Günümüzde anne adaylarının bilinçlenmeye başlamasıyla normal doğuma olan rağbet de arttı. Buna rağmen sağlık sorunları veya doğum hakkındaki korkuları nedeniyle sezaryeni tercih edenlerin oranı da azımsanmayacak kadar yüksek. Fakat sezaryen sonrasında hem bedenin toparlanması daha uzun sürdüğü hem de doğumun doğallığından uzaklaşıldığı için, anneler kendini iyi hissetmeyebiliyor. Anneler en çok da normal doğumu yaşayamamış olmanın eksikliğini yaşıyorlar. Bu yüzden de bir sonraki doğumlarında normal doğum yapma isteği duyuyorlar. Sezaryen Sonrası Vajinal Doğum, yani kısaca SSVD olarak adlandırılan bu doğum şekli, aslında kadınların en doğal hakkı! Eğer gerçekten isterlerse ve doğru şekilde hazırlanıp desteklenirlerse, sezaryenle doğum yapmış her anne normal doğum yapabiliyor. Tabii doktorlar tarafından risklerin de doğru değerlendirilmesi koşuluyla… Peki, her doktor SSVD yaptırıyor mu? Elbette hayır. Hem bu konuda deneyimli hem de hamile danışanına belli koşullar sunan doktorlar SSVD yaptırıyor. Bu doktorlardan Dr. Birgül Karakoç SSVD ile ilgili sorularımızı yanıtladı, Dr. Hakan Çoker ve Dr. Gülnihal Bülbül de konuyla ilgili deneyim ve önerilerini bizimle paylaştılar.
Sezaryenle doğumlardan sonra normal doğum olabiliyor mu?
Daha önce sezaryenle doğum yapmış bir kadın, vajinal yolla (normal) doğum yapmasını engelleyecek bir sağlık sorunu yaşamıyorsa, normal doğum yapabiliyor. Bu doğum biçimine Sezaryen Sonrası Vajinal Doğum (SSVD) diyoruz.
Bu konuda Sağlık Bakanlığı ne diyor?
Sağlık Bakanlığı, yayınladığı Doğum Eylemi Rehberi'nde SSVD'yi destekliyor. Bu rehberde SSVD yapabilmenin koşulları şöyle özetleniyor:
? Rahimde sezaryen dışında başka ameliyat ya da anormallik olmaması,
? Kemik çatıda darlık olmaması,
? Bebeğin 4000 gramın altında olması,
? 24 saat boyunca anne karnındaki bebeğin takip edilebileceği koşulların bulunması,
? Acil bir durum için gereken anestezi ekibi, ameliyathane ve kan nakline olanak sağlayan koşulların bulunması.
? Sezaryenin alt yatay kesi ile yapılmış olması,
Bazı doktorlar, neden SSVD tercih etmiyor?
SSVD sırasında annenin eski dikiş yerindeki açılma sonucu, istenmeyen durumlar meydana gelebiliyor. Bazı doktorlar, bu riskten dolayı SSVD yapmak istemiyorlar. Ülkemizdeki doktorların SSVD sırasındaki takipte nelere dikkat edileceği ve ters giden olayların nasıl saptanabileceği konusunda tecrübeleri az. Ayrıca hastanelerdeki koşulların yetersizliği de doktorlara ek bir sorumluluk yüklüyor.
Siz, SSVD'yi öneriyor musunuz?
Anneyi değerlendiriyorum ve buna uygun adaylara öneriyorum. Planlı SSVD denemesi için en uygun adaylar; risklerin ve başarı ihtimalinin anne adayı ve doktor için kabul edilebilir bir dengede olduğu kişiler. Riskler arttıkça ve SSVD başarı ihtimali azaldıkça, SSVD denemek yerine, sezaryen tercih etmek gerekiyor. Ne kadar risk alınacağı elbette ki kişiden kişiye değişiyor. Kimi zaman aileler sonuna kadar SSVD şansını denemek istiyor.
SSVD'nin ne tür avantajları oluyor?
Vajinal doğumun avantajları söz konusu oluyor. Sezaryen, bir karın ameliyatı ve tüm bu ameliyatlarda olabilecek kanama, enfeksiyon, organ-damar yaralanmaları ve pıhtı atması gibi riskler oluşabiliyor. Başarılı bir SSVD gerçekleştiğinde tüm bu riskler ortadan kalkıyor. Bebekle annenin kavuşması hemen oluyor ve anne, doğal doğumun getirdiği tüm avantajları yaşıyor. Ayrıca fazla sayıda çocuk sahibi olmak isteyen aileler için de daha avantajlı oluyor. Çünkü her geçirilen sezaryen ile rahim içinde yapışma ve yerleşme sorunları katlanarak artıyor. Bu durum sezaryen sonrası aşırı kanama, rahmin alınması ve hatta anne kayıplarına neden olabiliyor. Vajinal doğum ile bu tür problemlerin olasılığı azalıyor, ailelere fazla sayıda çocuk sahibi olma şansını veriyor.
