Disleksi nedir?

Disleksi, zekası normal ya da normalin üstünde olan çocukların yaşadığı nörolojik temelli bir öğrenme güçlüğüdür. Disleksi tanısının kesin konulabilmesi için çocuğun okuma-yazma faaliyetlerinin başlaması gerekir. Genellikle disleksili çocuklar ilkokula başladıklarında derslerini öğrenmede güçlük çekerler. Bu öğrenme güçlüğü henüz okula başlamamış 0-6 yaş grubundaki çocuklarda da gözlemlenir. Disleksi, dil sistemi ile ilgili bir bozukluktur. Disleksili çocuklar harfleri, kelimeleri karıştırır ve tersten algılarlar. Disleksi, zihinsel bir yetersizlik değildir. Yani bu çocukların zeka düzeylerinde bir sorun yoktur. Yapılan araştırmalara göre disleksili çocukların sayısal zekaları yüksektir. Matematik ve fizik derslerinde başarılıdırlar. Ayrıca sözel zekaları da sanılanın tam tersine oldukça güçlüdür. Bu kişiler özel yeteneklere sahip de olabilirler. Bunun en güzel kanıtı İzafiyet Teorisi'ni ortaya koyan Albert Einstein ve Rönesans döneminin büyük mimar, heykeltıraş ve ressam Leonardo da Vinci'dir. Ayrıca, sinema oyuncusu Tom Cruise, şarkıcı ve sinema oyuncusu Cher de disleksi sorunu olan ünlüler arasındadır.

Nasıl anlaşılır?

Özel öğrenme güçlüğü çeken çocuklar yaşıtlarına oranla gözle görülür şekilde çok daha hareketlidirler. Okul öncesi dönemde disleksili çocuklar ilk olarak hiperaktif olmalarıyla göze çarparlar. Okula başladıktan sonra da öğrenme ile ilgili bir sıkıntısı olduğu, anne-babaları tarafından fark edilir. Çok hareketli oldukları için sınıf içerisinde yerinde oturamazlar, dersi dinlemekte zorluk çekerler, ödev yapmak istemezler ve sabit bir yerde oturamadıkları için sürekli ayakta kalmak isterler. Disleksili çocuklar bebeklik döneminden itibaren az uyurlar, huysuz olurlar, çevresel değişikliklere aşırı tepki verirler ve az yemek yiyerek aslında diğer bebeklerden farklı olduklarını gösterirler. Disleksi ve aşırı hareketliliğin belirtileri 7 yaşından önce yavaş yavaş kendini göstermeye başlar, ancak fark edilmeyebilir. Okul döneminin başlamasıyla beraber dikkat eksikliğine ve aşırı hareketliliğe bağlı olarak öğrenmede sorunlar ortaya çıkarır. Disleksi erkek çocuklarda daha çok "aşırı hareketlilik" kızlarda ise "özel öğrenme güçlüğü" olarak kendini gösterir.

Belirtileri okul öncesi dönemde;

• Sürekli bir hareketlilik halindedirler, elleri ayakları kıpır kıpır olur.
• Gelişimsel açıdan bazı gecikmeler olabilir (Geç konuşma, geç yürüme gibi).
• Karışık ve uzun cümleleri anlamakta güçlük çekebilirler.
• Söylenenleri duyar, fakat anlıyor tepkisi vermezler.
• Yön kavramını (sağ, sol, yukarı, aşağı) öğrenmekte zorlanabilirler.
• Arkadaşlarıyla kolay uyum sağlayamazlar.
• Kolay organize olamazlar.
• Grup oyunlarında sabırsızlıklar gösterebilirler, hatta saldırgan tavırlar sergileyebilirler.
• Konsantrasyon güçlüğü çekerler.
• Genellikle dağınıklardır ve kuralları sevmezler.

Okul döneminde;

• Okumayı öğrenmede gecikmeler görülür.
• Okuma hızları yaşıtlarına göre yavaştır, okuduklarını anlayamaz ya da okurken kelimeleri atlarlar.
• b ve d, p ve q harfl erini, 6 ve 9 gibi sayıları ters algılayabilirler.
• Yeni sözcükleri yavaş öğrenirler.
• Harfl eri tanımada güçlük çekerler ve harfl erin sırasını karıştırırlar (için, çini vb.).
• Gün, ay, yıl gibi zaman kavramlarını karıştırırlar.
• Saati ve çarpım tablosunu öğrenmekte güçlük çekerler.
• Arkadaş ilişkilerinde uyum sorunu yaşarlar.
• Öfke nöbetleri ya da içe kapanma görülebilir.
• Ellerini kullanmakta hantallık gözlemlenir.