Son dönemde dilimize sinsice sızan bir kelime: Cihadist ya da cihatçı. İslami terör, İslamcı militanlar gibi tamlamalarla birlikte arz-ı endam ediyor. Liberali, sosyalisti, muhafazakarı, akademisyeni, politikacısı bu kavramları sakız yapmış çiğniyor. En başta da gazeteciler.
Cihadist kavramı ilk olarak 11 Eylül terör saldırısından sonra kullanıldı. Kavramı icad edip yayanlar Oliver Roy ve Daniel Pipes gibi isimlerdi.
Meseleyi geleneksel İslam ve militan İslam gibi yetersiz kavramlar üzerinden tartışmaya açtılar. Bu ikisi arasında kendilerince bir ayrım yaptılar ve İslami terör gibi kavramları şiddet yanlısı bu küçük grupları tanımlamak için kullandıklarını söylediler. Bu, hiç tartışmasız, iki yüzlü bir yaklaşımdı.
Terör eylemleri, katılan kişilerin sayısı itibariyle, marjinal eylemlerdir. Terörist sıfatı tek başına ya da bir örgüt ismiyle birlikte kullanılır. Hıristiyan terörist, Musevi terörist, Budist terörist, Şintoist terörist denmez. Bunun aksini düşünmek, o dinle terör arasında bir özdeşlik kurmak demektir.
İnananları rencide eder.
Aynı şey etnik aidiyetler için de geçerlidir. Türkiye örneği üzerinden gidecek olursak Alevi terörist, Kürt terörist, Ermeni terörist demek gazetecilik etiğiyle ve entelektüel namusla bağdaşmaz. Çünkü, DHKP-C, PKK ya da ASALA Aleviliği, Kürtlüğü ya da Ermeniliği tanımlamaz. Aksi, ırkçılık ve nefret söylemidir.
Oryantalist ve İslamofobik
Roy ve Pipes'ın yaklaşımları İslamofobik bir arka plana sahipti. Oryantalizm ile birleşerek soğuk savaş sonrası dönemin ideolojisini kurguladı.
Bernard Lewis, Müslüman Öfkenin Kökleri makalesini 1990 yılında yayımladı. Bu izli mermiyi Samuel Huntington'ın Medeniyetler Çatışması Mı makalesi takip etti. Eski CIA başkanlarından James Wooley 1994'te İslam'ın komünizmden sonra Batı'nın başına musallat olan yeni tehlike olduğunu söyledi.
İdeolog ya da stratejistlerin böyle bir paradigma ortaya koyması kendi sorunlarıdır. Ama uydurdukları kavramlar basın tarafından benimsenip yayılırsa sorun küresel hale gelir. Bugün olduğu gibi.
İslami terör, İslamcı militanlar, cihatçı gibi kavramlar gayri ahlaki ve ayrımcıdır. Başlıca iki nedenle. Birincisi, herhangi bir din ile terörizmi özdeşleştirmek, terörün o dinin tabiatından kaynaklandığını iddia etmek yanlıştır. Tarihin bir döneminde, olağanüstü şartlar altında yapılmış zorlama yorumlar o dine ve inananların hepsine mal edilemez.
İkincisi, cehalet ve kötü niyet... İslam'da cihat kavramının silahlı mücadeleden çok daha geniş anlama geldiğini bilmemek, bilmezden gelmek. Üstelik bu silahlı mücadelenin hemen bütün dinlerce benimsenen şartlara bağlı olduğunu düşünmemek. Önyargı ile hareket etmek. Bazı olumlu kavramların peşlerine takılan olumsuz kavramların niteliğini değiştirdiğini fark edememek. Kötülemeye çalışırken çekici hale getirmek.
Umuyorum ki bu kavramlar daha fazla tahribata yol açmadan tedavülden kalkar.
