Hamilelik, birçok farklı alanda değişiklik yapmayı gerektiren, yaşamdaki en önemli dönüm noktalarından birisidir. Kadınların bu süreçte yaşadıkları değişimlere uyum sağlayabilmeleri ve karşılaştıkları zorluklarla baş edebilmelerinin; hem kendi sağlıklarını hem de gelişmekte olan bebeklerinin sağlığını olumlu yönde etkilediği şüphe götürmez bir gerçektir. Ancak zaman zaman anne adayının yeni bedenine ve bir bebek sahibi olma fikrine adaptasyon süreci zorlayıcı olabilir ve bu da stres, kendine güvensizlik, uyum sağlayamama gibi sorunları beraberinde getirebilir. İşte bu tür sorunlarla karşılaşmamak adına bazı noktalara dikkat etmekte yarar var. Psikolog Selin Anahar, hamilelik sırasında yaşanan değişimler karşısında mutlu ve huzurlu olmanızı sağlayacak öneriler verdi.

Hamilelik en büyük değişim

Hamilelik, kadınların hayatlarında belki de en fazla fizyolojik değişime uğradıkları bir dönem olarak düşünülebilir. Hormonel değişiklikler; kadınları fizyolojik ve psikolojik olarak anneliğe hazırlarken, bazen duygu durumunda yaşanan dalgalanmaların da tetikleyicisi olabilirler. Bu dönemde duygusal tepkilerde değişiklikler, daha hassas ve alıngan bir kişilik yapısı gözlemlenebilir. Bu noktada çevresindekilerin veya annenin kendisinin içinde bulunduğu duygu durumunun farkında olması oldukça önemlidir. Yapılan araştırmalar, hamilelik döneminde yaşanan yoğun stresin, bebeğin gelişimini olumsuz yönde etkilediğini gösterir. Dolayısıyla, eğer anne adayı başa çıkamadığını düşündüğü zorluklar yaşıyorsa, mutlaka bir uzmana danışmalı ve profesyonel destek almalıdır.

Yeniden tanımlama süreci

Hamilelik, kadınlar için önemli bir geçiş sürecidir. Artık birey, eş ya da çalışan kadın gibi rollere bir yenisi eklenmiştir; anne olmak. Özellikle ilk kez anne olacak kişiler bu geçişi daha belirgin yaşarlar. Bu geçiş sürecinin başarılı olabilmesi için birçok psikolojik ve fizyolojik faktörün ilişkili olduğunu unutmamak gerekir. Anne olmaya hazırlanan kadınlar; kendilerini yeniden tanımlamaya başlarlar, ilişkilerini ve kariyer hedeflerini yeniden gözden geçirirler. Bu yeni kimliklerini tanımlarken, beklentilerini sorgulamaları ve alacakları kararları uygulamaya ne kadar hazır olduklarının farkında olmaları, doğum sonrasındaki uyumu arttırması açısından önemlidir. Kendilerini fiziksel olarak da yeniden tanımlamaya başlarlar. Doğum ve sonrasındaki çocuk bakımıyla ilgili ne kadar bilgili olsalar da yapılan araştırmalar; kadınların, hamileliğin ilk başlarında vücutlarında meydana gelen değişiklikler konusunda yeterince bilgi sahibi olmadığını gösterir. Örneğin; özellikle hamileliğin ilk aylarında yaşanan mide bulantısı, kusma, yorgunluk ya da genel olarak kendini iyi hissetmeme durumu, çoğu kadının beklentisinden daha fazla olabilir. Bu durum, belki de hayatlarında ilk kez vücutlarının kontrolünü kaybettiklerini hissetmelerine neden olabilir. Buna ek olarak, fiziksel anlamda daha hassas olunan bu dönemde, bebeklerini güvende tutabilme kaygısı yoğun yaşanır.