Normal doğum, bebek için de yararlı
Kadınlar normal doğum sonrası, güçlenme ve bir şeyi başarmış olma hissi yaşıyorlar. Daha hızlı iyileşiyor ve daha az ağrı duyuyorlar. Normal doğumla dünyaya gelen bebeklerde, ilerleyen yaşlarda astım, yiyecek alerjileri ve laktoz intoleransı görülme ihtimali de azalıyor. Çünkü doğum kanalından geçerken yararlı bakterilere maruz kalıyorlar.
- Op. Dr. Birgül Karakoç
İlk bebeklerini sezaryenle dünyaya getiren anneler, neden ikinci bebekte normal doğumu tercih ediyor?
Vajinal doğumun avantajlarını yaşamak istiyorlar. Sağlıklı doğum her kadının ve bebeğin hakkıdır.
SSVD yapmak isteyen annelere neler öneriyorsunuz?
Öncelikle anne adayının korkularıyla baş etmesi ve onlardan arınması gerekiyor. Korku, doğumu zorlaştırıyor ve olmasını engelliyor. Doğuma hazırlık eğitimi ve doğum terapisti desteği almak gerekiyor. Destek ve eğitimler sonrasında doğru kararı doktoruyla birlikte vermesi gerekiyor. SSVD kararı aldıktan sonra da, uzman kişilerce verilen yoga ve pilates çalışmalarına katılmaları yararlı oluyor. Gevşemeyi ve nefesi öğrenmeleri, bunu doğumda çok iyi kullanmaları gerekiyor.
Sezaryenden kaç yıl sonra vajinal doğum yapılabiliyor?
En az 2 yıl geçmesi gerekiyor.
SSVD'nin riskleri var mı?
Rahim yırtılması (Yüzde 2), anne adayında aşırı kanama, acil sezaryen gereksinimleri (Yüzde 30), yenidoğanda sıkıntı ve bebek için yenidoğan ünitesine ihtiyaç ve doğuma bağlı bebek kaybı (Yaklaşık on binde 2-3) riskler arasında sayılabiliyor.
Peki, kimler için riskli?
Önceki doğumun sezaryen olma sebebinin devam etmesi, anne adayının yaşının büyük olması, obezite ve tansiyon yüksekliği, hamilelikler arası sürenin kısa olması ve bebeğin iri olması SSVD başarı oranını azaltıyor. Bu gerçekleri anne adayına anlatarak doğum şekline birlikte karar vermek gerekiyor.
2 ve 3. sezaryenlerden sonra da normal doğum yapılabilir mi?
2 ve 3. sezaryenlerden sonra çok iyi değerlendirilerek ve anne iyice bilgilendirilerek vajinal doğum denenebiliyor. Örneğin; 3 çocuğunun ilkini sezaryen doğumla, ikincisini normal doğumla, üçüncüsünü ise yine sezaryenle dünyaya getiren bir annenin, dördüncü çocuğunda normal doğum yapma ihtimali yüksektir.
Duayenler ne diyor ?
"Kendi doğumunuza sahip çıkın"
Koşullar uygunsa SSVD yaptırıyorum. Koşullar derken kast ettiğim şey; komplikasyon oluşursa her türlü tıbbi yardım olasılığının sağlanması. Anne adayının ilk sezaryen doğumu sırasında ve sonrasında herhangi bir komplikasyon oluşmadıysa, ikinci hamilelik en az 1-2 yıl sonra başladıysa SSVD öneriyorum. Sezaryen büyük bir ameliyat ve her sezaryende komplikasyon oranı giderek artıyor. Anne adaylarına; doğru bilgi kaynaklarına erişmelerini, eğitimler almalarını, doğuma iyi hazırlanmalarını ve kendi doğumlarına sahip çıkmalarını öneriyorum.
- Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Gülnihal Bülbül
"Anne adayının doğumu öğrenmesi gerekiyor"
SSVD ülkemizde çok riskli gibi gösterilse de; uygun görülen annelerde ve uygun hastanelerde bu riskler göze alınabiliyor. Sezaryen sonrasında ikinci çocukta tekrar sezaryenle doğum yapmanın da riskleri bulunuyor. Bu yüzden annelerin birçoğu ikinci doğumlarında SSVD şansını kullanmak istiyor. Ancak destek alabilecekleri kurumu bulamıyorlar. SSVD için pilot devlet hastanelerin olması ve ailelerin bu hastanelere yönlendirilmesi gerekiyor. Ben anne adaylarına SSVD'yi önerirken; Keşkesiz Doğum Eğitim'imize katılması, birebir ebe ve doğum psikoloğu desteği, bir önceki doğumu konusunda doğum psikoloğu ile çalışmalar yapması temel koşullarım arasında yer alıyor. Ayrıca çok acil şartlarda hızla ameliyata girebileceğimiz tam teşekküllü bir hastaneyi de ön koşul olarak koyuyorum. Böyle olunca aile zaten tüm risklerden korkmayacak seviyeye geliyor. Bugüne kadar başımıza ciddi bir olay gelmedi, ama bu gelmeyeceğini göstermiyor. Bazı anne adayları doğumu bilmiyorlar, sadece istiyorlar, riskleri kavramıyorlar ve tüm bunların sonucunda risk durumları ortaya çıkınca şikayet ediyorlar. SSVD isteyen bir anne adayının, doğumu öğrenmesi ve hazırlanması gerekiyor.
- Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Hakan Çoker
Ssvd deneyimi yaşayan anneler
"Kendinizin ve bebeğinizin sağlığı için normal doğum yapın"
İlk doğumumda da önceliğim vajinal doğumdu. Fakat bazı nedenlerden dolayı sezaryenle doğum yapmak zorunda kaldım. SSVD'nin ülkemizde bu kadar sorunlu olduğunu bilmiyordum. 2. hamileliğimle birlikte SSVD talebim, gittiğim doktorlar tarafından reddedildi. Ben de SSVD'yi makalelerden araştırdım ve doğuma hazırlık eğitimlerine katıldım. Dosyalar hazırlayıp doktor arayışına girdim. Doğuma hazırlık eğitiminde ne öğrendiysem uyguladım. Uzun bir süreçti benim için. 3 gün düzensiz kasılmalardan sonra 18 saat süren bir doğum sürecim oldu. Bu uzun yolculuğu çok keyifli ve gönlüme göre yaşadım. Öncelikle doktoruma çok güvendim ve büyük desteğini gördüm. Birçok sıkıntılı aşamadan geçtik. Her defasında eşimle birlikte, "Beklemek istiyoruz" dedik. Doğumdan sonra çok keyifliydim. Enerji patlamaları yaşadım ve mutluydum. İlk bebeğimle olan ilişkimiz bile ikinci doğumla birlikte daha olumlu bir hal aldı. Normal doğum, sezaryenle karşılaştırılamaz bile. Normal doğumdan sonra daha dinç ve kuvvetliydim. Çok rahat hareket edebildim. Bebeği kucaklamak ve tutmak çok daha kolaydı. Doğduğu andan itibaren bebeğimle ten teneydim. İlk bebeğimde yaşadığım; emzirme problemlerini, bebeği kendine ait hissetmeme, mutsuzluk ve öfke halini yaşamadım. Elbette 2. kez anne olmanın da etkisi vardır, ama bebeğim ağladığında çaresiz değil, şefkat dolu ve sabırlıydım. Vajinal doğumla ilgili öyle korkutucu hikayeler var ki, insanlar sezaryeni çok daha kolay zannediyorlar. Her iki doğumu yaşayan bir kadın olarak, gerçekten zorunlu bir neden olmadıkça her kadın kendi ve bebeğinin sağlığı, konforu ve iyiliği için normal doğum yapmalıdır.
- Esrin Karakoca (Ev hanımı)
"Sezaryenin bütün negatif etkilerini 2. doğumumla hayatımdan silmiş oldum"
Sezaryenle doğum sonrası çektiğim sıkıntılar ve bebeğimle yardımsız ilgilenememem, epeyce sıkıntı olmuştu. benim için. Bu yüzden de "2. kez anne olursam normal doğumu tercih ederim" diyordum. 2. hamileliğimde de doğuma hazırlık kurslarına katılıp bu yönde bilinçlendim. Doğumum biraz uzun ve zor geçti. Fakat bebeğim doğar doğmaz kucağımdaydı. Onunla bu ilk dakikalarda ten tene temas (TTT) muhteşem bir duyguydu. Çok güzel ve konforlu bir doğum yaşadım. Doğum sonrasında bebeğimi kucağıma alıp yürüyerek odama gittim. Ve o dakikadan sonra normal hayatıma devam ettim. Normal doğum yapmak beni çok huzurlu ve mutlu hissettirdi. Sezaryen çok büyük bir ameliyat, buna doğum diyemem. Sonrasında çok sıkıntılar yaşadım. Normal doğum bir mucize, yaşantıma hemen geri döndüm. Kendimi hem doğum sonrası hem de devamında çok enerjik hissettim. Sezaryenin bütün negatif etkilerini de 2. doğumumla hayatımdan silmiş oldum.
- Deniz Güner (Dalış eğitmeni)
