Dünya güzel günlere mi hazırlanıyor?
Yoksa savaş mı geliyor?
Yazarlar çizerler, sanatçılar, insan üzerine kafa yoranlar bu işi bilir veya sezerler mi acaba?
Hep öyle sanılır ama bana sorarsanız, bu bir yanılgıdır!
Geleceği kuranlar vardır. Siyasetçiler, stratejistler, büyük patronlar, askerler, vd.
Bir de "yaklaşmakta olan" neyse, onu sezenler vardır. Onlar da genellikle kendi halinde insanlardır.
Sanatçıların, yazarçizerlerin, düşünürlerin kafası fikirler, bilgiler ve en çok da kendileriyle öyle doludur ki, dünyaya sezgileriyle bakma ve geleceği algılama yetileri güdükleşir.

***
Bugün cumartesi ya...
Gelin hafiften dalgacı bir tarih gezisi yapalım...
1913 yılının Avrupa'sına gidelim...
Mesela Viyana'ya...
Freud şehrin ruh halini elinde tutmaktadır. "Rüyaların Yorumu" yayımlanmış, bundan esinlenmiş okumuş yazmış takımı kendi rüyalarını mıncıklamaya başlamıştır. Freud bile eğlenir bununla. "Şimdiden tebrikler, çiçekler yağıyor" diye yazar; "sanırsınız rüyalarımızın önemi meclis tarafından onaylandı."
***
Aynı yıl, Prag'da Kafka'nın tek bir derdi vardır. Felice'ye aşkının sonu ne olacaktır? Ona durmadan mektuplar yazar. Arada evlilikten korkusunu da şu sözlerle açar: "Kendimde asla baba olma cüretini bulamıyorum." 1913 Mart'ında Felice'yle Berlin'de zorluklar içinde buluşur. Bir ağaç kütüğünün üzerinde oturup konuşurlar.
Dönüşte kaleme aldığı mektupta "Biliyor musun, şimdi her zaman olduğundan daha çok bir mucizesin benim için" diye yazar.
***
1913 yılının mayıs ayında o eşsiz şair Rilke Paris'tedir. Yazmıyor, sadece yaşamaya çalışıyordur. Zaman zaman Andre Gide, Stefan Zweig ve Romain Rolland'la buluşur. Bir ara şöyle yakındığı işitilir: "İnsanlar bana dokunuyor."
"The Great Illusion" (Büyük Yanılsama) adlı kitabıyla ünlenen Norman Angell 1913 Haziran'ında "Alman Öğrencilere Açık Mektup"unu yayımlar. Tezi şudur: "Dünya globalleşme çağındadır ve bir daha asla büyük bir savaş çıkmayacaktır."
***
Hele 1913 yazındaki Venedik!
Herkes oradadır. Şairler, besteciler, mimarlar.
Umut dolu geleceğe kadeh kaldırırlar.
O yılın sonbaharına gelince...
Adolf Hitler hâlâ sanatçı olmakta ısrarlıdır. Bazı suluboyalarını satarak gelir elde etmektedir.
Meraklısı o yılın daha çarpıcı detaylarını Florian Illies'in "1913, Fırtınadan Önce" adlı kitabında bulabilir.
Ama biliyoruz...
Çok geçmeden tarihin o güne kadar gördüğü en büyük savaş patlak verecektir.
28 Temmuz 1914'te...
Hani sonra bütün tarihçilerin "göz göre göre geldi" dediği ve Alman genelkurmayının savaşa giden yolları bilerek döşediği Birinci Dünya Savaşı.