Sürekli bazı kurulların sırayla toplantılar yaptığı, zirvelerin gerçekleştirildiği İzmir'de, Ege'ye de yansıyan, bazen elde olmadan gündemin teslim alındığı kısır tartışmalar, genelde ekonomik pastanın büyüklüğü ve kentsel dönüşüm süreçlerinde tıkanıp kalıyor. Gerçekçi, objektif yaklaşırsak, İzmir'de son yıllarda çok önemli işler de yapıldı; ama değişim ve dönüşüm süreçlerinde, ortaya (her ikisinde de iktidar partisi belediye başkanlığı mazereti olamayacağı için örnekliyorum) Eskişehir gibi etkileyici bir tablo çıkmadı. Bu nedenle kentsel dönüşüm süreçlerini derinlemesine tartışma konusu yapmak, dar bir çemberin içine sokmak yerine, artık 2014 yılına kadar yapılacaklara, şu an yapılanlara bakmak gerekli. Ayrıca iki İzmir milletvekili olan icracı bakanların verdikleri sözler doğrultusunda, attıkları somut adımları görmek, onları gönüllüce teşvik etmek, İzmir'le ilgili projelerin sıkı takipçisi olmak, İzmir'in geleceği için şu anda en anlamlı olanı. Üstelik bunları yaparken siyaset dışı buluşma platformları yaratabilmek, İzmir için samimi ve geliştirici. Siyaset dışı buluşmaların en önemlisi de 'hizmet koalisyonları' oluşturabilmekten geçiyor.
***
Yine İzmir'e ve bölgeye daha geniş ufuk ile bakabilmenin bir yolu da, dünyadaki gelişmeleri çok iyi okumaktan, örneğin 'küresel şehir' kavramını da, iyi anlamaktan geçiyor. Dünyanın yeni küresel düzeninde, artık şehirler ve oynadıkları roller, sosyologların da temel ilgi alanında. İlk olarak 1998 yılında, önemli sosyolog yazar Saskia Sassen, şehirler ve küresellik bütününde, en önemli katkıyı yaptı: Evrensel şirketlerin dev karargahlarının olduğu, finans, teknoloji ve danışmanlıklar zincirine sahip şehirleri ilk kez 'küresel şehir' olarak niteledi. Sassen'in Global City-1991 araştırması, üç tipik örnek şehre dayandı: New York, Londra ve Tokyo
***
Bu sürece daha sonraki yıllarda İngilizler'in önemli sosyologu Anthony Gıddens de katıldı. Elbette bu arada başka 'küresel şehir' özellikleri taşıyan merkezler de eklenmişti.
Gıddens, Sassen'in yaklaşımını genişletirken, bu şehirlerin bir zamanlar İzmir'in de taşıdığı gibi geçmişlerinde sürekli dünya ticaretine ev sahipliği yapma özelliklerini vurguluyordu.
Küresel şehirlerin temel özellikleri ise Gıddens'e göre dört temel kategoride toplanıyordu:
1. Bu şehirlerde küresel ekonominin "komuta merkezleri", aynı zamanda yönetim ve siyaset üretim merkezleri haline geliyor.
2. Bu şehirler, finans ve özel hizmet firmalarının anahtar konumundaki mekanlar durumundadır.
3. Bu şehirler, yeni sanayiler için üretim ve yaratıcılık alanlarıdır.
4. Bu şehirler, finansal ya da hizmet sanayilerinin, aldığı, sattığı ya da ıskartaya çıkardığı ürünler için bir pazar konumundadırlar.
Sassen'in çalışmasını geliştiren Gıddens'e ve bu nitelemeye ilgi duyan diğer yazarlara göre, New York, Tokyo, Londra çıtasının safına katılan çok sayıda şehir vardı.
***
Bunlar ise Hong Kong, Singapur, Chicago, Frankfurt, Los Angeles, Milano, Zürih ve Osaka gibi şehirlerdi. Bu şehirler iş ve finans dünyası için büyük birer merkez olma özelliği taşıyorlardı. Yine Gıddens'e göre, bu şehirlerin altında küresel ekonomik ağın, düğüm noktaları olabilecek, bir dizi yeni "bölgesel merkez" ortaya çıkıyordu.
Yine taşıdığı bölgesel yaklaşım ve özellikler nedeniyle Madrid, Sao Paola (Brezilya'dan EXPO 2020 için İzmir'in rakibi), Moskova, Seul, Jakarta ve Buenos Aires gibi şehirler.
Bu şehirler de hem çevreleri ve bölgesel bütünlükleriyle (Daha önceki yazılarımızda değindiğimiz kent havzası kavramının somut halinin temsili) hem de yeni oluşmakta olan pazarlar için önemli birer etkinlik merkezi haline geliyorlardı. Bu kavramlar ile EXPO 2020'ye, İzmir'in 'küresel şehir' meselesinde nereye konabileceğine, bölgeye bu noktadan nasıl bakılabileceğine Ege ile bu çerçevede nasıl bütünleşeceğine yönelik fikrimizi ise bir başka yazımıza bırakalım. Bu konuda Ege'den ve İzmir'den gelecek fikirlerinizi de bu köşeden paylaşmayı dilerim.
