Elimde bir araştırma var. İsviçreli denetim devi KPMG, Türkiye'yi de kapsayan "Bir Suiistimalcinin Profili" araştırmasında, satınalma süreçlerinin toplam suiistimal içindeki payını %9 olarak belirlemiş. Satınalma süreçlerinin şeffaf, denetlenebilir hale gelmesinin "kayıp ve kaçakları" önleme boyutu bu...
Kamunun, kaynakları daha etkin kullanmak ve şeffaflık sağlamak için elektronik ihale projesi vardı. Akıbetini, ne derece verim alındığını bilmiyoruz fakat bu yöntemin denenmesi ve etkin kullanımı halinde, yalnızca kamunun değil, özel sektörün de çok büyük kazançları olacağı kesindir.
Dünya Bankası verileri bize elektronik ihale sayesinde kamu alımlarında %20 tasarruf sağladığını söylüyor. Zaman ve mesai kazanımı da cabası.
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin şekillendirdiği yeni ekonomik düzende belki de en önemli fark, bilginin paylaşımı sayesinde yarattığı verimdir. Herkesin her yerde ve herkese ulaştığı bu yeni düzlemde, işletmenizin değer zincirindeki her halkayı biliyor ve değer yaratmayan süreçleri fark edebiliyorsunuz.
İster özel sektör olsun ister kamu sektörü olsun, mal veya hizmet üretebilmek bilişim sayesinde oluşan imkânlar, bu alım süreçlerini bir yandan ekonomik hale getirirken diğer yandan şeffaflık ve hesap verebilirlik kavramlarıyla tanışmamıza da yol açmış bulunuyor.
İhale, bu alım süreçlerinin bildik adı. Türkiye'de ihale denince algılanan ilk kavram "yolsuzluk, usulsüzlük, kayırma" gibi olumsuz ifadelerle tanımlanıyor. İhaleler, kimin için yapılıyor olursa olsun birincil hedefi "ihtiyaç duyulan mal ve hizmetin en uygun şartlarda" alınmasıdır.
Bunu sağlayabilmek için Türkiye dâhil pek çok ülke yasalarını, gelişen ve karmaşıklaşan süreçlere uygun olarak sık sık değiştirmek zorunda kalıyor. Temel beklenti, ihaleye fesat karıştırılmaması. Mal ve hizmet alımında "yarar odaklı" davranılması. Fakat uygulamalar gösterdi ki en modern yasalar dahi ihalelerin "adil, fayda odaklı, yasal" olmasını sağlayamıyor.
Bilişim tam da bu noktada, ihtiyaçları doğru ölçeklemek, toplu alımlar sayesinde pazarlık gücü sağlamak ve elektronik ihale gibi yöntemlerle, kimin hangi standart için hangi fiyatı verdiğini şeffaflaştırıp, kazanamayanın da bunun sebeplerini görmesini sağlaması açısından fevkalade imkân sunuyor bizlere.
