Şeker bile tat vermiyor. İşiniz düzgün gitmiyorsa, çok rahatlıkla ödediğiniz vergileri artık ödemekte zorlanıyorsanız, çikolata bile sizi mutlu etmez...
Bayram öncesi bankalarla borç yapılandırmasına giden ve mutlu olmayan 6.5 milyon esnaf aynı şeyi söylüyor: "Alışveriş merkezleri bizi bitirdi."
Bayram öncesi İstanbul'un göbeğindeki dükkânlar boş.
Caddeler kan ağlıyor.
Alışveriş Merkezi (AVM) ise hareketli.
Peki, resmi kayıtlar AVM'lerin durumuyla ilgili ne söylüyor?
Basit bir hesap yapalım.
Türkiye'nin milli geliri 750 milyar dolar. Sanayi, 200 milyar dolarlık bir katma değer yaratıyor, yüzde 25'lik bir paya sahip.
Tarımın payı yüzde 10 ve ancak 60-70 milyar dolar katma değer yaratabiliyor. Ekonomide kamunun payı düştü, milli gelirden aldığı pay yüzde 10. Bu da 60-70 milyar dolar demek.
Geri kalan yüzde 55'lik pay ise hizmetler sektörüne ait. Hizmet deyince duruyoruz, toptan ve organize perakendeye odaklanıyoruz.
Sayısı 280'i bulan ve mantar gibi çoğalan alışveriş merkezlerini nasıl gözardı ederiz ki!
Sonuçta perakende 2010'da 130 milyar liralık ciro yaratmış ama tedarik borcu 90 milyar lira.
Gel de çık işin içinden!..

***
Demek ki hızlı büyüyen sektör, sermayesi olmadığı için taşıma suyla değirmen döndürmüş.
Daha çok borç, daha uzun vade stratejisi izliyor. Bu sürdürülemez bir durum.
Açık açık Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği'ne (AMPD) sormak lazım, hani, yarattığınız katma değer nerede?
Para kazanmak kolay mı?
Ticaret ülkesi Türkiye dönüşüm geçiriyor.
Üretici tüccarımız alışverişteki dönüşüm nedeniyle, "Nerede ucuz işgücü var, orada ucuz mal yaptırırım" diye yola çıkmış. Endonezya, Tayvan, Çin, ne fark eder. Üretim yaptırıp, maliyetleri tutturmaya çalışıyor.
Sağ olsun!
Türk halkı da küresel krizde yabancı ülke işçisinin maaşını ödüyor. Cari açık körükleniyor, kimin umurunda! Yurdum insanı toptan ve organize perakendeyi sevdi ya o bize yeter. Organize perakendenin pazar payı yüzde 55.
***
Peki, burada aslan payı kimin?
Devreye Alışveriş Yatırımcıları Derneği (AYD) giriyor. AYD Başkanı Hakan Kodal, pazar paylarının yüzde 35'e ulaştığını, geçen yıl 25 milyar dolar ciro yaptıklarını ve her sene bu rakamın yüzde 10 ile 15 büyüdüğünü söylüyor.
10 yılda alışveriş merkezlerine yan sanayisi ile birlikte 40 milyar dolarlık yatırım yapılmış.
Dış finansmanla yapılan bir AVM yatırımı 100-150 milyon doları buluyor, geri dönüşü 10 yıl. 20 bin metrekarenin üzerinde 110 AVM var. Hiçbir nitelik taşımayan 350 bin kişi de AVM'lerde istihdam ediliyor.
Eleştiriyoruz ama hakkını da teslim edelim.
AVM'ler ve organize perakende kayıt dışının panzehiri!..
Bunu gözardı etmeyelim.