"Kilo alma" dayatması sizi mutsuz etmesin

Bu fiziksel değişikliklerin sonucunda kişiler zaman zaman yeni oluşan vücutlarından memnun olmayabilir. Başka bir deyişle, hamilelik döneminde olumsuz bir vücut imgesi oluşabilir. Bu da karmaşık duyguları beraberinde getirir. Hatta bazı durumlarda bu vücut memnuniyetsizliğinin kötü beslenme alışkanlıkları, hamilelik sırasında sigara kullanımı ve doğum sonrasında daha az süre emzirme gibi sonuçlarla ilişkili olduğu bulunmuştur. Fiziksel görünüme dair yaşanan hoşnutsuzluğun kendilik değerini düşürdüğü ve böylelikle depresif belirtilere neden olabileceği düşünülebilir. Ayrıca, kişinin kendini diğerleriyle fiziksel olarak karşılaştırması ve toplumsal olarak dayatılan "zayıf olan güzeldir" algısı da bu olumsuz imaj algısını tetikleyebilir. Kadınları hamilelik sırasında yaşanacak kilo ve vücut değişimi konusunda bilgilendirmek, kendilerine dair olumsuz bakış açılarını iyileştirecek ve kendilik değerlerini yükseltecek çalışmalarda bulunmak oldukça önemlidir.

Sosyal destek çok önemli!

Sosyal destek alınması en kritik noktalardan bir tanesidir. Hamilelik sürecinde desteklenen kadınların, doğum sonrası dönemde daha az duygusal problemler yaşadığı görülür. Aileden, eşlerden ve arkadaşlardan alınan sosyal desteğin yanı sıra; hamilelik süresi boyunca doktorları tarafından yeterli bilginin verilmesi ve ihtiyacı olduğunda danışabileceği bir doktoru olması da kadınlara bilgilendirici bir destek sağlayabilir. Özellikle eşlerinden daha az destek alan ve daha az sosyal destek ağına sahip olan kişilerin doğum sonrası daha fazla psikolojik sıkıntılar yaşadığı gözlenir. Zaman zaman anneler ile yapılan paylaşım toplantılarına katılmak ya da hamilelik konusunda bilgilendirici gruplar, aktiviteler vs. içinde yer almak kişinin deneyimlerini paylaşabileceği güvenli bir ortam sağlaması açısından faydalı olabilir.

Rahat bir hamilelik için…

Doktor kontrolünde olun: Mutlaka hamilelik sürecini doktor kontrolünde geçirin. Düzenli kontroller, hem sizin kendi sağlınızı hem de bebeğinizin gelişiminin takibi açısından çok önemlidir. Yaşadığınız veya hamileliğin ilerleyen süreçlerinde yaşayacağınız fiziksel ve hormonel değişiklikler ile tedavi planı ve dikkat edilmesi gereken diğer konular hakkında doktorunuza danışın. Bu süreçte doktorunuzla kuracağınız güven ve işbirliği sizi hem destekleyecek hem de kendinizi daha rahat hissettirecektir.

Radikal değil yumuşak geçişler yapın: Günlük rutininizde ani ve radikal değişiklikler yapmak yerine, hamilelik sürecine uygun düzenlemeler yapmak geçiş aşamasının daha kolay atlatılması bakımından daha kolay olacaktır.

Egzersiz yapmak mutlu eder: Yapılan araştırmalar; daha aktif ve egzersiz ile geçirilen hamileliklerde kadınların daha az somatik ağrılar, depresif belirtiler, kaygı ve uykusuzluk problemleri yaşadıklarını gösterir. Bunun yanı sıra, egzersiz yapmak psikolojik olarak kendinizi daha iyi hissetmenize ve değişen fiziksel özelliklerinize dair daha olumlu bir bakış açısı kazanmanızda yardımcı olur. Hamileler için uygun bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza danıştığınıza emin olun.

Hobiler kaygıyı azaltır: İlgilendiğiniz ve yapmaktan keyif aldığınız aktivitelerden, hamilelikte yapılması uygun olanlarını devam ettirmek ya da ilgi duyduğunuz yeni hobiler keşfetmek bu süreçte yaşadığınız kaygı ve diğer olumsuz duygularla başa çıkmanıza yardımcı olacaktır.

Kendinizi dinleyin: Hamileliğiniz süresince kaygılarınız, korkularınız ya da kendinizi iyi hissetmediğiniz zamanların olması çok doğaldır. Kendinizi dinleyin, hangi düşüncelerin bu duyguları tetiklediğini anlamaya çalışın. Bunları çevrenizdeki sosyal destek kaynakları (eşiniz, aileniz, doktorunuz vb.) ile paylaşın ve destek almaya çalışın.

Bebeğiniz için sağlıklı yaşayın: Size ve bebeğinize zarar verebilecek alışkanlıklardan (sigara, alkol, vb.) ve aktivitelerden uzak durun. Bunlar hem bebeğinizin gelişimi hem de sizin sağlıklı bir hamilelik geçirmenizi olumsuz yönde etkiler.

Hazırlayan: Aytülike KESKİN