahan takip etti.
Güçlü toplumsal ilişkilere, çeşitli sosyal faaliyetlere sahip olma yoluyla bireylerin sağlık, çalışma hayatı gibi diğer yaşam boyutlarını da olumlu etkileyen sosyal yaşam endeksinde ilk sırada 0,6747 ile İstanbul bulunurken, Uşak 0,6534 ve Bolu 0,6441 değerlerine sahip oldu. Sosyal yaşam endeksinde en düşük değer 0,1912 ile Şırnak'ın olurken, Mardin 0,1965 ve Adıyaman 0,2034 değerini aldı.
İnsanların yaşamlarının farklı zamanlarında ve alanlarında ortaya çıkan ihtiyaç ve isteklerinin karşılanmasından doğan tatmin düzeyini ifade eden yaşam memnuniyeti boyutunda en yüksek endeks değerinde ilk sırayı Sinop alırken, Sinop'u sırasıyla 0,9655 ile Afyonkarahisar ve 0,9510 ile Bayburt takip etti. Yaşam memnuniyeti endeksinde son sırada Tunceli bulunurken, bunu 0,1062 ile Osmaniye ve 0,1875 ile Diyarbakır izledi.
TÜİK'İN İLK ÇALIŞMASI
TÜİK'in açıklamasında, son yıllarda ekonomik boyutun yanı sıra yaşamın diğer boyutlarını da içine alan bir kavram olan toplumsal ilerlemenin ölçümüne yönelik çalışmaların yoğunluk kazandığı ve birey odaklı bu yeni ölçümde objektif ölçütler ve bireylerin öznel algılarının birlikte kullanıldığı kaydedildi. Bu bağlamda TÜİK'in ilk defa bireylerin ve hane halklarının yaşamını objektif ve subjektif göstergeler kullanarak yaşam boyutları ayrımında il düzeyinde ölçmeye, karşılaştırmaya ve zaman içinde izlemeye yönelik bir endeks çalışması yaptığı, çalışmayla ildeki yaşamın tüm boyutlarıyla izlenmesine ve iyileştirilmesine altlık oluşturacak bir gösterge sistemi geliştirildiği bildirildi.
İllerde yaşam endeksi, konut, çalışma hayatı, gelir ve servet, sağlık, eğitim, çevre, güvenlik, sivil katılım, altyapı hizmetlerine erişim, sosyal yaşam ve yaşam memnuniyeti olmak üzere yaşamın 11 boyutunu kapsıyor ve 41 göstergeyle temsil edilen bu boyutları tek bir bileşik endeks yapısı içinde sunuyor. Endeks 0 ile 1 arasında değer alıyor ve 1'e yaklaştıkça daha iyi bir yaşam düzeyini ifade ediyor.
