Rus Ortodoks'larının dini lideri Patrik Kiril'in "Breguet" marka altın bir kol saatine sahip olduğunu gizlemeye çalışması bu ülkede tartışmalara sebep oldu.
Aslında irdelenmesi gereken konu Breguet için ödenen 30 bin dolar gibi yüksek bedelden ziyade, bir din adamı ile saat arasındaki ilişki olmalıydı.
Çünkü çağlar boyu "Zaman" kiliseye veya ruhban sınıfına ait bir olguydu.
Gerçi Çin'den Ortadoğu'ya ve Avrupa'ya uzanan coğrafyalarda, güneş saatleri veya suyla çalışan saatler türü zamanı ölçme aygıtları vardı.
Ama düzenli çalışan zemberekli mekanik saat icat edilene kadar, insanlar en doğru zamanı kiliselerin çanlarına kulak vererek anlarlardı.
İlk zemberekli saat...
Özellikle uzun deniz yolculuklarında geminin bulunduğu yeri bilmek için zamanı da bilmek gerektiğinden, bir kum saatinin başında bulunan görevli, kum saatini her ters çevirdiğinde, bir ipe düğüm (knot) atardı. "Knotical Miles" (Deniz mili) kavramı da buradan türememiş midir?
Londra'dan İskenderiye'ye yapılacak deniz yolculuğunda, sarsıntılardan etkilenmeyecek ve bir saatten fazla hata yapmayacak mekanik bir saat icat edene İngiliz Kraliyet Akademisi'nin 20 bin sterlin ödül verileceğini ilan etmesi ertesinde, bunu bir İngiliz (John Harrison) 1761'de başardı.
Çanlar yine çalıyor ama...
Harrison'un saati yapılan denemelerde 10 haftada sadece 5 saniye geri kalmıştı.
Bu saati ilk kullanan da Avustralya'ya ve Hawaii'ye ilk giden Avrupalı Kaptan Cook (1728-79) oldu.
Zemberekli mekanik saatin yapılması ile artık "Doğru Zaman" kilisenin malı olmaktan çıktı.
Gerçi yine kiliselerin çanları saat başı çalar veya biz Müslümanlar iftar vaktini saate bakarak değil ezana ve top sesine kulak vererek anlarız. Ama artık zaman hepimizin kolunda veya cep telefonumuzun ekranındadır.
Rus Patrik Kiril'in kolundaki saat de Fransız saat ustası Abraham-Louis Breguet'in 1775'te Paris'te yarattığı markanın bugüne yansıyan bir ürünü.
Neden pahalı saat alınır?
Bugün saat ve genel olarak kol saati işportalara düşmüş ve çok ucuzlamış bir aygıt olmasına rağmen, çok büyük paralar ödenerek alınan saatler de var.
Cenevre Saat Fuarı'ndaki bir saatçi bunu şöyle izah etmişti:
-Sahip olduğunuz Ferrari'yi veya Bentley'i lokantaya sokup garsonlara ve diğer müşterilere gösteremezsiniz. Bunun yerine pahalı saatinizi gösterirsiniz.
Kısacası Patrik Kiril'in Breguet tutkusunu anlamak mümkün.
Saatler ve markaları bizim edebiyatımıza da girmedi mi?
Mesela Ümit Yaşar da, 1950'lerde yazdığı "Saatler" şiirinde çeşitli saat markalarını sıraladıktan sonra, o dönemde İş Bankası Genel Müdürü olan Ahmet Dallı için "Ahmet Beyefendi eşref saati kullanır" dememiş miydi?
Yine bir Ümit Yaşar şiiriyle noktalayayım bu yazıyı:
"Tanrım/ Paran yoksa biz verelim/ Kendine bir saat al/ En iyisinden/ Bir daha zamanı şaşırma/ Vakitli vakitsiz öldürme bizi"
