İngiliz yapımı "Kraliçe" (The Queen) başlıklı filmi Digiturk'te yeniden izlerken "Siyasette büyük akıl nedir" sorunsalına yine takıldım. Bugün de iktidarı icraat yapmak yerine kavga etmeye yönlendirenler var olduğuna göre, bu sorunsalı yeniden ele almak doğru olur. Türkiye'nin bütünlüğüne dönük büyük komploların sahnelendiği bu günlerde, siyasetçilerin "Büyük akıl" kavramını yeniden değerlendirmeleri şarttır.

Lady Diana'nın ölümü
Helen Mirren'in başrolde olduğu 2006 yapımı "Kraliçe" filmini izleyenler hatırlar... Bu filmde Lady Diana'nın, 1997 Ağustos'unda Paris'teki bir trafik kazasında ölmesi ile başlayan bir haftalık süreç ele alınır. O sırada Tony Blair 18 yıl aradan sonra ilk kez İşçi Partisi iktidarı ile Başbakan olmuştu. İngiltere'ye yeniden yapılanmayı ve modernleşmeyi vaat ederek Muhafazakâr iktidarlara son vermişti. Kraliçe ve Kraliyet ise, ülkedeki muhafazakârlığın hem simgesi, hem de kalesidir.

Kraliyete öfke
Lady Diana'nın sevgilisi Dodi Fayed'le birlikte can verdiği kaza haberi gelince, Kraliçe, sevmediği bu eski gelininin kaderine pek üzülmüyor. Oğlu Prens Charles'ı ve torunlarını da yanına alarak, İskoçya'ya tatile gidiyor. Oysa o sırada İngiliz halkı, Lady Diana'ya bir azizeymiş gibi tapınma derecesinde sevgi gösterilerine başlamıştır. Londra'daki Buckingham Sarayı'nın kapısı önüne on binlerce kişi, çiçekler bırakmaktadır. Saray'ın ve Kraliçe'nin ölüme karşı gösterdiği umursamaz tavır, sonunda halk kitlelerinin, Lady Diana'ya karşı seslendirdiği sevgiyi, "Kraliyet'e karşı" öfke şekline dönüştürüyor. Kraliyetin sona ermesini isteyen İngilizlerin oranı da giderek yükselmektedir. "Modernleşme" politikalarında güçsüzleşmiş ve yıpranmış bir Kraliçe, bu tabloda Blair'e engel olamayacaktır.

Blair'in tercihi
Ama Tony Blair beklenenin tam tersini yapıyor. Önce Diana için "Halkın Prensesi" ifadesini kullanarak bir konuşma yapıyor. Sonra Kraliçe'yi ikna edip, Saray'ın çatısındaki bayrağı yarıya indirtiyor, Diana için devlet töreni düzenlenmesine Kraliçe'den onay alıyor. Hem Kraliçe'ye televizyonda Diana'yı öven bir konuşma yaptırtıyor, hem de hanedanın "Westminster"deki törene katılmalarını sağlıyor.

Neden böyle yapmış?
Bu şekilde Tony Blair "Kraliyet"i kurtarmış ve itibarını yeniden elde etmesini sağlamıştır. Filmdeki bir sahnede, kendisini eleştiren eşi ile Blair arasındaki tartışma sahnesi vardı. Cherie Blair kocasına "Sana ne oldu, muhafazakârlaştın" diye çıkışınca, şu cevabı veriyordu Tony Blair:
- Ben ülkemde reformlar yapmak, ülkeme hizmetler vermek için Başbakan oldum. Monarşi ve cumhuriyet arasındaki rejim tartışmalarını körükleyip iktidar yıllarımı bu tartışmaların arasında geçirirsem, hiçbir icraat yapamam.

Özal örneği
Bu filmi seyrederken Turgut Özal'ın benzer bir savı bana seslendirmesini hatırladım.
18 Haziran 1988'deki ANAP Kongresi'nde Kartal Demirağ adındaki bir suikastçı, Başbakan Özal'a ateş ederek öldürme girişiminde bulunmuştu. Özal çok üst düzeyde iki ismi, suikastın içyüzünü anlamak için görevlendirdi. Suikastçının izi sürüldü, kimlerle temas ettiği, kimler tarafından finanse edildiği gibi bilgilere ulaşıldı. Ve sonra Özal bu dosyayı kapattırdı... Turgut Özal'ın "Anılar"ını yazarken kendisine "Suikast dosyasını neden kapattırdınız. Ulaşılan bilgileri ve bağlantılı isimleri neden kamuoyuna açıklamadınız" diye sorduğumda şu cevabı almıştım:

Amacım hizmet etmek
- Ben bu ülkeye hizmet etmek, reformlar yapmak ve büyük değişimi gerçekleştirmek için Başbakan oldum. Eğer suikastın arkasındaki isimleri açıklasaydım, iktidar dönemim bir icraatın değil, polis -adliye haberlerinin dönemi olurdu. Ülkenin önemli kurumları tartışma odağına gelirdi. Ben bu tercihi yapıp suikast dosyasını kapattım.
Siyasette "Büyük Akıl" galiba böyle olaylarda ortaya çıkıyor. Buna benzer tercihlerin iktidarların önünde her zaman bulunduğunu unutmayalım...