Bebek sahibi olma fikri, kadınların çoğunda tatlı heyecanlar uyandırıyor. Ancak bir kısmında bu süreç daha önce yaşadıkları travmalar veya yakınlarının olumsuz hikayeleri nedeniyle korkulu geçebiliyor. Bu kadınlar genellikle hamile kalmaktan çekiniyor ve bebek sahibi olmak istemiyorlar. İsteseler bile doğumdan korkuyorlar. Peki, böyle hisseden bir kadın hiçbir zaman anne olamayacak mı? Emsey Hospital'dan Psikiyatrist Dr. Orhan Karaca, tokofobi diye adlandırılan hamilelik ve doğum korkusu nedenlerini anlattı ve anne adaylarını rahatlatacak önerilerde bulundu.

Tokofobi nedir?
Doğum korkusu anlamına gelen "tokofobi" gitt ikçe yaygınlaşan ve ciddi problemler yaratabilen psikolojik bir problemdir. Kadınlar doğum yapmaktan, doğum sırasında yaşayacakları yoğun acıdan ve çocuklarının sakat veya ölü doğma ihtimallerinden korkarlar. Evhamlı, dayanıksız, karamsar ve daha önceden kötü deneyimlere şahit olan kişilerde daha yoğun olarak görülür. Terapilerle geride bırakılabilecek bu tür korkular tedavi edilmediğinde pek çok anne adayının hayatını kabusa çevirebilir. Evliliklerin sona ermesine, hamileliklerin sonlanmasına ve kişilerin ağır depresyonlar yaşamalarına neden olan tokofobi, genellikle öğrenilmiş korkular nedeniyle ortaya çıkar.

Doğum korkusunun nedenleri
Doğum korkusunun en temel ve yaygın nedeni çevresel faktörlerdir. Çocukluk döneminden itibaren dinlenilen acı dolu doğum anıları ve filmlerdeki çığlık çığlığa doğum sahneleri, özellikle daha önce doğum yapmamış kişilerin kafasında olumsuz imajların doğmasına neden olabilir. Eşlerinin veya kendisinin aile öyküsünde genetik rahatsızlık olan kadınlar, çocuğunun hasta doğmasından endişelenir. Hazır hissetmeden hamile kalan kadınlarda ise bebeğe nasıl bakacaklarını bilemediklerinden tokofobi oluşur. Öğrenilen korkuların yanı sıra kişinin kaygı düzeyi, mizacı ve deneyimleri de tokofobi oluşmasına neden olabilir. Kaygı düzeyi yüksek kişilerde bilinmeyenden doğan korku daha yoğun olduğundan özellikle ilk doğumlarda tokofobi görülme oranı çok yüksektir.

Birincil tokofobi
Birincil tokofobide sürecin başlangıcı çocukluk dönemine kadar uzanabilir, kişilerde cinselliğe karşı bir önyargı veya soğukluk görülmez, ancak hamile kalma fi krine dahi tahammül edemezler. Nedeni ise genellikle dinledikleri korkunç doğum hikayeleridir. Küçük yaşlarda annelerinin doğum sancılarına tanık olan çocuklarda da görülebilir. Annelerini kaybetme korkusu yaşayan çocukların bilinçaltlarında doğum yapmanın kötü olduğu fi kri yer edebilir. Aile geçmişlerinde sakat doğumların yoğun olduğu kadınlarda da, çocukları için duydukları endişe nedeniyle tokofobi oluşabilir. Bu tokofobi türünde bireyler hamile kalmaktan kaçınmak için her yolu denerler, hamile kaldıklarında ise kürtaj yoluyla hamileliği sonlandırmayı tercih edebilirler. Aşırı alkol alarak, yüksek yerlerden atlayarak veya ağır şeyler taşıyarak bebeği düşürmeye çalışabilirler. Çocuk sahibi olmakta kararlı olan tokofobikler ise, doğum yöntemi olarak sezaryeni tercih ederek doğum anını yaşamaktan kaçınırlar. Doğum onlar için kanlı ve korkunç bir olaydır (aslında böyle değildir), o anı yaşamaktan kesinlikle kaçınırlar.

İkincil tokofobi
Korku bir travmanın ardından başlar, genellikle ilk doğumu zorlu geçen ve bebeği ölü ya da sakat doğan kadınlarda görülür. Bebeklerini kucaklarına alana kadar sürekli, nasıl bir bebekle karşılaşacaklarını düşünerek kötü senaryolarla korkularını artırırlar. Doğum dışında, yaşadıkları ciddi kazalar da ölüm korkusuna kapılmalarına ve doğum anını endişeyle beklemelerine neden olabilir. Hamilelik esnasında bir yakınlarını kaybetmeleri de yine travma yaratacağından tokofobiye yol açabilir.

Üçüncül tokofobi
Hamilelik dönemi depresyonuna eşlik eden tokofobidir. Kadınlar, hamilelik öncesinde herhangi bir korkuya sahip olmadıkları halde, hamilelik esnasında büründükleri depresif duygu durumlarına bağlı olarak tokofobiye kapılabilirler. Mutsuz giden evlilikleri ve hayatlarının istedikleri gibi gitmiyor oluşu doğum olayını bir felaket olarak görmelerine neden olabilir.

Neler yapmalı?
Tokofobi sahibi kadınlar terapilerle bu korkularından tamamen kurtulabilirler. Kendilerinde böyle bir korku olduğunu fark ettikleri andan itibaren terapilere başlamaları, kısa sürede atlatabilmelerini sağlayacaktır. Hamile kalmadan önce korkularının farkındalar ise terapiye başlayarak daha sağlıklı bir hamilelik süreci geçirme şansını da yakalayabilirler. Doğum esnasında yanlarında güvenilir birinin olacağını bilmek de korkunun azalmasına yardımcı olur. Bu nedenle tamamen güvenebilecekleri bir uzmanla görüşüyor olmaları, rahatlamalarını sağlayacak ve endişelerini dindirecektir.

"Doğuma hazırlık kurslarına katılın"

Size olumsuz doğum hikayelerini anlatmak isteyen kişilerden uzak durun. Özellikle ilk kez anne olacaksanız, bebeğe nasıl bakacağınızı bilememeniz çok normaldir ve bu yüzden endişe duyabilirsiniz. Doğuma hazırlık ve ayrıca bebek bakım kurslarına katılarak endişe ve korkularınızdan kurtulabilirsiniz. Hamilelik sürecinde yanınızda güvendiğiniz yakınlarınızın olması ve eş desteği, sürecin daha kolay atlatılmasını sağlar, korkuları geride bırakmanıza yardımcı olur.
- Psikiyatrist Dr. Orhan Karaca