Bazı çocuklar, aileleri ya da öğretmenleri tarafından sık sık "Bunun davranış sorunu var," sözleri ile tanımlanıyor. Davranış sorunları birçok nedenle olabilir. Oysa davranım bozukluğu ciddi bir sorunun kendisidir. Tedavi edilmediği, iyi ele alınmadığı zaman ergenlik ve erişkinlik döneminde ciddi sorunlara yol açar. Sık sık başkalarına kabadayılık yapma, tehdit etme, kavga başlatma, zarar verecek sopa, taş, şişe gibi şeyleri silah olarak kullanma, insanlara ve hayvanlara acımasız davranışlar, gasp, hırsızlık, cinsel saldırı, yangın çıkarma, başkalarının malına isteyerek zarar verme, hırsızlık, aldatma amaçlı yalan söyleme, evden ve okuldan kaçma, habersiz eve gelmemek bu hastalığın bulgularıdır. Üç yaş altında bunların çoğunu yapabilme yeteneği olmadığından tanı konulmaz. Tabii ki bu bulgular birden ve şiddetle başlamaz. Belirtiler başkalarına zarar verici düzeye gelmeden hafif hafif başlamıştır. Ağır olgularda öldürmeye kadar giden saldırgan davranışlar olabilir. 10 yaşından sonra başlamışsa, o zaman ergenlik tipi davranım bozukluğundan söz edilir. Çocukluk döneminde başlayan davranım bozukluğu daha ağırdır. Davranım bozukluğunun çeşitli nedenleri olabilir. Bunlardan biri bazı nörobiyolojik etkenlerdir. Ayrıca bazı fiziksel hastalıklar (sara, santral sinir sistemi harabiyeti gibi) nedenler arasında değerlendirilir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu da doğru zamanda, uygun tedavi edilmezse davranım bozukluğuna dönüşür. Bu nedenle de dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun erken tanısı ve tedavisi ayrıca önem taşımaktadır. Babanın ev içinde ilgisiz, uzak ya da aileyi terk etmiş olması, babaların da benzer davranışları olduğu, alkol veya madde bağımlısı olduğu saptanabilir. Annelerde ise depresyon, somatik yakınmalar, kişilik bozuklukları bulunmaktadır. Anne baba tarafından küçük yaşta terk edilmiş olmak gibi, geniş ailede yaşayıp, özellikle tek ya da büyük erkek çocuk olması nedeniyle tüm akrabalar tarafından aşırı şımartılmış, her isteği karşılanmış, sınır koyulmamış olması da sorundur. Kargaşa olan bir ailede büyüyen çocuklar, isteklerini ancak ısrarcı ve yıkıcı davranışlarla alabildikleri için bunu model alır ve engellenmeye dayanamazlar.
BİRKAÇ YÖNTEM UYGULANMALI
Bazen de sosyo-ekonomik olarak yetersiz olan çocuklar, isteklerini kolay ve kabul görmeyen yollardan gidermeye çalışırlar ve yaşadığı çevrede bu davranışlar sosyokültürel olarak, bir anlamda onaylanıyor olabilir. Cinsel ve fiziksel kötü kullanıma uzun süre maruz kalan çocukların kendileri de benzer davranışlar gösterirler. Hem saldırganlığı öğrenmiş ve kanıksamış olmaları nedeniyle hem bunu kendini koruma yöntemi olarak benimseyip en ufak davranışa saldırgan yanıt vermeleri nedeniyle hem de sözel olarak dile getiremedikleri çaresizliklerini saldırgan davranışlarla ortaya koymaları nedeniyle bu çocuklar davranım bozukluğu için risk altındadır. Tedavi zordur ve birkaç yöntemi birlikte uygulamak gerekir. Uzmanın yanı sıra aile, okul ve yaşadığı toplum da tedaviye katılmalıdır. Dürtülerini, öfkelerini kontrol etmeyi öğretmek, destekleyici psikoterapi vermek, duruma göre bunlara destek olan ilaçlar kullanmak, aileye kontrolü ve çocukla doğru ilişkiyi öğretmek, bu çocukları başarısızlar diye eğitim sisteminin dışına, sokağa atarak öfkelerini arttırmak yerine sistemin içinde uygun eğitim vermek, kötü özdeşim yapacakları film, yazı vb şeyleri denetlemek tedavinin parçalarıdır. Bunları yapabilirsek, çocukları ve toplumun geleceğini doğru yönlendirebiliriz. Ama yapmazsak çocuk ve ergen suçlular, alkol ve madde bağımlısı çocuklar, büyüdüklerinde de sorunları iyice artmış, üretken olmayıp toplum huzurunu bozan erişkinler olurlar.
