John Stapp'i tanır mısınız? Üzülmeyin, çünkü onu tanımayan pek çok kişi var. Oysa dünyada milyonlarca kişi hayatını ona borçlu... National Geographic kanalında ilgiyle izlediğim belgesellerden biri de Gerçek Kahramanlar adlı yapım. Belgesel, kendisini insanlığa adadığı halde fazla tanınmayan gerçek kahramanların hikayesini anlatıyor.
Geçenlerde sıra John Stapp'e gelmişti. Albay Stapp, pervaneli uçaklardan jet motorlarına geçildiği yıllarda ABD'nin en cesur test pilotlarından biriydi. Uçakların hızlanması ile beraber G kuvveti ile baş etmek, pilotların en büyük sorunu haline gelmişti. Sürat; yer çekimi kuvvetini katlıyor, kokpitteki pilotlar manevralar sırasında ağırlıklarının birkaç mislini üzerlerinde hissediyor, kanları çekiliyor, gözleri kararıyor, bayılıyor, hatta hayatlarını kaybediyorlardı.
Stapp, insanoğlunun sınırlarını test etmeye karar verdi. Çölde kendi kurduğu bir ray sistemine jet motorlarıyla çalışan bir kızak koyup üzerine oturdu. O güne kadar pilotların en fazla 18G kuvvetine dayanabileceği öngörülüyordu. Stapp, müthiş denemesinde saatte tam 965 kilometre hıza çıkacak, sonra sadece iki saniye içinde duracaktı. Bu deney sırasında tam 46G kuvvetine maruz kalacaktı. Stapp, denemeden önceki bir hafta boyunca evde gözlerini bağlayarak dolaştı. Basit işlerini gözleri görmeden yapmaya çalıştı. Çünkü bu deneyden sonra büyük ihtimalle gözleri görmeyecekti. Son akşam uzun uzun gün batımını seyretti. Muhtemelen bu, gördüğü son gün batımı olacaktı.
Ertesi gün deney gerçekleştirildi. Stapp'in göz yuvarları yerlerinden oynadı. Tüm göz çukuru kan çanağına döndü. Ancak birkaç hafta sonra görme yeteneğini yeniden kazanabildi. Ama bu testin sonunda uçak kokpitleri yeniden düzenlendi, emniyet kemerlerinde ve fırlatma koltuklarında uygulanan yeniliklerle pek çok pilotun hayatı kurtulmuş oldu.
Stapp daha sonra pilotların uçaklardan daha çok, otomobillerde öldüğünü öğrenince; hayatını, emniyet kemerlerinin trafikte kullanılmasına adadı. Pek çok deneyde kendisini 'canlı kaza mankeni' olarak kullanmakta bir sakınca görmedi. Sayısız kez omurgası ve el bilekleri kırıldı, omuriliği zedelendi, görme bozuklukları yaşadı.
Geçirdikleri kazalarda emniyet kemeri sayesinde hayatta kalanlar, sanırım bugünden itibaren John Stapp ismini unutmayacaklardır.
